|
Áp lực cho vay trên vốn huy động
Trong đề án 254 của Chính phủ về tái cơ cấu hệ thống NHTM có đặt giải pháp kiểm soát tăng trưởng tín dụng của các NHTM nhà nước phù hợp với nguồn vốn về quy mô và cơ cấu kỳ hạn. Đề án đặt mục tiêu từng bước giảm tỷ lệ dư nợ tín dụng so với vốn huy động về mức không quá 90% đến năm 2015. Điều này sẽ giúp các NHTM phòng ngừa rủi ro thanh khoản nhưng có thể sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của khối NHTM quốc doanh.
Năm 2010, NHNN ban hành Thông tư 13 giới hạn tỷ lệ cho vay trên vốn huy động không quá 80%. Thông tư này đã nhận được sự phản đối của nhiều NHTM và các chuyên gia, sau đó NHNN đã có sửa đổi kỹ thuật về việc xác định tỷ lệ này.
Và từ ngày 1-9-2011 giới hạn trên được gỡ bỏ với giải thích đây chỉ là giải pháp góp phần khơi thông nguồn vốn trong hệ thống NH tới nền kinh tế… Nay định hướng mới Chính phủ đặt ra với khối NHTM nhà nước không quá 90% đến năm 2015.
Có thể thấy, mục đích đặt ra giới hạn nhằm tăng thêm các điều kiện đảm bảo an toàn trong hoạt động. Bởi khối NHTM nhà nước chiếm thị phần lớn trên thị trường tiền tệ, đặc biệt mảng huy động và cho vay. Nhất là các NHTM đang chiếm tỷ lệ nguồn vốn lớn tiền gửi thanh toán của doanh nghiệp vốn biến động theo thời vụ và lãi suất tín dụng.
Theo một chuyên gia NH, ngoài rủi ro nợ xấu gia tăng, hệ thống NHTM luôn tiềm ẩn rủi ro kỳ hạn cần được quan tâm đặc biệt. Theo đó, đại bộ phận nguồn vốn huy động của người dân hiện nay chủ yếu kỳ hạn ngắn, tiền gửi rất linh hoạt kỳ và biến động.
Trong khi đó, việc điều chỉnh dư nợ cho vay trung, dài hạn phù hợp với cơ cấu nguồn vốn rất khó do thực hiện hợp đồng, kỳ hạn nợ dài (mặc dù tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn vẫn ở mức dưới quy định). Vì vậy, áp lực lên quá trình khai thác và sử dụng vốn tại các NHTM không nhỏ, tiềm ẩn rủi ro kỳ hạn khi có sự biến động lớn về tiền gửi và khó khăn trong thu hồi nợ.
Do vậy, định hướng của Chính phủ về giới hạn tỷ lệ cho vay không quá 90% sẽ giúp các NHTM nhà nước hạn chế rủi ro ở kỳ hạn cho vay.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng tỷ lệ cho vay 90% vốn huy động là định hướng tương lai, còn hiện tại các NHTM nhà nước không phải lo ngại vi phạm tỷ lệ này. Theo số liệu những năm qua, tỷ lệ cho vay trên vốn huy động của các NHTM nhà nước không quá lớn, cao lắm cũng chỉ 60-70%.
Đối tượng thường vi phạm tỷ lệ này là các NHTMCP, có giai đoạn cho vay vượt quá huy động trên 100%. Vì vậy, nếu đưa ra giới hạn tỷ lệ này NHNN cũng cần định hướng đối với cả khối NHTMCP, nhất là những năm gần đây tốc độ tăng tổng tài sản của khối NHTMCP rất lớn.
Nhưng cũng có thể thấy việc đặt ra giới hạn 90% trong đề án mà Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt không chỉ là sự phòng ngừa những rủi ro, hạn chế các NHTM nhà nước cho vay quá tay, mà còn dần đưa hoạt động của các NHTM tiệm cận với chuẩn quản trị rủi ro quốc tế.
Đón đầu xu thế này, thời gian qua nhiều NHTM nhà nước cũng đưa ra lộ trình tăng vốn điều lệ và huy động vốn qua phát hành trái phiếu quốc tế. Các NHTMCP cũng tìm kiếm các nguồn vốn tài trợ ủy thác từ các định chế tài chính quốc tế nhằm ít lệ thuộc nguồn vốn huy động của dân cư và tổ chức kinh tế. Giải pháp này sẽ giúp các NHTM có thể phát triển tín dụng trung, dài hạn vốn chiếm tỷ lệ dư nợ bình quân đến 45% tổng dư nợ của hệ thống.
Dịu Ngân
sài gòn đầu tư tài chính
|
