|
Chính sách trên TTCK năm 2015:
Bước tiến dài cho câu chuyện mở room và nền tảng bán khống
Năm 2015, mặc dù nâng tỷ lệ sở hữu nước ngoài hay quy định pháp lý cho việc bán khống sơ khai vẫn chưa chính thức được thực thi nhưng hành trình đạt được điều này đã có những bước tiến rất dài và thời gian hoàn thiện cũng không còn quá xa vời.
Nâng room ngoại còn tắc ở phút 89
Mở room hay tăng tỷ lệ sở hữu cho nhà đầu tư nước ngoài tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam là chính sách được mong đợi nhất từ nhiều năm nay. Trong năm 2015, những diễn biến về chính sách đã tạo một bước tiến khá lớn cho vấn đề này, tuy nhiên việc mở room cho nhà đầu tư ngoại vẫn bị vướng một nút thắt không dễ gì gỡ bỏ.
Nếu như kết thúc năm 2014, đề án nới room mới nằm ở dự thảo trình Thủ tướng Chính phủ thì năm nay Nghị định cũng như Thông tư hướng dẫn liên quan đã lần lượt được công bố. Đầu tiên là Nghị định 60/2015/NĐ-CP có hiệu lực từ 01/09/2015 sửa đổi bổ sung Nghị định 58/2012/NĐ-CP được công bố, trong đó có quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại công ty đại chúng. Cụ thể, các đơn vị không nằm trong điều ước quốc tế, không thuộc nhóm đa ngành, nhóm ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện hay thuộc lĩnh vực có quy định riêng của pháp luật về tỷ lệ sở hữu nước ngoài thì tỷ lệ sở hữu nước ngoài là không hạn chế và phụ thuộc vào điều lệ công ty.
Tiếp theo, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 123/2015/TT-BTC hướng dẫn hoạt động đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán có hiệu lực từ ngày 01/10/2015. Thông tư này được ban hành để đơn giản hóa các thủ tục tham gia thị trường riêng cho nhà đầu tư nước ngoài cũng như hướng dẫn công ty đại chúng nâng room ngoại.
Mặc dù Nghị định, Thông tư hướng dẫn đều có cả nhưng mấu chốt là ngành nghề nào được mở room hoàn toàn, tỷ lệ mở room cho các ngành nghề cụ thể ra sao vẫn chưa có. Điều mà nhà đầu tư trong và ngoài nước mong đợi nhất lúc này chính là danh sách các ngành nghề và điều kiện đầu tư đối với khối ngoại đang chờ Bộ Kế hoạch và Đầu tư công bố.
Riêng với các công ty chứng khoán thì được mở room ngay và SSI là một ví dụ, đơn vị này đã nhận được quyết định của cơ quan nhà nước mở room 100% cho khối ngoại.
Nền tảng cho bán khống sơ khai
Cũng trong năm này một chính sách khác mà nhà đầu tư rất mong chờ đã được lên dự thảo để lấy ý kiến các thành viên thị trường. Đó là dự thảo Thông tư thay thế Thông tư 74/2011/TT-BTC hướng dẫn về giao dịch chứng khoán, cuối tháng 8 vừa qua Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) vừa lấy ý kiến lần hai.
Vài nội dung quan trọng đáng chú ý của dự thảo Thông tư hướng dẫn giao dịch chứng khoán mới là cho phép nhà đầu tư được vừa mua và bán chứng khoán tại cùng thời điểm giao dịch; được bán chứng khoán chờ về; được thực hiện giao dịch cùng một loại chứng khoán trong ngày; rút ngắn thời gian giao dịch cổ phiếu và tiền về tại khoản của nhà đầu tư từ T+3 xuống T+2… Đây là những chính sách nhằm tạo vòng quay đầu tư nhanh hơn cũng như mở đường cho hoạt động bán khống ở cấp độ thấp; đồng thời sẽ thúc đẩy tăng mạnh thanh khoản trên thị trường.
Tại hội thảo song phương giữa các nhà tín dụng – doanh nghiệp Việt Nam – Hàn Quốc ngày 04/12 vừa qua, ông Nguyễn Sơn – Vụ trưởng Vụ phát triển thị trường – UBCK cho biết sẽ ban hành Thông tư thay thế Thông tư 74/2011/TT-BTC hướng dẫn về giao dịch chứng khoán trong tháng 12/2015. Tuy nhiên, vấn đề triển khai khi nào lại phụ thuộc vào việc các Sở Giao dịch Chứng khoán cũng như công ty chứng khoán cần chuẩn bị xong nền tảng công nghệ. Riêng với rút ngắn chu kỳ thanh toán cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư từ T+3 xuống T+2 sẽ được áp dụng kể từ ngày 01/01/2016.
Phái sinh vẫn đi đúng lộ trình
Theo đúng lộ trình, năm 2015 sẽ kết thúc giai đoạn 1, là giai đoạn xây dựng khung pháp lý, hoàn thiện hạ tầng cơ sở vật chất, công nghệ bao gồm hệ thống giao dịch, thanh toán bù trừ chứng khoán phái sinh, hệ thống giám sát và công bố thông tin tại các Sở Giao dịch Chứng khoán, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán và thành viên thị trường...
Vào tháng 5/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 42/2015/NĐ-CP quy định về chứng khoán phát sinh và thị trường chứng khoán phát sinh (Nghị định đã có hiệu lực từ 01/07/2015). Nội dung Nghị định chủ yếu hướng tới các đối tượng tổ chức kinh doanh và tổ chức thị trường giao dịch; quy định liên quan đến bù trừ, thanh toán chứng khoán phái sinh…
Đến đầu tháng 8/2015, Bộ Tài chính đã chính thức ra văn bản chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) về việc triển khai xây dựng thị trường chứng khoán phái sinh với mục tiêu đưa thị trường này vào hoạt động trong quý 3-4/2016. Theo đó, UBCK sẽ tiếp tục hoàn thiện dự thảo Thông tư hướng dẫn Nghị định 42/2015/NĐ-CP (đã công bố để lấy ý kiến thành viên thị trường); HNX là đơn vị tổ chức triển khai hoạt động giao dịch của thị trường; còn VSD thực hiện bù trừ, thanh toán phái sinh.
Một điểm nổi bật nữa, vào cuối tháng 11, UBCK vừa công bố dự thảo Thông tư hướng dẫn chào bán và giao dịch chứng quyền có đảm bảo (covered warrant) lấy ý kiến thành viên thị trường. Đây là đề xuất từ đầu năm của Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HOSE) nhằm giúp thị trường tạo được sự thay đổi về chất cần thiết, hiện TTCK Việt Nam đang có “xu hướng chuyển động một chiều”, nghĩa là khi thị trường tăng giá, nhà đầu tư ào ào mua cổ phiếu, còn khi thị trường giảm giá, xu hướng bán cổ phiếu luôn lấn át. Covered warrant được kỳ vọng sẽ hạn chế xu hướng một chiều này.
* Chính sách về thị trường chứng khoán 2014: Đã hoàn thiện gì và còn lại gì?
* TS Nguyễn Sơn: 5 định hướng chính sách phát triển TTCK Việt Nam
Ngày chứng khoán Việt được nâng hạng xa hay gần?
TTCK Việt Nam hiện đang thuộc nhóm Thị trường cận biên, theo danh sách tái xếp hạng của S&P DJ năm 2013, Việt Nam được khuyến nghị nằm trong danh sách nâng hạng lên Thị trường mới nổi. Ở vị thế là Thị trường cận biên còn sơ khai và nhiều rủi ro khiến cho lượng vốn mà các tổ chức đầu tư nước ngoài đổ vào Việt Nam chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ. Do đó, được nâng hạng là cơ hội rất lớn cho TTCK Việt Nam, hai năm trôi qua TTCK Việt Nam đã đáp ứng được tiêu chuẩn nào và còn thiếu những gì?
Với nhóm tiêu chuẩn quy mô, thanh khoản và tỷ lệ vốn hóa một số doanh nghiệp lớn, quyết định 51/2014 có hiệu lực từ 01/11/2014 buộc các doanh nghiệp đã cổ phần hóa đáp ứng đủ điện kiện phải niêm yết trong vòng 1 năm góp phần làm tăng quy mô thị trường. Và mới đây, UBCK cũng ban hành Thông tư 180 hướng dẫn đăng ký giao dịch chứng khoán trên hệ thống cho chứng khoán chưa niêm yết làm tăng kỳ vọng ở thị trường UPCoM.
Về vấn đề công bố thông tin và quản trị công ty theo chuẩn mực quốc tế. Bộ Tài chính ban hành thông tư số 155/2015/TT-BTC về hướng dẫn công bố thông tin mới thay thế Thông tư số 52/2012/TT-BTC, trong đó có những điều chỉnh tiếp cận thông lệ và chuẩn mực mới, đặc biệt hướng tới nhà đầu tư, cổ đông thiểu số. Ngoài ra, cũng định hướng công bố thông tin bằng tiếng Anh, quan trọng là các văn bản chính sách phải được cập nhật và công bố trên trang thông tin điện tử của cơ quan quản lý bằng tiếng Anh.
Mặc khác, Thông tư 200/2014/TT-BTC chính thức có hiệu lực từ 2015 tuy là một thách thức lớn đối với doanh nghiệp trong việc lập báo cáo tài chính đặc biệt là với doanh nghiệp bất động sản nhưng lại giúp hướng rất gần với chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS).
Cũng tại hội thảo song phương giữa các nhà tín dụng – doanh nghiệp Việt Nam – Hàn Quốc, ông Nguyễn Sơn cho biết hiện TTCK Việt Nam đáp ứng tốt nhóm tiêu chuẩn quy mô, thanh khoản và tỷ lệ vốn hóa một số doanh nghiệp lớn. Các tiêu chí khác như tính hiệu quả của thị trường gồm thuận tiện mở tài khoản của NĐTNN, khung pháp lý, hệ thống thanh toán bù trừ phát triển, có hệ thống vay và cho vay chứng khoán, có cơ sở pháp lý cho phép bán khống… đang được UBCK xúc tiến. Kỳ vọng TTCK Việt Nam sẽ được nâng hạng trong thời gian ngắn./.
|
