|
Yếu tố nào đang điều khiển giá xăng dầu?
(Vietstock) – Bất chấp giá xăng dầu giảm nhẹ trong ngày Thứ Hai, các nhà kinh tế vẫn đang tranh cãi liệu mức giá này sẽ tiếp tục suy giảm hay tăng lên các ngưỡng cao mới.
Bên cạnh đó, họ vẫn đang cân nhắc các lý do tại sao giá xăng dầu lại có thể tăng lên hay giảm xuống một cách đột ngột. Theo đó, mọi nguyên nhân từ hoạt động đầu cơ cho tới suy thoái hay tình trạng rối ren tại Trung Đông và Châu Phi đều được họ đưa vào diện xem xét.
Theo Hiệp hội ô tô Mỹ (AAA), giá xăng dầu đã chính thức tạm dừng chuỗi 54 ngày tăng mạnh theo đà leo thang của giá dầu thô khi trượt xuống mức 2.69 USD/gallon (12, 689 VND/lít) vào hôm Thứ Hai.
Được biết, sự gia tăng của giá xăng dầu đã bắt đầu manh nha từ Tháng Tư, khi đó mức giá bình quân giữa các quốc gia là 2.05 USD/gallon (9, 670 VND/lít). Nguyên nhân đằng sau sự gia tăng của giá xăng là sự vươn lên mạnh mẽ của giá dầu từ mốc 35 USD/thùng vào Tháng 12/2007 lên 70 USD/thùng trong tuần trước. Trong phiên giao dịch ngày Thứ Hai, con số này đã giảm xuống còn 67 USD/thùng.
Tác nhân chính là các nhà đầu cơ
Theo các nhà kinh tế, một trong những nhân tố đẩy giá xăng dầu lên cao chính là sự đầu cơ của thị trường.
Thường thì khi không chắc chắn về sự hồi phục của thị trường chứng khoán, các nhà đầu cơ – nhất là các nhà đầu tư tổ chức – lại đổ tiền vào các loại hàng hóa khác như dầu thô.
Và theo chuyên gia kinh tế Mark Weisbrot, đồng thời là giám đốc của Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Kinh tế (CEPR) tại thủ đô Washington D.C. thì đây là nguyên nhân đẩy giá xăng dầu lên cao. Được biết vào năm ngoái, cũng do nguyên nhân đầu cơ tương tự mà giá dầu tăng đột biến tới 140 USD/thùng.
Các nhà đầu cơ đã tính toán rằng suy thoái có thể đã chạm đáy và hệ thống ngân hàng đang phục hồi mạnh. Điều này sẽ làm tăng lượng cầu và đẩy giá lên dầu cao hơn. Khi đó họ chỉ việc “ngồi mát xơi bát vàng.”
Tuy nhiên, các nhà kinh tế cảnh báo niềm lạc quan như vậy có thể là sai lầm.
Họ cũng nhận xét rằng, gói kích cầu quá ít ỏi không đủ để làm cú hích cho sự tăng trưởng thực sự của nền kinh tế. Nhu cầu dầu yếu ớt sẽ làm chậm đà phục hồi của nền kinh tế và nhấn chìm giá dầu xuống mức thấp 33 USD/thùng.
Cán cân cung cầu
Một số nhà phân tích khác lại cho rằng cán cân cung cầu cũng là một trong những nhân tố điều khiển giá xăng dầu.
Ông Matt Simmons, người sáng lập của Công ty Simmons dự đoán rằng giá xăng dầu sẽ tăng gấp 3 lần trong năm tới.
Trong một cuộc phỏng vấn với các phóng viên, ông cho biết giá dầu sẽ tiếp tục tăng sau khi rớt khỏi mức cao kỷ lục xuống dưới 50 USD/thùng vào năm ngoái. Khi đó, các mỏ dầu buột phải tạm ngừng sản xuất.
Simmons cho biết thêm, sản lượng giảm và nguồn cung thắt chặt là yếu tố đẩy giá dầu lên cao. Về phía các nhà sản xuất, họ sẽ không tăng nguồn cung nhanh để bắt kịp lượng cầu tăng vọt. Hành động này có thể khiến giá dầu bay lên mức 200 USD/thùng vào năm 2010.
Ông Allen Good, chuyên viên phân tích tại Hãng Nghiên cứu Morningstar cũng tin tưởng rằng nguồn cung đã được thắt chặt và các công ty lọc dầu cắt giảm sản lượng vì lý do bảo dưỡng và nâng cấp cơ sở vật chất
Tương quan giữa giá xăng, dầu và USD
Số khác thì cho rằng nhu cầu nhập khẩu hàng hóa yếu ớt từ Mỹ đã dẫn tới sự giảm sút trong lượng cầu dầu trên toàn thế giới.
Một số nhà kinh tế cho biết sự tăng cường của đồng USD đóng vai trò quyết định đối với giá xăng dầu. Do đó, để đưa ra dự đoán về xu hướng giá mặt hàng này, họ luôn đang dõi theo diễn biến của đồng bạc xanh.
Ông Good cho biết khi đồng USD yếu, giá dầu sẽ tăng và ngược lại.
Các sự kiện địa chính trị
Mặc dù theo các nhà kinh tế có nhiều cách nhưng việc dự đoán giá dầu vẫn là một công việc hết sức khó khăn. Một khi bạo lực và bất ổn xảy ra thì những cách xác định này trở nên vô ích.
Thực vậy, các chuyên gia cho biết trong vài tháng qua những sự kiện địa chính trị đã thu hút được sự quan tâm của giới đầu tư.
Cụ thể, tại Nigeria – quốc gia sản xuất dầu lớn nhất Châu Phi – những kẻ nổi loạn nhằm tìm kiếm doanh thu dầu lớn hơn đã làm bạo lực ở miền Nam nước này leo thang. Và quân đội đang tăng cường hoạt động để dẹp tan bọn nổi loạn này.
Tại Iran, các cuộc biểu tình đường phố cũng đang diễn ra rầm rộ nhằm phản đối kết quả của cuộc bầu cử.
Theo các chuyên gia, bất ổn tại những khu vực này có thể làm nguồn cung bị gián đoạn. Từ đó, đẩy giá xăng dầu lên cao.
Và hệ lụy từ biến động giá dầu…
Việc tăng giảm đột ngột của giá xăng dầu đã tác động đến các quốc gia theo nhiều cách.
Ken Green, chuyên gia của Viện Doanh nghiệp Mỹ (AEI) tại thủ đô Washington D.C. cho biết một số quốc gia như Canada và Mỹ - nơi có mật độ dân số rất thưa thớt - có thể gánh chịu thua lỗ. Đặc biệt là các ngành phụ thuộc nhiều vào xăng dầu như ngành vận chuyển bằng xe tải. Các loại xe tải phải tiêu tốn rất nhiều tiền nhiên liệu để chuyên chở hàng hóa qua một đoạn đường rất dài. Điều này trái ngược với các quốc gia đông dân cư như Trung Quốc và Ấn Độ.
Bị ảnh hưởng nặng nề về mặt tài chính là đối tượng người tiêu dùng, và điều này có thể gây tác động dây chuyền lên toàn nền kinh tế.
Đối với người Mỹ, họ sử dụng xe cá nhân như là phương tiện vận chuyển chủ yếu nên ông Good cho biết chi phí xăng dầu tăng cao xăng có thể khiến họ giảm bớt chi tiêu vào những việc khác. Các nhà hàng cũng như các khu nghỉ dưỡng sẽ vắng bóng khách hàng và du khách. Và hậu quả tất yếu là tăng trưởng chậm chạp và sản xuất đình đốn.
Ngược lại, Trung Quốc và Ấn Độ sẽ không phải gánh chịu những hậu quả tương tự vì số người sở hữu xe hơi là rất thấp.
Các chuyên gia cho biết, đối với những quốc gia phụ thuộc phần lớn vào xuất khẩu, chi phí vận tải sẽ gia tăng sẽ làm lợi nhuận giảm sút.
Tuy nhiên, ngay cả những nhà kinh tế đã có tiên đoán chính xác sự gia tăng đáng kể của giá dầu cũng rất thận trọng khi đưa ra những dự đoán ảm đạm.
Một chuyên gia khác tại AEI, ông Desmond Lachman cho biết không phóng đại tác động từ sự leo thang giá xăng dầu là một việc hết sức quan trọng. Nhất là sau đợt tăng mạnh gần đây, mức giá này vẫn còn thấp hơn nhiều so với hồi năm ngoái.
“Nhưng nếu giá xăng dầu cứ tiếp tục gia tăng, đó sẽ là một lỗ hổng lớn trong tăng trưởng kinh tế toàn cầu.”
Khánh Hà (Theo Reuters)
|
