|
Sức ép gia tăng trong huy động vốn
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu cho biết, lãi suất cơ bản tiếp tục giữ nguyên mức 7%/năm từ nay đến hết năm 2009 và kể cả trong những tháng vào đầu năm 2010.
Kiểm soát chặt tín dụng
Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN), khả năng lạm phát cả năm sẽ được kiểm soát ở mức 7% là có cơ sở và 9 tháng đầu năm nay, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) chỉ tăng 4,11%. Trong khi đó, lãi suất trên thị trường tiếp tục được các NH điều chỉnh, thiết lập mặt bằng mới.
Trước sức nóng của lãi suất huy động vốn gần đây, các ngân hàng đều lý giải do sức ép chứng khoán tăng, bất động sản ấm dần nên khó có thể hút được nguồn tiền nhàn rỗi. Trong khi đó, tăng trưởng tín dụng được cải thiện đáng kể nhờ chính sách hỗ trợ lãi suất (HTLS).
Vì vậy, việc tăng lãi suất nhằm để chuẩn bị nguồn đáp ứng nhu cầu vốn của khách hàng sẽ gia tăng mạnh vào dịp cuối năm 2009. Hiện mặt bằng lãi suất tiền gửi bình quân kỳ hạn ngắn ngày 3 - 6 tháng được các ngân hàng áp dụng ở mức khoảng 8,5 - 9,3%/năm. Thậm chí có ngân hàng còn áp dụng 10,3%/năm kỳ hạn dài ngày và đẩy mạnh khuyến mãi.
Thế nhưng, theo Thống đốc NHNN, tính đến nay dư nợ tín dụng vào chứng khoán của toàn hệ thống chỉ đạt gần 12.000 tỷ đồng so với 6.880 tỷ đồng của cuối năm 2008. Còn với dư nợ bất động sản của toàn ngành hiện đạt 166.500 tỷ đồng so với 137.920 tỷ đồng cuối năm trước (tương đương mức tăng khoảng 20%). Riêng với dư nợ cho vay tiêu dùng tăng từ 76.000 tỷ đồng cuối năm ngoái lên 105.000 tỷ đồng tính đến nay.
Đối với dư nợ cho vay HTLS, NHNN cho biết, tính đến ngày 30/9 đạt 402.084 tỷ đồng, chiếm 30% tổng dư nợ tín dụng bằng VND đối với nền kinh tế. Có thể nói, việc tổ chức thực hiện cơ chế HTLS kích cầu của Chính phủ, NHNN điều hành chính sách tiền tệ nới lỏng một cách thận trọng đã tạo được điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn vay với lãi suất thấp (4 - 6%/năm sau khi được hỗ trợ). Chi phí trả lãi vay ngân hàng năm 2009 của doanh nghiệp chỉ bằng 50% của năm 2008.
Do cơ chế HTLS áp dụng trong ngắn hạn, nhu cầu vốn tăng lên khá nhanh, trong khi huy động vốn để cho vay lại gặp khó khăn nên đã phát sinh tình trạng không công bằng giữa các khách hàng vay. NHNN cho biết, với gói HTLS kích cầu ngắn hạn sẽ được chấm dứt thực hiện vào cuối tháng 12/2009 theo nội dung tại Quyết định 131.
Thống đốc NHNN cho rằng, để đảm bảo an toàn, hiệu quả kinh doanh của các tổ chức tín dụng, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối, góp phần ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý và bền vững, chủ động ngăn ngừa lạm phát theo tinh thần tại Chỉ thị số 01/CT-NHNN ban hành ngày 22/5/2009 thì các ngân hàng phải kiểm soát quy mô, cơ cấu, tín dụng ngắn - trung - dài hạn bằng VND và ngoại tệ phù hợp với khả năng kỳ hạn và cơ cấu vốn huy động. Điều này đã được NHNN đưa ra từ tháng 5/2009.
Tính đến cuối tháng 9, nếu nhìn vào tổng thể dư nợ của ngành (đạt mức tăng trưởng 29,3%) thì chưa có nhà băng nào vi phạm vượt trần cho phép. Hiện các ngân hàng được phép sử dụng nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung - dài hạn ở tỷ lệ 30%. Nhưng thực tế hiện nay các ngân hàng đang mất cơ cấu nghiêm trọng về nguồn vốn và sử dụng vốn.
Ông Giàu cho biết, NHNN đã phê bình một ngân hàng về vấn đề này, bởi vốn huy động chủ yếu dưới 1 năm (còn huy động vốn kỳ hạn 5 năm của toàn ngành hiện nay chỉ chiếm 5 - 6% trong tổng vốn huy động), nhưng ngân hàng trên lại cho vay với thời gian trên 20 năm. Do đó, Thống đốc NHNN đề nghị các ngân hàng không được chủ quan về cơ cấu tổng thể mà xem cơ cấu huy động vốn so với cơ cấu cho vay, nhằm đảm bảo tốt khả năng thanh khoản.
Thận trọng với cuộc đua lãi suất
Trước sức nóng của lãi suất tiền gửi và tăng trưởng dư nợ tín dụng toàn ngành được công bố trong 2 tháng gần đây tiếp tục cao hơn tốc độ tăng trưởng huy động vốn có ý kiến cho rằng, đã mất cân đối lớn giữa nguồn vốn huy động và dư nợ cho vay. Song theo ông Giàu, thì với dư nợ toàn ngành đến cuối tháng 9 tăng 29,3% so tốc độ huy động vốn tăng 22,9%, như vậy tỷ lệ mất cân đối là 6,4% thì chưa phải là quá lớn.
Nhưng Thống đốc NHNN cho biết, điều đáng nói là trên thị trường hiện nay một số ngân hàng đang mượn vốn trên thị trường 2 (thị trường liên ngân hàng) để đầu tư và tăng trưởng tín dụng. Vì vậy, nếu ngân hàng nào tiếp tục mượn vốn trên thị trường 2 để đầu tư và tăng trưởng mạnh dư nợ sẽ bị NHNN xử lý hành chính và thậm chí cắt chức tổng giám đốc của ngân hàng đó.
Sau hội nghị sơ kết về HTLS tại TP.HCM ngày 24/10 và 26/10 (tại Hà Nội), NHNN khả năng sẽ ban hành một văn bản để chấn chỉnh tình trạng trên. Theo ông Giàu, thị trường 2 chỉ để bù đắp thâm hụt tạm thời thanh khoản, không có chuyện khai thác liên ngân hàng để tăng trưởng tín dụng. Do đó, nếu ngân hàng nào có dấu hiệu sử dụng nguồn tiền trên thị trường liên ngân hàng để cho vay ra nền kinh tế sẽ được NHNN xử lý nghiêm.
"Càng cạnh tranh lãi suất, ngân hàng sẽ tạo thêm kỳ vọng cho người gửi tiền làm chậm đi tăng trưởng huy động vốn. Kể cả gia tăng thêm khuyến mãi, tiền nhàn rỗi vẫn khó vào ngân hàng, ngược lại còn bị người dân nghi ngờ về thanh khoản nên mới nâng lãi suất huy động lên 9 - 10%/năm hiện nay. Do đó, ngân hàng cần phải mềm dẻo hơn trong việc điều chỉnh lãi suất tiền gửi cũng như tôn trọng sự liên kết trong hệ thống", ông Giàu nói.
Ông Giàu cho biết, hiện NHNN đã có chỉ đạo thanh tra các ngân hàng áp dụng lãi suất huy động trên 10%/năm, nhằm hạn chế sự cạnh tranh không lành mạnh để thu hút khách hàng.
Chính vì các ngân hàng tăng lãi suất tiền gửi lên đã làm cho xã hội kỳ vọng, bởi thực tế hiện nay, các công cụ đầu tư khác trên thị trường, chẳng hạn như chứng khoán tiếp tục khởi sắc.
Vì vậy, theo Thống đốc NHNN, khó có thể phục hồi được tỷ lệ tăng trưởng huy động vốn 3 - 4% như hồi tháng 5/2009 và kỳ vọng từ nay đến cuối năm có thể đạt được bình quân mỗi tháng tốc độ tăng trưởng huy động vốn toàn ngành tăng 1 - 2%.
Cũng theo ông Giàu, với chủ trương kiểm soát lạm phát 7% trong năm nay thì chủ trương của NHNN là không "bơm" mạnh tiền ra thị trường. Trên thị trường liên ngân hàng hiện nay, NHNN chỉ đưa ra hoạt động khoảng 7.000 tỷ đồng. Trong khi đó, kinh nghiệm mỗi dịp Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán cận kề thì số tiền gửi của khách hàng trong toàn hệ thống sẽ tụt từ khoảng 21.000 - 23.000 tỷ đồng.
Vì vậy, với các ngân hàngcó khối lượng khách hàng doanh nghiệp lớn cần phải chuẩn bị tốt nguồn tại thời điểm hiện nay. Trường hợp, các ngân hàng có nguồn ngoại tệ muốn bán lại cho NHNN để có tiền đồng đáp ứng nhu cầu vốn cuối năm thì phải đăng ký với NHNH kể từ tháng 11/2009.
Đồng thời, với chủ trương chủ động kiểm soát lạm phát tăng trưởng dư nợ tín dụng trong năm nay được kiểm soát ở mức 30% thì từ nay đến cuối năm tín dụng sẽ tăng chậm lại. Và có thể trong tháng 10 này, tăng trưởng dư nợ tín dụng toàn ngành sẽ chỉ còn 1%. Hiện tăng trưởng dư nợ của một số ngân hàng đang âm, do nguồn tiền huy động khó.
Thùy Vinh
ĐẦU TƯ
|
