Một kho chứa LNG ở Anh. Ảnh: Reuters

Sắp hết chỗ chứa, giá khí đốt ở châu Âu có thể rơi về dưới zero vì

Hơn một tháng sau khi giá dầu thô Mỹ rơi xuống vùng âm chưa có tiền lệ trong lịch sử do nguồn cung dư thừa và các kho chứa dầu đầy ắp, khí đốt cũng đối mặt với viễn cảnh tương tự.

Với lực lượng khách hàng đông đảo từ các công ty cung cấp dịch vụ tiện ích cho đến các sàn giao dịch cùng với cơ sở hạ tầng linh động, châu Âu, trong những năm gần đây, trở thành “bể chứa” khí đốt toàn cầu, giúp cân bằng sản lượng khí đốt đang bùng nổ ở Mỹ với nhu cầu đang gia tăng ở các nền kinh tế khát năng lượng của châu Á, dẫn đầu là Trung Quốc.

Nhưng hiện tại các kho chứa LNG khắp châu Âu đã đạt công suất chứa cao kỷ lục 73% so với cùng kỳ của những năm trước. Vào thời gian này trong 5 năm qua, các kho chứa LNG ở châu Âu chỉ chạm mức công suất trung bình 45%, theo dữ liệu của Gas Infrastructure Europe.

Các nhà kinh doanh khí đốt và giới phân tích cho biết điều tồi tệ nhất vẫn đang chờ đợi thị trường khí đốt ở phía trước khi nhu cầu giảm và các kho chứa đã vận hành gần hết công suất, tạo điều kiện để giá khí đốt rơi xuống mức âm ở một số nơi trên thế giới.

Các nhà kinh doanh và giới phân tích nhận định châu Âu có thể là thị trường đầu tiên chứng kiến giá khí đốt chạm mức âm và điều này sẽ gây các tác động lây lan đối với các bên mua bán khí đốt từ Mỹ cho đến châu Á.

“Các kho chứa khí đốt châu Âu là rủi ro lớn nhất của thị trường khí đốt toàn cầu. Giá khí đốt đang chịu áp lực giảm ngày càng tăng khi thị trường dần mất đi một trong những công cụ giúp cân bằng”, Edmund Siau, nhà phân tích ở Công ty tư vấn năng lượng FGE, nhận định. Siau dự báo các kho chứa khí đốt ở châu Âu sẽ cạn công suất vào tháng 8.

Trong khi 4 chỉ số giá khí đốt hóa lỏng lớn trên thế giới cùng hội tụ về sát các mức thấp nhất trong lịch sử, chỉ số giá khí đốt hóa lỏng ở Anh đang ở mức yếu nhất với hợp đồng khí đốt giao ngày hôm sau gần đây giảm về mức tương đương chỉ 0,99 đô la/ 1 triệu BTU (đơn vị nhiệt Anh, 1 triệu BTU tương đương 28,2 m³ khí thiên nhiên). 

“Nếu giá khí đốt ở châu Âu rơi về dưới zero, chúng ta sẽ thấy điều này xảy ra trước tiên ở Anh. Thị trường đang bị kìm hãm bởi công suất kho chứa và khi các địa điểm chứa LNG tràn đầy, giá sẽ rơi xuống dưới zero. Nước Anh không còn nhiều nơi chứa để tiếp nhận thêm LNG”, Hadrien Collineau, nhà phân tích thị trường khí đốt ở Công ty tư vấn năng lượng Wood Mackenzie, cho hay.

Công suất chứa LNG của Anh suy giảm sau khi một kho chứa lớn của Công ty Centrica Storage đóng cửa vào năm 2017 vì lý do an toàn.

Giá khí đốt ở châu Âu có khả năng sẽ nhúng xuống vùng âm ở các hợp đồng giao ngay, tức giao trong ngày hoặc ngày hôm sau trong những tháng tới, theo Nick Boyes, nhà phân tích ở Công ty Axpo Group.

“Tôi nghĩ có khả năng cao nhất điều này sẽ xảy ra vào tháng 8 hoặc đầu tháng 9 khi chúng ta chứng kiến nhu cầu xuống mức thấp nhất các kho chứa được lấp đầy ở mức cao nhất”, Boyes dự báo.

Thiếu cơ chế phối hợp để cắt giảm nguồn cung

Công suất sử dụng của các kho chứa LNG ở châu Âu vào ngày 31-5 đang ở mức 73%, cao kỷ lục trong cùng thời điểm từ trước đến nay. Ảnh: Reuters

Thị trường khí đốt không xa lạ với các mức giá âm. Chỉ số giá khí đốt hóa lỏng giao ngay của Anh từng rớt xuống mức dưới zero vào năm 2006 sau khi một đường ống dẫn khí nhập khẩu từ Na Uy được đưa vào vận hành.

Tại Mỹ, khí đồng hành, một sản phẩm phụ trong quá trình khoan khai thác dầu đá phiến, thỉnh thoảng giảm xuống mức âm chủ yếu do sản lượng tăng nhanh, vượt công suất vận chuyển.

Trong khi một số chuyên gia dự báo công suất các kho chứa LNG ở châu Âu sẽ chạm đỉnh sớm nhất là vào tháng sau, các nhà phân tích ở Morgan Stanley và S&P Global Platts cho rằng, chúng chỉ gần chạm đỉnh. Dù vậy, giá vẫn có thể rơi xuống dưới zero ngay cả khi công suất của các kho chứa LNG chưa chạm đỉnh.

“Có thể giá khí đốt sẽ rơi xuống vùng âm trong một thời gian ngắn để các nhà cung cấp hiểu mức độ nghiêm trọng của tình hình và điều này sẽ xảy ra trước khi các kho chứa tràn đầy hoàn toàn”, Jonathan Stern, học giả ở Viện Nghiên cứu Năng lượng  Oxford (Anh), nêu ý kiến.

Trong khi giá dầu hồi phục nhanh chóng nhờ thỏa thuận cắt giảm sản lượng dầu của OPEC+ , một liên minh bao gồm các thành viên thuộc Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các nước đồng minh ngoài OPEC, thị trường khí đốt toàn cầu trị giá 600 tỉ đô la Mỹ không có cơ chế hợp tác nào để cắt giảm nguồn dung đang thừa mứa quá lớn.

“Chúng tôi đang trải qua thời kỳ chưa có tiền lệ khi nhu cầu khí đốt xuống thấp và các kho chứa khí đốt đang đầy ắp. Có một rủi ro thực sự là các chiều hướng trên thị trường có thể khiến giá khí đốt rơi xuống vùng âm ở châu Âu nhưng chỉ diễn ra trong thời gian rất ngắn”, Guy Smith, Giám đốc bộ phận giao dịch khí đốt ở Công ty dịch vụ tiện ích Vattenfall (Thụy Điển), nói.

Khí đốt, thường được sử dụng để sản xuất điện và nhiệt cho các hệ thống sưởi và cũng là nguồn nguyên liệu để sản xuất hóa chất và phân bón, vốn đã đối mặt với một năm khó khăn sau khi mùa đông ít lạnh hơn thường lệ ở bắc bán cầu làm trầm trọng thêm tình trạng dư thừa nguồn cung.

Nhưng tình hình càng tồi tệ hơn khi đại dịch Covid-19 ập đến, khiến nhu cầu sụt giảm mạnh, buộc nhiều khách hàng lớn từ chối nhận các lô hàng khí đốt sắp được giao. Trong khi đó, các nhà sản xuất khí đốt hàng đầu thế giới vẫn chưa cắt giảm sản lượng đủ mạnh dù các kho chứa sắp vận hành hết công suất.

Giống như cú sụp đổ giá dấu thô Mỹ về mức -40 đô la/thùng hồi tháng 4, yếu tố đe dọa thị trường khí đốt lúc này là thiếu công suất chứa để hấp thụ nguồn cung đang dư thừa.

Các nhà kinh doanh và giới phân tích lưu ý, dù có khả năng giá khí đốt xuống dưới zero ở châu Âu nhưng họ cho rằng xác suất xảy ra khả năng này khá thấp vì các nhà cung cấp sẽ nhanh chóng phản ứng trước khi giá giảm về mức đó.

Thực tế, có một số dấu hiệu cho thấy tình trạng dư thừa nguồn cung đã bớt căng thẳng. Khách hàng mua LNG của Mỹ đã hủy nhận hàng chục lô hàng dự kiến giao trong mùa hè này. Trong khi đó, sản lượng LNG xuất khẩu từ các nước như Malaysia, Brunei, Na Uy giảm vào tháng trước.

Nhưng Edmund Siau, nhà phân tích ở Công ty tư vấn năng lượng FGE, cho rằng nhìn chung, chưa có động thái cắt giảm sản lượng LNG đủ lớn để giúp cân bằng thị trường và ngăn chặn đà giảm giá trên thị trường khí đốt.