|
Tránh rủi ro tăng trưởng nóng
Với những doanh nghiệp chọn con đường tăng trưởng và phát triển nhanh nhất có thể nhằm chiếm lĩnh và mở rộng thị trường, thì vấn đề đặt ra là, làm thế nào để họ vừa tận dụng ưu thế “tốc độ nhanh”, lại vừa cân bằng giữa rủi ro và lợi ích do tốc độ mang lại.
Có khá nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng và phát triển của một doanh nghiệp (DN), do vậy, rất khó để xác định tác động của tốc độ phát triển đến tăng trưởng của DN về mặt định lượng.
Nhìn chung, khi phát triển quá nhanh, DN sẽ có ít thời gian hơn dành cho nghiên cứu thị trường, kiểm định các giả thuyết, hiểu kỹ lưỡng và chế áp được đối thủ cạnh tranh, cũng như tối ưu hoá nguồn lực.
Về mặt lý thuyết, phải thừa nhận, chiến lược “ưu tiên tốc độ” có thể mang lại những lợi ích quan trọng cho DN. Một DN phát triển nhanh có thể là người đi tiên phong trong thị trường, có thể định hình các chuẩn ngành trong thị trường và dựng các rào cản đối với các đối thủ cạnh tranh.
Tuy nhiên, có thể thấy rằng, nếu bỏ qua việc xây dựng một kế hoạch kinh doanh chi tiết và tập hợp các nguồn lực hợp lý, thì những DN phát triển nhanh rất hiếm khi gặt hái được thành công.
Theo kết quả nghiên cứu gần đây do Hãng McKinsey thực hiện với hơn 1.000 DN trên toàn cầu, chỉ 10% trong số DN này có được lợi thế lâu dài từ tốc độ tăng trưởng nhanh. Trong trường hợp ngược lại, phát triển nhanh không đem lại lợi ích gì đáng kể, thậm chí còn gây khó khăn cho DN.
Bản thân việc phát triển nhanh cũng chứa đựng những rủi ro về việc “đốt cháy” nhanh chóng các nguồn lực, cả tài chính lẫn nhân sự, trước khi DN có thể tự ổn định. Đó là chưa kể tới nhiều rủi ro khác, như chưa nghiên cứu đầy đủ về tính kinh tế của mô hình kinh doanh, thực tiễn thị trường...
Như vậy, thách thức quan trọng nhất ở đây là DN phải biết phát triển nhanh đến mức nào là đủ.
Qua 3 năm liền công bố danh sách FAST 500 - Top 500 DN tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam, không quá khó để nhận ra thực tế là, bên cạnh nhiều DN FAST 500 thành công trên đường dài, có không ít DN FAST 500 khác lâm vào tình cảnh khó khăn sau một thời kỳ tăng trưởng nóng.
Có thể đưa ra trường hợp như Tập đoàn Thái Hòa, DN có thứ hạng cao trong danh sách FAST 500 năm 2011, từng được coi là một trong những nhà sản xuất và xuất khẩu cà phê hàng đầu Việt Nam, với 12 công ty con, công ty thành viên từ Nam chí Bắc, nay đang oằn lưng gánh khoản lỗ lũy kế đến hơn 400 tỷ đồng, chủ yếu do vay nợ quá nhiều, đầu tư quá lớn và dàn trải, trong bối cảnh thị trường bị thu hẹp.
Hoặc ngay trong danh sách FAST 500 năm 2012 vừa được công bố, sử dụng số liệu tăng doanh thu giai đoạn 2008 -2011, có một số DN ngay sau khi tăng trưởng tốt trong giai đoạn 2008-2011, lọt vào danh sách FAST 500, nhưng ngay trong năm 2012 đã gặp khó khăn nghiêm trọng trong hoạt động kinh doanh.
Đó là trường hợp của Công ty cổ phần Chứng khoán SME hoặc một vài DN khác gặp thua lỗ lớn trong năm 2012, cho dù đã đạt được tốc độ tăng trưởng ấn tượng về doanh thu trong giai đoạn 2008 - 2011. Để phát triển bền vững và trở thành DN hàng đầu, DN tăng trưởng nhanh cần dựa trên 3 yếu tố:
Thứ nhất, dựng các rào cản gia nhập thị trường: phát triển với tốc độ “cực đại” chỉ có ý nghĩa nếu DN biết duy trì và tạo mối quan hệ tốt với khách hàng, cũng như cô lập đối thủ cạnh tranh. DN cần tạo dựng rào cản gia nhập thị trường bằng cách “đóng đinh” các nguồn lực chính, hoặc tạo mối quan hệ cực kỳ thân thiết với những nhà cung cấp nguồn lực chính.
Thứ hai, một thị trường tiềm năng rộng lớn: ngay cả khi có thể dựng lên các rào cản gia nhập, rủi ro của việc phát triển nhanh vẫn có thể rất lớn, trừ phi DN có một thị trường tiềm năng rộng lớn - đủ dung lượng cho sự phát triển của DN trong 5-10 năm nữa.
Thứ ba, các rủi ro có thể kiểm soát được: không nên theo đuổi việc phát triển với tốc độ nhanh, nếu như sự tồn tại của bản thân DN lại phụ thuộc quá nhiều vào các nhân tố nằm ngoài tầm kiểm soát của chính DN. Những nhân tố này có thể là các bất ổn về công nghệ, môi trường pháp lý thay đổi nhanh chóng, một đối thủ cạnh tranh rất lớn đang chờ sẵn, hoặc các nguồn lực chủ yếu đã bị các DN khác kiểm soát.
Lê Anh
đầu tư
|
