|
Phát triển tiền tệ cục bộ có thực sự mang lại may mắn?
Trong bối cảnh hệ thống kinh tế thế giới phát triển theo chiều hướng gây phương hại tới môi trường và chỉ chạy theo lợi nhuận, một nhóm các cộng đồng trên khắp nước Mỹ và toàn cầu bắt đầu trải nghiệm các hình thức sử dụng tiền tệ cục bộ như một biện pháp để chứng minh khả năng tồn tại.
Theo số liệu thống kê của E. F. Schumacher Society, các loại tiền tệ cục bộ hiện tồn tại ở Mỹ bao gồm Hệ thống tiền tệ cộng đồng Humboldt tại Eureka, California; Berkshires tại khu vực Massachusetts Berkshire; Bay Bucks tại Traverse City, Michigan; Ithaca Hours tại Ithaca, New York. Cộng đồng tiền tệ Canađa tại Calgary, Alberta; Salt Spring Island, British Columbia; Tamworth, Toronto và Madawaska Valley, tại Ontario. Cũng có các cộng đồng tiền tệ tại Tlaxpana, Mehicô; Đông Sussex và Devon (Anh); hay khu vực tiền tệ tại Basel (Thụy Sĩ).
Có một điểm chung giữa các đơn vị tiền tệ cục bộ là chúng đều đại diện cho nỗ lực nhằm đối phó với sức ép toàn cầu hoá, như sự trỗi dậy của hàng loạt chuỗi cửa hàng cạnh tranh với các thương nhân địa phương. Ví dụ, người dân ở Berkshire có thể tới một trong năm ngân hàng địa phương để đổi 95 xu Mỹ lấy 1 Berkshare (đơn vị tiền tệ tại đây). Sau đó, họ có thể tiêu các đồng Berkshare tại trên 400 cửa hàng địa phương như là một sự thay thế trực tiếp cho USD, đồng thời lại có thể tiết kiệm 5 xu Mỹ cho mỗi đồng Berkshare. Mặc dù các chủ cửa hàng lỗ 5 xu Mỹ khi tái giao dịch đổi Berkshare lấy USD tại ngân hàng (khi muốn mua các sản phẩm mà trong vùng không có) song họ vẫn rất hạnh phúc với những khách hàng địa phương trung thành, hơn là đánh mất mối giao kết giàu tiềm năng đó cho các chuỗi siêu thị như Wal-Mart, Starbucks, và Barnes&Noble.
Susan Witt, nhà sáng lập đơn vị tiền tệ Berkshare đánh giá: "Các loại tiền tệ cục bộ là một phần quan trọng trong việc giáo dục con người về tầm quan trọng của hoạt động kinh doanh nhỏ và độc lập. Nó mang mọi người đến gần nhau hơn, thông qua hình thức giao dịch trực tiếp, không như các mô hình giao dịch trực tuyến". Tuy nhiên, các nhà lý luận kinh tế lại cho rằng biện pháp này sẽ đem lại ít hiệu quả và năng suất hơn, khi các cộng đồng sẽ phải sản xuất nhiều loại hàng hóa đa dạng, chứ không chuyên môn hóa một sản phẩm để xuất khẩu.
Những người khuyến khích phát triển tiền tệ địa phương tranh luận, có rất nhiều cách để một đơn vị tiền tệ địa phương có thể thúc đẩy tạo ra nền kinh tế bền vững. Thứ nhất, bắt nguồn từ việc sử dụng một loại tiền tệ có tính chất cộng đồng như vậy sẽ khiến mọi người lựa chọn mua hàng tại chính địa phương và giảm thiểu nhập khẩu hàng hóa. Giám đốc điều hành Ithaca Hours, Steve Burke nói: "Hình thức giao dịch kinh tế tập trung vào địa phương sẽ trở thành một thị trường cho người nông dân địa phương, và rõ ràng đã hạn chế việc sử dụng các nguồn nhiên liệu hóa thạch".
Cách thứ hai là các loại tiền tệ địa phương có thể dẫn đến giảm tiêu thụ theo một cách khác và hỗ trợ bảo vệ môi trường. Bà Witt lý luận rằng: "Bạn biết rõ về những mặt hàng bạn cần mua. Bạn biết người thợ mộc làm ra chiếc bàn và những đứa con của họ; và bạn nhận ra rằng mua chiếc bàn đó là cách để hỗ trợ gia đình họ. Các sản phẩm được mua bằng tiền tệ địa phương sẽ kết nối bạn với hàng xóm, giữa bạn và cộng đồng khu vực. Thêm vào đó, một chiếc áo len đan tay từ lông cừu sản xuất tại địa phương, có thể làm bạn thấy hài lòng hơn bốn chiếc áo len không rõ nguồn gốc. Do đó nhu cầu tiêu thụ của bạn sẽ trở nên phù hợp hơn".
Cách thứ ba là để duy trì sự ổn định kinh tế, các cộng đồng có thể in tiền nhằm phát hành các khoản vay không tính lãi suất hay phi lợi nhuận. Điều này sẽ loại bỏ nguy cơ gia tăng nợ nần, bỡi lẽ khi các cá nhân, doanh nghiệp nắm giữ các khoản nợ lãi suất cao, các thực thể này phải vật lộn để trả lãi, thậm chí đi cùng xu thế này sẽ ngày càng có nhiều khoản nợ xấu được tạo ra. Với việc các cộng đồng in và phát hành chính đơn vị tiền tệ của họ, nền kinh tế có thể hoạt động mà không cần thiết phải tăng trưởng theo xu hướng công nghiệp hóa, tập trung vào các thị trường mới, sản phẩm và công nghệ mới, điều mà thường dẫn tới các hành động chặt phá rừng, ô nhiễm không khí và môi trường nghiêm trọng.
Việt Khoa (Theo IPS)
TTXVN
|
