|
Đấu thầu các dự án ODA: Xung đột lợi ích
Công ty TNHH MTV Xây lắp điện 2 (PCC2) và Công ty TNHH MTV Xây lắp điện 4 (PCC4) trực thuộc Tổng công ty cổ phần Xây dựng công nghiệp Việt Nam (Vinaincon) là hai công ty độc lập về pháp luật và tài chính, hoạt động theo luật doanh nghiệp (DN), chuyên đảm nhận nhiều gói thầu có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp trong thi công xây dựng, lắp đặt lưới truyền tải điện.
Những tiêu chí tuyển chọn của WB, ADB đang làm khó các nhà thầu
|
Tuy nhiên, từ cuối năm 2011 đến nay, PCC2 và PCC4 gặp nhiều khó khăn khi tham gia dự thầu các dự án truyền tải điện do ADB và WB tài trợ vốn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư. Lý do là PCC2 và PCC4 do Vinaincon quản lý, mà Vinaincon và EVN đều trực thuộc Bộ Công Thương, nếu PCC2 và PCC4 tham gia đấu thầu các dự án của EVN là vi phạm tiêu chí “xung đột lợi ích”.
Cụ thể, tháng 6/2011, tại Dự án đường dây (ĐZ) 220kV Tân Định- Uyên Hưng, mặc dù được xếp hạng nhà thầu thứ nhất nhưng Vinaincon vẫn bị loại bởi nhà thầu bỏ giá cao hơn gần 6 tỷ đồng. Cũng thời gian này, tại Dự án ĐZ 500kV Quảng Ninh – Hiệp Hòa Lô 8.3, Vinaincon cũng phải chịu thua nhà thầu đã bỏ giá cao hơn 4,771 tỷ đồng, hậu quả thiệt hại nhà nước phải gánh chịu.
Theo các chuyên gia, quy định của ADB và WB không chỉ gây thiệt hại kinh tế cho nhà nước mà còn làm mất đi tính cạnh tranh, tạo ra sân chơi không công bằng với các DN trong nước, gây tiền lệ xấu khi các tổ chức quốc tế vay vốn ODA khác muốn tiến vào thị trường Việt Nam.
Không dừng lại ở đó, tại văn bản ngày 30/5/2013 gửi Bộ Công Thương, ADB tiếp tục từ chối "không cho PCC2 và PCC4 tham gia vào các hợp đồng do ADB tài trợ, cho dù EVN là cơ quan thi hành hay chủ thể mua sắm". Điều này đang khiến các đơn vị có khả năng mất cơ hội tham gia dự thầu 22 dự án sắp tới, nhất là các dự án truyền tải điện hiện nay phần lớn do WB và ADB tài trợ. Những tiêu chí tuyển chọn nhà thầu của WB, ADB vô hình trung đã loại toàn bộ các nhà thầu có năng lực và kinh nghiệm, ảnh hưởng tới đời sống và việc làm của hàng ngàn cán bộ, công nhân viên của Vinaincon.
Không riêng PCC2 và PCC4, ngành giao thông vận tải (GTVT) hiện đang triển khai gần 40 dự án ODA, tổng mức đầu tư hơn 16 tỷ USD nhưng các DN thuộc Bộ GTVT đều phải đứng ngoài cuộc. Bởi vì, WB và ADB đều có những quy định về mâu thuẫn lợi ích, không cho phép các nhà thầu có nguồn vốn nhà nước tham gia. Theo Tổng giám đốc Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông (Cienco) 4 Lê Ngọc Hoa, các Cienco là những nhà thầu chuyên nghiệp, có thương hiệu mạnh, có uy tín lớn, nhưng vẫn không thể tham gia các dự án ODA. Điều này khiến các DN có vốn nhà nước chi phối phải đứng "chầu rìa" hàng loạt dự án của Bộ chủ quản, chấp nhận làm thầu phụ cho nhà thầu nước ngoài.
Thực tế, quy định về "xung đột lợi ích"của WB và ADB nhằm tạo sự bình đẳng cho các DN mọi thành phần kinh tế tham gia đấu thầu. Tuy nhiên, quy định này vô hình lại trở thành "phân biệt đối xử" với DN nhà nước.
Theo các chuyên gia, để đảm bảo tư cách hợp lệ cũng như khẳng định tính khách quan, minh bạch trong quá trình tham dự các gói thầu do ADB, WB tài trợ vốn, các bộ, ngành cần nỗ lực đàm phán với các nhà tài trợ, nhằm nới lỏng những quy định về tiêu chí lựa chọn nhà thầu ngay từ hiệp định vay để hiệu chỉnh các quy định và sử dụng mẫu hồ sơ mời thầu phù hợp với lộ trình đổi mới tổ chức, sắp xếp DN tránh tạo sự cạnh tranh không lành mạnh, bình đẳng giữa các DN thuộc các thành phần kinh tế khác nhau.
Ngọc Loan
công thương
|
