|
Trái phiếu ế hàng, lãi suất khó giảm?
Chính phủ đang muốn vay nợ nhưng lại không muốn tăng lãi suất, khiến phần lớn cuộc phát hành trái phiếu từ đầu tháng 8 tới nay chỉ bán được một lượng nhỏ. Nguyên nhân chính khiến trái phiếu chính phủ ế hàng là trần lãi suất đấu thầu thấp hơn kỳ vọng thị trường.
Các ngân hàng, những người chủ yếu mua trái phiếu chính phủ, từ đầu tháng 8 tới nay luôn giằng co và trả giá cao hơn giá trần bộ Tài chính đưa ra từ 0,2 – 0,5% tuỳ kỳ hạn trong các đợt đấu thầu.
Trái phiếu chính phủ bị cạnh tranh
Đợt bảo lãnh phát hành trái phiếu giữa tháng 8 cũng diễn ra không suôn sẻ ở cả ba kỳ hạn: ba, năm, và mười năm. Lãi suất bỏ thầu thấp nhất vẫn cao hơn 0,2% so với mức lãi suất trần 10,8% dành cho kỳ hạn mười năm. Hai kỳ hạn còn lại, dù giá trị đăng ký cao hơn vài lần giá trị chào thầu, cũng chẳng ai trúng thầu.
Trên thị trường thứ cấp, theo chứng khoán HSC, tuần thứ hai của tháng 8, giá trị giao dịch trái phiếu không chỉ giảm, mà hoạt động giao dịch trái phiếu kỳ hạn dài hầu như không diễn ra và giao dịch trái phiếu kỳ hạn ngắn chiếm 95,5% trong tổng giao dịch. Các ngân hàng nước ngoài tham gia thị trường kém tích cực hơn và chỉ chiếm 15,8% tổng giá trị giao dịch.
Ngoài ra, bị cạnh tranh bởi trái phiếu doanh nghiệp và kỳ phiếu do các ngân hàng phát hành cũng là một lý do khác khiến trái phiếu chính phủ ế hàng. Trong sáu tháng, các doanh nghiệp phát hành tổng cộng 10.000 tỉ đồng trái phiếu. Mới đây, Vinalines phát hành thành công 1.000 tỉ đồng trái phiếu kỳ hạn ba năm với lãi suất coupon 14,5% trong năm đầu, từ năm thứ hai lãi suất sẽ dựa trên lãi tiền gửi tiết kiệm bình quân kỳ hạn 12 tháng cộng với 3,5%. HDBank cũng đã phát hành thành công 2.300 tỉ đồng trái phiếu với lãi suất thả nổi. Đó là chưa kể các kế hoạch phát hành trái phiếu trong và ngoài nước trong quý 3 và quý 4 năm nay. Về kỳ phiếu, nhiều ngân hàng đang phát hành với lãi suất cao 11,2%, kỳ hạn từ một năm đổ lại.
Giảm hấp dẫn
Theo bà Hoàng Thị Hoa, trưởng phòng phân tích của công ty chứng khoán Bản Việt (VCSC), người mua trái phiếu chính phủ không chấp nhận một mức lãi suất thấp hơn nữa. Khi phát hành trái phiếu, Chính phủ kỳ vọng lãi suất khá thấp 9,8 – 10,4% lần lượt cho kỳ hạn 3 – 5 năm, trong khi ngân hàng mong muốn mức lãi suất cao hơn.
Theo ông Nguyễn Tấn Thắng, trưởng phòng phân tích trái phiếu công ty chứng khoán HSC, với chính sách về thông tư 13, ngân hàng phải quản lý rủi ro với giá vốn cao hơn. Trong khi sắp tới, với hạn mức tăng trưởng tín dụng 20 – 25%, họ không biết ngân hàng Nhà nước có tiếp tục hỗ trợ mạnh trên thị trường mở nữa hay không. Từ trước đến nay, nhờ sự hỗ trợ đó ngân hàng thương mại mới tích cực mua vào trái phiếu chính phủ với số lượng lớn, nhằm thế chấp trở lại hưởng thanh khoản và chênh lệch lãi suất. Tuy nhiên, gần đây hỗ trợ này có xu hướng chậm lại. Điều này có thể làm giảm tính hấp dẫn của trái phiếu.
Thêm vào đó là mới đây tỷ giá USD/VND tăng 2,1%, và mặc dù không có nhiều đồng tình đánh giá hạ bậc tín nhiệm Việt Nam, nhưng thị trường cũng có cơ sở để lo lắng đồng Việt Nam giảm giá. Khi các tổ chức thực hiện đa dạng hoá danh mục đầu tư, họ sẽ xem xét lại rủi ro về lâu dài. Những rủi ro lạm phát cao được đánh giá là nhỏ, nhưng vẫn có những lo lắng dành cho nó. Càng lo lắng về lạm phát, người ta càng đòi hỏi một lãi suất cao hơn.
Hiện nay, áp lực bán ra trái phiếu bắt đầu tăng. Nhà đầu tư bán ra vì họ cho rằng giá trái phiếu tương lai sẽ giảm. Dù vậy, lợi suất trái phiếu được cho là sẽ tăng từ từ chứ không tăng mạnh, khi mà lạm phát năm nay được kỳ vọng kềm giữ 7 – 8%.
Từ đầu năm, Chính phủ dự định phát hành 110.000 tỉ đồng trái phiếu. Nhưng từ quý 1 đã giảm chỉ tiêu còn 65.000 – 70.000 tỉ đồng. Tính đến cuối tháng 7, lượng trái phiếu chính phủ phát hành thành công là 75.000 tỉ đồng. Cộng thêm tình hình thu ngân sách bảy tháng đầu năm khả quan, ông Thắng cho rằng, Chính phủ không thiếu tiền và không phải vội vã để phát hành trái phiếu, vì vậy sẽ không vội nâng lãi suất cho mỗi đợt đấu thầu hoặc bảo lãnh. Ngược lại, về phần cầu, ngân hàng sẵn sàng mua trái phiếu ngắn hạn 3 – 5 năm, tuy nhiên, mức lãi suất phải cao hơn.
Theo dự báo của HSC, ba tháng tới tỷ lệ phát hành trái phiếu thành công sẽ không cao lắm. Sự không gặp nhau giữa bên bán và bên mua cho thấy lãi suất trái phiếu chưa thể tiếp tục giảm. Do vậy, lãi suất cho vay doanh nghiệp sẽ khó giảm sâu hơn, bởi lãi suất trái phiếu là một chỉ báo về xu hướng lãi suất thị trường.
Hồng Sương
SÀI GÒN TIẾP THỊ
|
