|
Lãi suất nên hạ ở mức hợp lý hơn
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, lãi suất nên hạ ở mức dưới 10% thì các DN mới đảm bảo làm ăn có lãi và có thể cạnh tranh với thế giới được.
Quyết định hạ lãi suất huy động xuống mức 14% của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) được nhiều chuyên gia kinh tế và cộng đồng DN đánh giá là tích cực. Tuy nhiên, theo họ, quyết định này mới chỉ dừng ở mức “thử phản ứng”. Chuyên gia kinh tế cao cấp Bùi Kiến Thành thì khẳng định: “Khi huy động với lãi suất 14% thì DN phải vay các NHTM ở mức 16-18%. Đó là một mức lãi suất “chết”, không thể sản xuất, kinh doanh được”.
Những băn khoăn của DN
Trong một trao đổi với VOVNews về vấn đề lãi suất, ông Nguyễn Hữu Phải - Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty cổ phần may Bắc Giang cho biết: “Tất cả các doanh nghiệp đều rất vui trước quyết định này. Tuy nhiên, DN coi đây chỉ là một trong những liều thuốc bổ, động viên tinh thần chứ chưa tháo gỡ được khó khăn thực sự”.
Trước mong muốn lãi suất cần tiếp tục hạ của các DN, GS Đặng Hùng Võ – nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên – Môi trường, bày tỏ băn khoăn: “Liệu chúng ta có đạt được hiệu quả bằng một quyết định hành chính hay không? Tôi sợ là người gửi tiền sẽ đến rút ra chứ không phải để trong ngân hàng. Điều mà chúng ta phải tính tới khi rất nhiều người rút tiền ra thì hệ quả sẽ như thế nào?”.
Trước những băn khoăn này, chuyên gia tài chính Bùi Kiến Thành đặt vấn đề: Người dân ồ ạt rút tiền ra thì có ảnh hưởng gì đến nền kinh tế hay không? Khi đưa ra quyết định hạ trần lãi suất trong lúc CPI còn cao thì chắc chắn NHNN đã có tính toán sẽ có bao nhiêu người rút tiền ra và số lượng là bao nhiêu và sẽ có các hành động tiếp theo để giải quyết vấn đề.
Ngân hàng NN là một định chế tài chính quốc gia có trách nhiệm điều tiết lưu lượng tiền ra – vào và lưu thông trong nền kinh tế để có biện pháp giải quyết. Nếu thiếu hụt thì NHNN phải “bơm” tiền ra để nền kinh tế đủ “huyết áp” làm việc. Khi đủ tiền trở lại thì rút bớt ra cho phù hợp với ổn định kinh tế bền vững.
Băn khoăn từ chính doanh nghiệp, ông Nguyễn Hữu Phải cho rằng, với mức lãi suất 17-18% như hiện nay, không doanh nghiệp nào có thể chịu đựng nổi. Ở mức 13-14% doanh nghiệp chỉ có thể tồn tại được. “Nếu không tiếp tục hạ lãi suất thì sau đây sẽ còn rất nhiều doanh nghiệp trì trệ, dẫn đến trì trệ cả hệ thống và cả nền kinh tế”.
Từ thực tế này, chuyên gia tài chính Bùi Kiến Thành cho rằng: NHNN không nên để một trần lãi suất quá cao. Nếu huy động ở 14% thì cho vay phải ở mức 17-18%. Đó là lãi suất chết. Doanh nghiệp không hoạt động được. Lãi suất cao là một loại vũ khí hủy diệt hàng loạt các DN.
“Không cần phải xua quân đi đánh ai cả mà chính lãi suất đó đã đủ để giết chết DN Việt Nam rồi” – ông Bùi Kiến Thành ví von.
Giải bài toán lãi suất và lạm phát
Chúng ta đưa ra mức lãi suất 17-18%/năm để kiềm chế lạm phát. Đây là thời điểm phải tạm dừng để xem lại chính sách đó có hợp lý hay không.
Phân tích rõ hơn về nguyên nhân gây lạm phát, ông Bùi Kiến Thành cho rằng: Lạm phát bắt nguồn từ việc “cầu” kéo, cung không đủ cầu. Tình trạng này chỉ xảy ra ở Mỹ khi khả năng tiêu dùng quá cao. Tín dụng tiêu dùng của Mỹ chiếm 70% tổng tín dụng. Khi cầu nóng, người ta áp dụng biện pháp giảm cầu bằng công cụ lãi suất để người tiêu dùng thấy “tiếc tiền” vì phải trả hàng trăm nghìn USD/tháng, nên phải “phanh” nhu cầu lại. Tương tự, DN đi vay lãi suất cao thì phải giảm đầu tư, công suất, mua nguyên liệu để hạ nhiệt nền kinh tế. Vì thế, với các nước phát triển, khi thấy giá tiêu dùng tăng cao, lạm phát tăng thì sẽ tăng lãi suất lên để giảm cầu. Thực tế, Việt Nam chưa đến mức thừa cầu để mà kéo đa phần người dân vẫn còn khó khăn về tiêu dùng. Trên 90% là tín dụng doanh nghiệp, còn lại là tiêu dùng.
|
"Trong khi DN Việt Nam phải đi vay với lãi suất 17-18%/năm thì DN Mỹ chỉ vay với lãi suất 3-4%, Trung Quốc 5-6%..." - Chuyên gia tài chính Bùi Kiến Thành cho biết. |
“Chúng ta áp dụng một giải pháp không liên quan gì đến nền kinh tế của mình. Khi tăng lãi suất sẽ đánh vào tín dụng của DN, chi phí đầu vào, giá sản xuất… cuối cùng sẽ đẩy giá thành lên. Bản chất lạm phát của Việt Nam là do chi phí đẩy chứ không phải do “cầu” kéo. Nếu cứ đẩy lãi suất lên sẽ phản tác dụng, góp phần đẩy lạm phát lên chứ không kiềm chế được. Chi phí đẩy đã khiến lạm phát tăng cao. Cho nên, muốn kéo lạm phát xuống thì phải kéo chi phí xuống” – ông Bùi Kiến Thành nói.
Theo ông Bùi Kiến thành, lãi suất không phải là chuyện của riêng Việt Nam. Hiện chúng ta yêu cầu các doanh nghiệp hội nhập thế giới. DN phải đủ sức cạnh tranh với thế giới.
“DN Việt Nam lên võ đài chiến đấu với các lực sĩ thế giới mà phải đeo theo một “cục đá” ở chân thì sao chiến thắng được. Cho nên, vấn đề lãi suất phải giải quyết nhanh chóng để DN có đủ điều kiện phát triển tốt nhất” – ông Bùi Kiến Thành nói.
Hiến cách hạ lãi suất
Trong tình hình hiện nay, chuyên gia tài chính Bùi Kiến Thành đưa ra quan điểm của mình về việc hạ lãi suất. Theo đó, NHNN cần nhanh chóng chấm dứt tình trạng hỗn loạn, chạy đua lãi suất bằng cách cung ứng lượng tiền cần thiết, cho NHTM vay vốn với lãi suất hợp lý để NHTM không còn nhu cầu tranh đua huy động vốn. Lãi suất trên thị trường sẽ tức khắc hạ nhiệt.
Câu hỏi đặt ra ở đây là NHNN lấy đâu ra tiền để cho NHTM vay với lãi suất thấp khi chính bản thân Chính phủ phải đi vay với lãi suất cao? Theo ông Bùi Kiến Thành, câu hỏi này phát sinh từ sự nhầm lẫn giữa vai trò và quyền hạn của Chính phủ là một cơ quan hành pháp, và NHNN là một định chế tài chính quốc gia có trách nhiệm và quyền hạn điều tiết lưu lượng tiền tệ trong nền kinh tế. Chính phủ chỉ có quyền chi tiêu trong giới hạn của ngân sách được Quốc hội phê duyệt hàng năm. Trên nguyên tắc, trừ những trường hợp cá biệt, Chính phủ không có quyền hạn cho vay hoặc sử dụng ngân sách ngoài các lĩnh vực được Quốc hội thông qua.
 |
|
Các biện pháp chế tài phải đủ sức răn đe để tránh khả năng vi phạm - Chuyên gia tài chính Bùi Kiến Thành. |
Còn NHNN, theo ông Bùi Kiến Thành, là một định chế tài chính quốc gia được Luật pháp (Luật về NHNN) trao quyền phát hành tiền bạc và tín dụng không hạn định, mà nhiệm vụ là bảo đảm lưu lượng cần thiết cho nền kinh tế phát triển ổn định bền vững, không nhiều quá để sinh ra lạm phát khiến giá cả leo thang, và không ít quá để sinh ra thiểu phát khiến cho hoạt động kinh tế đình đốn.
Ông Bùi Kiến Thành phân tích rõ hơn rằng: “Vì NHNN có quyền phát hành và không phải huy động vốn từ trong nhân dân nên không có lãi suất huy động. Do vậy, NHNN có khả năng cung ứng cho NHTM lượng tiền cần thiết với lãi suất thấp để NHTM cho DN vay lại với lãi hợp lý. Vấn đề là làm thế nào để điều tiết lượng tiền đầy đủ, không nhiều quá và cũng không ít quá, để bảo đảm kiềm chế lạm phát. Theo đó, chương trình cấp vốn cho hệ thống NHTM từ NHNN, có thể được triển khai căn cứ trong giới hạn tăng trưởng tín dụng đã quy định 20%, với mức lãi suất 3-4% để NHTM cho DN vay lại với lãi suất 7-8%. Điều này hoàn toàn có thể thực hiện được, tùy thuộc vào phương thức thực hiện, và sự kiểm soát dòng tiền để không chảy qua lĩnh vực phi sản xuất, đầu cơ, gây ra lạm phát.
Các NHTM phải đăng ký tham gia chương trình, và cam kết tuân thủ tất cả các quy định của chương trình. NHTM nào vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm trọng. Các biện pháp chế tài phải đủ sức răn đe để tránh khả năng vi phạm. Và khi phát hiện dấu hiệu vi phạm NHNN phải nhanh chóng thanh tra và xử lý.
“Quyết định của NHNN là quyết định cuối cùng, không có khiếu nại hay khiếu kiện. NHTM nào thấy không đồng ý, không nhất thiết phải đăng ký tham gia vào chương trình này” – ông Bùi Kiến Thành khẳng định./.
Vũ Hạnh
vov
|
