|
Vì sao KCN, KCX đang trở nên kém hấp dẫn?
 |
| Mô hình KCN, KCX đã ngày càng khẳng định được vai trò quan trọng của mình trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước |
Tính ưu việt và hiệu quả của mô hình khu công nghiệp, khu chế xuất (KCN, KCX) là điều đã được khẳng định sau gần 20 năm xây dựng và phát triển.
Thực tế cho thấy, với việc cho tới thời điểm này, đã có 250 KCN, KCX, khu kinh tế (KKT) được thành lập, thu hút được 8.500 dự án, với tổng vốn đăng ký 70 tỷ USD và với việc giá trị sản xuất công nghiệp của các nhà máy trong các KCN chiếm tỷ trọng 30% trong tổng giá trị sản xuất của cả nước, kim ngạch xuất khẩu cũng chiếm tỷ trọng cao, giải quyết việc làm cho nhiều lao động…, có thể nói, mô hình KCN, KCX đã ngày càng khẳng định được vai trò quan trọng của mình trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Việc các nhà đầu tư nước ngoài tới Việt Nam luôn có xu hướng lựa chọn các KCN, KCX để làm địa điểm dừng chân cũng đã thêm một lần nữa khẳng định tính ưu việt của mô hình này.
Tuy vậy, trong phát triển các KCN, KCX cũng đã và đang nảy sinh nhiều vấn đề. Và nhiều khi, vấn đề không chỉ nằm ở các quy định pháp luật mới được ban hành gần đây, khiến việc đầu tư vào các KCN, KCX đang trở nên kém hấp dẫn hơn, như không còn được hưởng các chính sách ưu đãi như địa bàn có hoàn cảnh kinh tế - xã hội khó khăn, đơn giá đền bù giải tỏa đất đai tăng cao…, mà còn ở những tồn tại dai dẳng từ nhiều năm qua.
Chẳng hạn, chất lượng nguồn nhân lực còn kém, hạ tầng cơ sở đôi khi chưa được đầu tư đồng bộ, tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn rất trầm trọng, thu hút đầu tư còn thiếu sự chọn lọc, thiếu nhà ở cho công nhân… Ở tầm vĩ mô hơn, một quy hoạch tổng thể cho việc phát triển các KCN, KCX một cách hợp lý và hiệu quả cũng vô cùng quan trọng.
Nhiều thông tin gần đây cho thấy, tình trạng quy hoạch treo các KCN, KCX, trong khi người dân thiếu đất canh tác, đã diễn ra ở một số địa phương. Cũng không phải ngẫu nhiên mà có ý kiến cho rằng, KCN, KCX nhiều khi đã "chiếm" đất lúa, ảnh hưởng đến an ninh lương thực. Câu chuyện này là có thật.
Bởi vậy, một trong những vấn đề cần đặc biệt quan tâm chính là có được một quy hoạch tổng thể các KCN, KCX với tầm nhìn xa, trong xu thế liên kết vùng, chứ không chỉ là đơn lẻ từng địa phương. Quy hoạch phát triển các KCN, KCX đến năm 2015 đã được phê duyệt. Tới đây, có thể sẽ có thêm nhiều KCN, KCX mới được đề xuất xây dựng. Do vậy, việc phát triển các khu mới càng cần được xem xét một cách cẩn trọng hơn, đảm bảo phát triển hiệu quả KCN, KCX, mà không làm lãng phí đất đai, không ảnh hưởng tới an ninh lương thực, sinh kế của người dân.
Việc thu hút đầu tư vào các KCN, KCX có lẽ cũng cần được tính toán kỹ lưỡng hơn. Cũng cần biết nói "không" với các dự án sử dụng nhiều đất đai mà mang lại hiệu quả không cao, lại tiêu hao nhiên liệu, gây ô nhiễm môi trường, ít tác động lan tỏa tới kinh tế - xã hội địa phương…
Gần 20 năm đã qua kể từ khi KCN, KCX đầu tiên được thành lập. Giờ là thời điểm cần thiết để tổng kết, đánh giá lại mô hình này, từ đó nhận rõ điểm mạnh, điểm yếu và tìm ra các giải pháp cần thiết và hiệu quả để có thể phát triển mạnh mẽ hơn các KCN, KCX trong thời gian tới, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội chung của đất nước.
Nguyên Đức
đầu tư
|
