|
Nhà đầu tư bị “ép” tăng vốn?
Từ đầu năm 2011 có thể chứng kiến việc hàng loạt các Cty cổ phần lớn nhỏ đã trình hồ sơ xin tăng vốn điều lệ, phát hành cổ phiếu như một kênh để huy động vốn.
Trên nhiều diễn đàn, các nhà đầu tư nhận xét về đợt xin tăng vốn ồ ạt đang diễn ra thế này: "Nguyên nhân có thể vì hiện nay các doanh nghiệp nợ ngân hàng quá nhiều! Mà các dự án của họ chưa thu được tiền gốc về trả nợ cho Ngân hàng, nên họ xin phát hành thêm để rộng vốn xoay sở trả nợ hoặc làm thêm dự án mới. Trong thời điểm Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang siết chặt để chống lạm phát nên vấn đề này ảnh hưởng trực tiếp đến các Ngân hàng thương mại (NHTM). Lúc này nếu doanh nghiệp đi vay sẽ gặp rất nhiều khó khăn vì NHTM hiện nay cũng đang chật vật tiền vì chính sách thắt chặt tiền tệ của NHNN đang áp dụng nhiều biện pháp như dư nợ tín dụng dưới 20 %, giảm lãi suất trần huy động USD, lại rục rịch tăng dự trữ bắt buộc cho các NHTM.
Một phần nữa vì lãi suất vay ngân hàng hiện nay là từ 16% trở lên. Vấn đề cốt lõi là có những doanh nghiệp từ ngày thành lập tới giờ mức cổ tức của họ không vượt quá con số 15 % hay dưới 10% thì lấy gì họ bù vào khi vay ngân hàng với mức lãi xuất trên 16% . Bài toán đã được giải cho câu hỏi: Vì sao các doanh nghiệp đồng loạt xin tăng vốn bằng việc phát hành thêm cổ phiếu? Sự kiện chứng chỉ quỹ VF1 buộc phải hạ giá mạnh vì lo ngại không phát hành hết, cùng việc hàng loạt phiên đấu giá, phát hành cổ phiếu trước đó "ế ẩm", đã cho thấy các nhà đầu tư bắt đầu "ngán ngẩm" với việc tăng vốn điều lệ, phát hành cổ phiếu ồ ạt của các doanh nghiệp cổ phần.
Tăng vốn ồ ạt nhất trong thời điểm hiện tại và sắp tới là khối ngân hàng thương mại cổ phần. Hàng loạt ngân hàng thương mại cổ phần như ACB, Sacombank (STB), Đông Á, Eximbank, Phương Đông... thi nhau tăng vốn hoặc phát hành thêm cổ phiếu. Theo sau là các Cty chứng khoán từ lớn đến nhỏ như SSI, SBS, BVS, Đại Việt... và ít có doanh nghiệp nào chịu tăng vốn thông qua phát hành thêm cổ phiếu ít hơn 100 tỷ. Điều này đồng nghĩa với việc đa số các doanh nghiệp trên tung ra thị trường ít nhất là 10 triệu cổ phiếu/ doanh nghiệp. Chỉ tính riêng các tổ chức niêm yết thì đã có gần 100 doanh nghiệp chọn phương án trên, nhiều đến nỗi "Cty nào không tăng vốn, phát hành cổ phiếu thì mới là chuyện lạ"!
Nhiều chuyên gia tài chính cho rằng, sẽ là sai lầm nếu doanh nghiệp do phát hành cổ phiếu quá dễ đã tăng vốn chủ sở hữu và chủ yếu dựa vào vốn này để kinh doanh cùng một số việc khác. Nhiều doanh nghiệp vừa qua phát hành thêm cổ phiếu mà trong đó một phần tiền thu được dùng để trả nợ ngân hàng, đầu tư tài chính... tức nằm ngoài mục tiêu chính là đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh. Với việc nhiều doanh nghiệp cổ phần đang bị HĐQT "thao túng" như hiện nay thì đa số cổ đông chỉ cần biết phương án phát hành cổ phiếu như thế nào, có bán giá ưu đãi cho cổ đông hiện hữu như mình hay không. Ít ai quan tâm đòi hỏi doanh nghiệp chứng minh tính khả thi của dự án, sự cân đối về cơ cấu tài chính sau khi tăng vốn từ việc phát hành.
Nhà đầu tư đang bị bỏ rơi, thị trường ngày càng kiệt quệ và méo mó, những nỗ lực chăm chút cho một thị trường vốn hơn 10 năm qua đang bị mai một nặng nề. Hậu quả không chỉ dừng ở việc nhà đầu tư thua lỗ, chức năng tạo kênh dẫn vốn của TTCK suy giảm mạnh, mà những chương trình lớn hơn như cổ phần hóa và đổi mới doanh nghiệp Nhà nước cũng bị tác động tiêu cực, đã và đang bị đình trệ, khó có thể về đích như mục tiêu đề ra.
Đặc biệt với thị trường chứng khoán chưa hoàn hảo như ở Việt Nam, tính đầu cơ rất cao. Điều mà đa số giới đầu tư mong muốn nhận được là thặng dư từ việc tăng giá cổ phiếu, hơn là lợi nhuận ổn định thu được từ hoạt động đầu tư dài hạn hàng năm. Một thực tế là rất khó tìm được những nhà đầu tư cá nhân sẵn sàng nắm giữ một cổ phiếu từ 3-5 năm để hưởng lợi nhuận từ dòng tiền mặt trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Ngay cả việc nắm giữ dài hạn tương đối như vậy, những gì mà nhà đầu tư nhận được cũng chẳng đáng là bao khi mức cổ tức tính theo mệnh giá cũng chỉ tương đương, thậm chí thấp hơn lãi suất ngân hàng.
Nếu chỉ căn cứ vào yếu tố thị trường định giá doanh nghiệp thấp chứ không phải giá trị bản thân của doanh nghiệp yếu để "đổ lỗi" cho thị trường thì không hợp lý. Hàng chục doanh nghiệp quy mô cả nghìn tỷ hiện tại trên sàn, nếu không nhờ nhiều đợt bùng phát của thị trường giá lên những năm qua thì lấy lượng vốn đó từ đâu? Cách tốt nhất để nâng đỡ giá cổ phiếu là doanh nghiệp phải nâng cao tính minh bạch. Những lý do để tăng vốn cần thuyết phục bằng những dự án thực sự có lợi nhuận cao. Cũng có rất nhiều trường hợp doanh nghiệp bị định giá quá thấp vì thị trường bỏ quên. Từ đó mới sinh ra trường phái đầu tư giá trị, đãi cát tìm vàng. Tuy nhiên, bản thân doanh nghiệp cũng cần giúp nhà đầu tư "phát lộ" những giá trị của mình, thay vì chỉ băn khoăn những chuyện vô lý của thị trường.
Nếu doanh nghiệp thực sự "tài" thì có thể phát hành riêng lẻ, gọi vốn từ các tổ chức dài hạn. Mức định giá của họ sẽ là căn cứ để phản bác lại sự vô lý của thị trường. Và từ đó, bản thân giá trị của doanh nghiệp được định giá đúng mới là lí do để các nhà đầu tư không quay lưng với các kế hoạch kinh doanh khi nó thực sự hấp dẫn.
Xuân Thanh
Pháp luật & Xã hội
|
