|
Chiến lược tăng trưởng của các startup kỳ lân đang đến bước ngoặt
Mô hình kinh doanh của các doanh nghiệp kỳ lân, tức ưu tiên tăng trưởng dựa trên sự hỗ trợ của nguồn vốn dồi dào, đang đi đến bước ngoặt trong bối cảnh một số startup lớn gặp khó khi thế giới thắt chặt chính sách tiền tệ.
 Trong cuộc họp thông báo về kết quả kinh doanh hồi tháng 8, tỷ phú Masayoshi Son, chủ tịch của SoftBank Group, cho biết doanh nghiệp niêm yết đang rơi vào “thời kỳ mùa đông”, trong đó, các kỳ lân, hay startup có định giá trên 1 tỷ USD, sẽ phải trải qua “mùa đông” dài hơn.
Trái ngược với doanh nghiệp niêm yết có giá cổ phiếu lên xuống thất thường trong phiên giao dịch hàng ngày, những doanh nghiệp chưa niêm yết chỉ được đánh giá lại vào một số dịp, chẳng hạn như khi họ huy động vốn. Tuy nhiên, ông Son dự đoán rằng đà giảm giá cổ phiếu của các công ty công nghệ cao sẽ dần ảnh hưởng đến những doanh nghiệp chưa niêm yết.
Trên thực tế, giá trị thẩm định của những doanh nghiệp mà SoftBank đầu tư vào đang bắt đầu giảm. Startup “mua ngay, trả sau” của Thuỵ Điển Klarna vừa huy động vốn thành công hồi tháng 7 nhưng với định giá thấp hơn 85% so với năm 2021. Chủ sở hữu của TikTok và cũng là kỳ lân lớn nhất thế giới, ByteDance, sẽ thực hiện kế hoạch mua lại cổ phiếu với ước tính giá trị công ty ít nhất 300 tỷ USD, giảm 25% so với giá trị được đánh giá vào năm ngoái khi chưa niêm yết, theo Reuters.
Các nhà đầu tư phi truyền thống như SoftBank Group hay Tiger Global Management bắt đầu tăng đầu tư vào startup từ khoảng năm 2017, khi lãi suất ở mức thấp kỷ lục. Đáng chú ý, họ đã chi một số tiền khổng lồ để nâng cao giá trị của các công ty này trước khi thu hồi vốn.
Tuy nhiên, trong bối cảnh lạm phát toàn cầu lên cao do chiến sự Nga – Ukraine và chính sách tăng lãi suất của các ngân hàng trung ương, lập trường đầu tư của giới đầu tư phi truyền thống đã thay đổi. Giá trị trung bình của các startup đã huy động vốn từ vòng series E trở đi, tức là đã gọi vốn được ít nhất 5 lần, là 2 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm nay, giảm từ mức 2.1 tỷ USD của năm 2021. Số kỳ lân mới cũng đang giảm dần.
Giám đốc điều hành của Klarna, Sebastian Siemiatkowski cho biết: “Chúng tôi đã trải qua một vài năm mà khi đó giới đầu tư ưu tiên nhiều hơn tới tăng trưởng. Giờ đây, họ muốn nhìn thấy lợi nhuận, đó là điều dễ hiểu”. Startup này đã chuyển hướng kinh doanh sang hướng có lãi bằng cách cắt giảm 700 nhân sự, tương đương 10% lực lượng lao động, và giữ lập trường cứng rắn hơn về quản lý tín dụng.
Số lượng công ty khởi nghiệp buộc phải hạ gia trị doanh nghiệp vẫn còn tương đối thấp. Tại Mỹ, họ chỉ chiếm chưa tới 10% tổng số doanh nghiệp đã huy động vốn trong quý II, theo số liệu của công ty PitchBook.
Osuke Honda, đối tác chung tại DCM Ventures, cho biết hoạt động huy động vốn của giới startup đang hướng tới trạng thái bình thường hoá vì họ có lẽ đã gây quỹ vượt quá khả năng của mình trong vài năm qua.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận việc định giá của giới startup không chỉ giảm kéo giảm giá trị cổ phần của những người sáng lập và cổ đông ban đầu mà còn ảnh hưởng tới tinh thần của nhân viên, những người thường nhận cổ phiếu như một khoản thưởng.
Miguel Fernandez, giám đốc điều hành của công ty đầu tư Capchase, cảnh báo về xu hướng giảm định giá công ty ngày càng gia tăng. Ông cho rằng sẽ rất khó để các startup duy trì mức định giá cao nếu tình hình thị trường vẫn tiếp diễn như hiện nay.
Những đợt rung lắc của thị trường không hẳn là điều bất lợi. Facebook mà hiện nay là Meta được thành lập ngay sau khi bong bóng dotcom vỡ vào đầu những năm 2000, còn cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ năm 2008 đã mở được cho việc thành lập Airbnb.
Giới startup chắc chắn đã bước vào giai đoạn “thử lửa” bản thân trong việc cân bằng giữa tăng trưởng dài hạn và lợi nhuận ngắn hạn.
Kim Dung (Theo Nikkei Asia)
FILI
|
