|
Luật Điện lực còn nhiều lỗ hổng
Ban hành năm 2004 nhưng cho đến nay Luật Điện lực đã trở nên quá lỗi thời. Chỗ thì qui định quá chặt, chỗ quá lỏng, gây khó khăn cho việc thực hiện. Chưa hết, luật này còn mâu thuẫn với nhiều văn bản dưới luật đã được ban hành.
Theo đánh giá của Bộ Công thương, từ khi có hiệu lực đến năm 2010, mặc dù quá trình đầu tư phát triển các nhà máy điện gặp rất nhiều khó khăn, không đáp ứng yêu cầu tiến độ nhưng sản xuất điện vẫn tăng trưởng. Nếu như năm 2005, điện sản xuất của nước ta mới chỉ đạt hơn 53,6 tỷ kWh thì năm 2010 con số này đã lên gần gấp đôi, ở mức hơn 100 tỷ kWh. Công suất đặt máy cũng tăng gấp đôi, từ 11.576 MW lên 21.380 MW sau 5 năm. Tốc độ tăng trưởng sản xuất điện mỗi năm đều tăng trên 10%. Tính đến thời điểm này, 100% số huyện trong cả nước đã có điện lưới cũng như điện tại chỗ; 98,16% số xã có điện, 20,5/22,2 triệu hộ dân trên cả nước được cung cấp điện (đạt 96,57%). Về khu vực nông thôn, đã có 14,2/14,9 triệu hộ nông dân có điện (đạt 95,4% - hoàn thành vượt chỉ tiêu 90% hộ nông dân có điện theo Nghị quyết Đại hội X của Đảng đề ra). Tuy nhiên, ngoài những mặt đạt được thì hiện nay ngành điện đang đứng trước nhiều thách thức không nhỏ.
Đáng lo ngại nhất là tình hình thiếu điện ngày càng trở nên bức xúc. Trong vài năm trở lại đây, nhu cầu sử dụng điện của nền kinh tế ngày càng lớn, trong khi các công trình cấp điện mới liên tục chậm tiến độ. Điều đáng nói là luật không có quy định rõ ràng về trách nhiệm và hình thức xử lý, bởi vậy nhiều chủ đầu tư được nhà nước chỉ định cứ “nhởn nhơ”.
Một vấn đề đáng quan tâm khác là lắp đặt đường dây truyền tải và trạm biến áp gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc đền bù di dân, giải phóng mặt bằng. Bên cạnh đó, các quy định hiện hành về cơ chế bán điện và giá điện một mặt không thu hút được đầu tư vào ngành điện, một mặt gây ra nhiều rắc rối cho các địa phương trong việc thực hiện. Từ khi Luật Điện lực có hiệu lực, chưa có hướng dẫn cụ thể về chính sách bảo đảm khuyến khích đầu tư xây dựng nguồn điện nói chung và chính sách hỗ trợ đầu tư, giá điện để phát triển các nhà máy điện sử dụng năng lượng mặt trời, năng lượng gió... nói riêng. Chính sách giá điện chưa thể hiện được cơ chế thị trường, chưa đảm bảo cho đơn vị điện lực thu hồi vốn đầu tư, các chi phí sản xuất kinh doanh và có lợi nhuận hợp lý để phát triển bền vững, chưa khuyến khích được các thành phần kinh tế đầu tư phát triển nguồn điện và chưa thúc đẩy xã hội tiết kiệm điện.
Trong hội nghị tổng kết thi hành Luật Điện lực các tỉnh phía bắc, nhiều đại biểu đã bày tỏ bức xúc. “Nếu nói chi tiết về những điểm chưa phù hợp của luật và các văn bản hướng dẫn dưới luật, chắc phải có hội thảo một tuần”, một đại biểu nhận định. “Hiện luật đang có vẻ bảo vệ lợi ích cho một nhóm đối tượng và xâm phạm lợi ích của một nhóm khác, trong khi lợi ích của người dân lại chưa được đảm bảo”.
Mặc dù Luật Điện lực đã quy định tương đối cụ thể quyền và nghĩa vụ của các đơn vị điện lực, nhưng có một số vấn đề như: “trừ trường hợp có thỏa thuận khác với bên mua điện”; “đầu tư công tơ và đường dây dẫn điện đến công tơ cho bên mua điện”; “phối hợp đầu tư, bảo vệ công tơ và đường dây dẫn điện đến công tơ”; “trách nhiệm đầu tư, quản lý đường dây dẫn từ sau công tơ”; “bồi thường thiệt hại cho bên bán điện trong trường hợp sử dụng non tải máy biến áp”... chưa có văn bản hướng dẫn chi tiết, nên các đơn vị điện lực còn lúng túng khi triển khai thực hiện và đã có kiến nghị sửa đổi bổ sung. Thậm chí những quy định về an toàn lưới điện cũng “gây ra quá nhiều rắc rối trong quá trình thực thi”. Được biết, Bộ Công thương sẽ tiếp tục lấy ý kiến để bổ sung, sửa đổi Luật Điện lực trong thời gian tới.
Minh Phương
công an nhân dân
|
