|
Ngân hàng quốc doanh hụt hơi trong cuộc đua giành thị phần
Trong cuộc cạnh tranh phân chia thị phần hoạt động ngân hàng ở TP.HCM - trung tâm kinh tế tài chính lớn nhất và sôi động nhất của cả nước, khối ngân hàng thương mại Nhà nước đang bị hụt hơi. Ưu thế đang thuộc về khối ngân hàng thương mại cổ phần đầy nhanh nhẹn.
Tại TP.HCM, trung tâm tài chính - tiền tệ lớn nhất và sôi động nhất của cả nước, nếu như cách đây 4 năm, các Ngân hàng thương mại cổ phần (NHTM CP) còn ở yếu thế, thị phần hoạt động chỉ bằng 1/2 so với các NHTM Nhà nước, thì đến nay đã vượt lên trên. Nếu như các NHTM CP có tốc độ tăng trưởng bền vững từ 60% - 120% mỗi năm thì các NHTM Nhà nước dường như đang bị hụt hơi, tăng trưởng ì ạch với tốc độ bình quân chỉ khoảng dưới 20% mỗi năm.
Quy mô vốn chủ sở hữu ngày càng lớn
Tại TP.HCM, tính đến nay có 18 NHTM CP, tức là các ngân hàng có hội sở chính và đăng ký kinh doanh theo giấy phép được cấp. Bên cạnh đó còn hàng trăm chi nhánh NHTM CP của các tỉnh, thành phố khác đang hoạt động, tham gia cạnh tranh ở đây.
Chỉ tính riêng 18 NHTM CP có trụ sở chính tại TP.HCM, ước tính đến hết tháng 12/2007, có tổng số vốn chủ sở hữu, bao gồm vốn điều lệ và các quỹ đạt 24.407 tỷ đồng, tăng 43,1% so với cuối năm 2006; trong đó riêng vốn điều lệ đạt 18.766 tỷ đồng, tăng 94,6% so với năm trước và gấp hơn 2 lần các NHTM CP ở Hà Nội.
Trong số đó, Sacombank hiện đang dẫn đầu các NHTM CP trong cả nước với số vốn điều lệ là 4.445 tỷ đồng; tiếp đến là Eximbank đạt 2.800 tỷ đồng, ACB đạt 2.530 tỷ đồng,…Eximbank hiện đang có quỹ thặng dư vốn lớn nhất lên tới 9.000 tỷ đồng, cộng với các quỹ và vốn điều lệ thì tổng số vốn chủ sở hữu lên tới 12.700 tỷ đồng, dẫn đầu các NHTM trong cả nước, kể cả các NHTM Nhà nước.
Dẫn đầu về thị phần huy động vốn
Ước tính đến hết tháng 12/2007, tổng số vốn huy động của các NHTM CP tại TP.HCM đạt 204.411 tỷ đồng, chiếm 46,9% tổng thị phần huy động vốn của các ngân hàng trên địa bàn. Trong khi đó các NHTM Nhà nước vốn cách đây 4 năm còn chiếm trên 50% thị phần thì nay chỉ còn chiếm 35,09%. Các chi nhánh Ngân hàng nước ngoài trước đây thường chỉ chiếm 12 - 13% thì đến nay chiếm 15,85%. Các Ngân hàng liên doanh chỉ chiếm 2,48%; tỷ trọng thị phần còn lại các Công ty tài chính, Công ty tài chính và Quỹ tín dụng nhân dân.
Trong khi đó cách đây 1 năm, tức là tính đến hết năm 2006, tổng nguồn vốn huy động của khối NHTM Nhà nước đạt 112.947 tỷ đồng, chiếm 43,49% so với tổng nguồn vốn huy động của ngành ngân hàng trên địa bàn, giảm khoảng 4% so với năm 2005; khối NHTM cổ phần đạt 99.013 tỷ đồng, chiếm 38,13% và tăng thêm tỷ trọng thị phần 4,21% so với năm 2005 và tăng trên 10%so với năm 2004; khối Ngân hàng liên doanh đạt 6.655 tỷ đồng, chiếm 2,56%; khối chi nhánh Ngân hàng nước ngoài đạt 39.560 tỷ đồng, chiếm 15,23%; các công ty tài chính và cho thuê tài chính đạt 1.530 tỷ đồng, chiếm 0,59%.
Thị phần huy động vốn trong năm 2007 của các NHTM CP tăng lên nguyên nhân hàng đầu là lãi suất và chính sách khuyến mại hấp dẫn hơn, mạng lưới được mở rộng, hoạt động quảng bá thương hiệu được triển khai hiệu quả. Đặc biệt là uy tín, lòng tin của người dân, của khách hàng đối với các NHTM CP tăng lên.
"Cổ phần" lên ngôi - "Nhà nước" hụt hơi
Cũng ước tính đến hết tháng 12/2007, dư nợ cho vay của các NHTM CP ở TP.HCM đạt 159.354 tỷ đồng, chiếm 45,93% tổng thị phần cho vay trên địa bàn. Trong khi đó thị phần của các NHTM Nhà nước chỉ chiếm 29,39%.
Thị phần của các chi nhánh Ngân hàng nước ngoài cũng tăng mạnh, từ tỷ lệ 12% - 14% các năm trước đây, đến nay tăng lên 19,02%. Các Ngân hàng liên doanh chiếm tỷ trọng 2,90%, tỷ trọng thị phần còn lại thuộc về các Tổ chức tín dụng khác. Một số NHTM CP mới chuyển từ nông thôn lên thành NHTM CP đô thị, như An Bình,… có tốc độ tăng trưởng tín dụng tới 400% - 800% so với năm trước.
Nhìn lại 1 năm trước đây, tức là tính đến hết năm 2006, khối NHTM CP đạt tổng dư nợ cho vay là 82.978 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng thị phần là 37,77%, tăng gần 3,8% thị phần so với năm trước; trong khi đó khối NHTM Nhà nước dư nợ chỉ đạt 77.560 tỷ đồng, chỉ chiếm 35,5% thị phần cho vay trên địa bàn và giảm hơn 3,0% so với tỷ trọng thị phần cuối năm 2005; khối chi nhánh Ngân hàng nước ngoài đạt dư nợ 44.998 tỷ đồng, chiếm 20,48% và tăng tới 2,1% tỷ trọng thị phần; khối Ngân hàng liên doanh chiếm 3,3%. Thị phần cho vay còn lại thuộc về Công ty tài chính và Công ty cho thuê tài chính.
Nguyên nhân là cho thị phần tín dụng của các NHTM CP tăng mạnh trong năm 2007 đó là cùng với lợi thế nói trên đã phân tích ở phần huy động vốn của các NHTM CP, thì sự năng động tìm kiếm khách hàng, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, linh hoạt trong cho vay, đa dạng hoạt động tín dụng tiêu dùng, đổi mới quản trị điều hành tín dụng,…là những nguyên nhân quan trọng làm cho thị phần cho vay của khối ngân hàng này tăng vững chắc.
Trong khi đó các NHTM Nhà nước thì kém linh hoạt, bị khống chế tăng trưởng dư nợ, một số chi nhánh có nợ xấu cao tập trung cho nâng cao chất lượng tín dụng, cơ chế tiền lương và thu nhập không có tính chất khuyến khích cho vay,…đang làm cho khối ngân hàng này dường như “ bị hụt hơi” trong cạnh tranh trên thị trường tín dụng.
Bên cạnh đó thì môi trường đầu tư ở TP.HCM và khu vực lân cận ngày càng hấp dẫn, các nhà đầu tư đến đây ngày càng đông,…đã thúc đẩy các chi nhánh Ngân hàng nước ngoài mở rộng cho vay.
Ưu thế cả về mở rộng nhanh mạng lưới
Cũng tính đến hết tháng 12/2007, các ngân hàng trên địa bàn có tổng số 917 chi nhánh, phòng giao dịch và điểm giao dịch, thì riêng các NHTM CP có 515 chi nhánh và phòng giao dịch, chiếm tới 56,2%. Các NHTM Nhà nước chỉ có 331 chi nhánh và phòng giao dịch. Trong năm 2007, một số NHTM Nhà nước không mở thêm được chi nhánh nào, còn phòng giao dịch thì cũng rất hiếm hoi được thành lập.
Chiếm gần 50% thị phần lợi nhuận trên cơ sở nhiều lợi thế về cạnh tranh
Tạm thời lấy số liệu đến hết tháng 9-2007, tổng lợi nhuận trước thuế của các Ngân hàng trên địa bàn TP HCM đạt 9.013 tỷ đồng, bằng 142,6% so với năm 2006; trong đó khối NHTM Nhà nước chỉ chiếm 34,2%, khối NHTM CP chiếm 48,1%, chi nhánh Ngân hàng nước ngoài chiếm 14,2% và Ngân hàng liên doanh chiếm 3,5%.
Không chỉ chiếm thị phần lớn về cạnh tranh trong lĩnh vực huy động vốn, cho vay, mở rộng màng lưới, khối NHTM CP còn chiếm thị phần lớn về hiệu quả kinh doanh, tức là tổng lợi nhuận trước thuế trong toàn khối ngân hàng. Kết quả đó do nhiều nguyên nhân:
Nguyên nhân thứ nhất đó là kết quả về mở rộng và đa dạng hoá các dịch vụ ngân hàng bán lẻ tiện ích, như dịch vụ thẻ, kiều hối, thanh toán, chuyển tiền, kinh doanh vàng,….
Nguyên nhân thứ hai đó là đa dạng hoá danh mục tài sản có, đa dạng hoá danh mục đầu tư, tăng tỷ trọng đầu tư vào giấy tờ có giá, đầu tư chứng khoán, đầu tư mua cổ phần của các doanh nghiệp khác, đầu tư trên thị trường tiền gửi quốc tế, đầu tư trên thị trường liên ngân hàng,…
Nguyên nhân thứ ba là thành lập các Công ty trực thuộc. Những công ty này hạch toán độc lập, kinh doanh có hiệu quả.
Nguyên nhân thứ tư là đầu tư vào thị trường bất động sản, đặc biệt là văn phòng cho thuê.
Nguyên nhân thứ năm là hiện đại hoá công nghệ ngân hàng, tăng tốc độ xử lý công việc, tự động hoá nhiều khâu nghiệp vụ, nên tiết kiệm được chi phí lao động và tiết kiệm được nhiều chi phí khác.
Nguyên nhân cuối cùng đó là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và nâng cao năng suất lao động, làm cho doanh số thu nhập của ngân hàng tăng nhanh hơn chi phí về nguồn nhân lực. Đây cũng chính là các lợi thế cạnh tranh của các NHTM CP so với các NHTM Nhà nước.
Trong khi đó các NHTM Nhà nước thì "bận rộn" và "loay hoay" mất quá nhiều thời gian, công sức và chờ đợi triển khai cổ phần hoá, lo xử lý nợ xấu và chờ đợi sắp xếp lại chi nhánh, mạng lưới. Trong quản trị điều hành bị lệ thuộc quá nhiều vào hội sở chính ở Trung ương thiếu quyền chủ động. Cơ chế tiền lương và thu nhập không khuyến khích tính năng động, sáng tạo trong kinh doanh. Bộ máy cồng kềnh, chất lượng nguồn nhân lực hạn chế… Đó cũng chính là điểm yếu, điểm bất lợi của các NHTM Nhà nước trong cạnh tranh.
Với xu hướng nói trên trong năm 2008 và một số năm tới, các NHTM CP tiếp tục có sự bứt phá, vươn lên mạnh mẽ trong cạnh tranh, còn các NHTM Nhà nước tiếp tục bận bịu quá nhiều với việc cổ phần hoá cũng như những lực cản khác, nên sẽ tiếp tục bị "hụt hơi" trong cuộc đua trên thị trường tài chính – tiền tệ, ít nhất là ở địa bàn TP.HCM.
VNN
|
