Tại tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, tất cả nhà máy được lệnh đóng cửa 6 ngày để tiết kiệm điện. Trong khi đó, những con tàu chở than và hóa chất đang vật lộn duy trì hành trình dọc sông Rhine khô hạn ở Đức.

Mỹ cũng không ngoại lệ. Người dân ở khu vực Bờ Tây nước này được yêu cầu sử dụng ít điện hơn khi nhiệt độ tăng cao.

Suốt vài tháng qua, tình trạng nắng nóng và hạn hán khắc nghiệt đang khiến Mỹ, châu Âu và Trung Quốc gánh chịu hậu quả, gây thêm khó khăn cho người lao động và doanh nghiệp vào thời điểm tốc độ tăng trưởng kinh tế vốn đang chậm lại và áp lực giá cả ngày càng tăng.

Ông Ben May, Giám đốc nghiên cứu vĩ mô toàn cầu tại Oxford Economics, cho biết "những sự kiện này có khả năng gây ra ảnh hưởng lớn tới từng khu vực".

Mức độ ảnh hưởng còn tùy thuộc vào thời gian diễn ra đợt nắng nóng và hạn hán. Tuy nhiên, ở các quốc gia như Đức, chuyên gia cảnh báo dường như không còn khả năng cứu vãn và các công ty cũng đang chuẩn bị cho tình huống tồi tệ nhất, theo CNN.

Thời tiết khắc nghiệt và kinh tế suy thoái

Tình trạng khô hạn không chỉ xuất hiện ở sông Rhine. Trên khắp thế giới, những dòng sông quan trọng với nền kinh tế toàn cầu - chẳng hạn sông Trường Giang, sông Danube và Colorado - đang khô cạn, cản trở con đường vận chuyển hàng hóa, làm gián đoạn hệ thống tưới tiêu, khiến các nhà máy điện và cơ sở sản xuất hoạt động khó khăn hơn.

Đồng thời, nắng nóng gay gắt cản trở mạng lưới giao thông, gây áp lực lên nguồn cung điện và ảnh hưởng đến năng suất lao động.

Một sà lan đi qua những bãi đá và bãi cát lộ thiên trên sông Rhine ở Bacharach, Đức, vào ngày 15/8. Ảnh: AP.

“Chúng ta không nên ngạc nhiên trước những đợt nắng nóng. Đây chính xác là những gì chúng ta đã dự đoán, và là một phần của xu hướng sẽ tái diễn thường xuyên, dữ dội hơn trên toàn thế giới", Bob Ward, Giám đốc chính sách và truyền thông tại Viện Nghiên cứu Grantham về Biến đổi Khí hậu và Môi trường của Trường Đại học Kinh tế London, cho biết.

Trung Quốc đang đối mặt với đợt nắng nóng gay gắt nhất trong vòng 6 thập kỷ, với nhiệt độ lên tới 40 độ C ở hàng chục thành phố.

Tại Mỹ, nhiều khu vực ở bang California đã ghi nhận nhiệt độ cao tới 42 độ C trong tuần này. Trong khi đó, vào đầu mùa hè, Vương quốc Anh lần đầu ghi nhận mức nhiệt 40 độ C.

Hệ quả là nền kinh tế toàn cầu phải chịu nhiều áp lực. Châu Âu có nguy cơ suy thoái khi giá năng lượng tăng cao, xuất phát từ cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.

Lạm phát cao và các đợt tăng lãi suất mạnh mẽ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đe dọa tốc độ tăng trưởng của nước này. Và Trung Quốc cũng đang vật lộn với hậu quả từ chiến dịch phong tỏa chống dịch nghiêm ngặt và cuộc khủng hoảng bất động sản.

"Chúng ta đang ở thời điểm khó khăn nhất trong việc ổn định kinh tế", Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cho biết trong tuần này.

Còn nhiều mối lo ngại

Thời tiết khắc nghiệt có thể làm trầm trọng thêm "những điểm tắc nghẽn hiện có" của chuỗi cung ứng - một lý do chính khiến tỷ lệ lạm phát khó giảm, ông Ben May cho biết.

Tỉnh Tứ Xuyên, nơi các nhà máy phải ngừng sản xuất trong tuần này, là trung tâm sản xuất chất bán dẫn và pin mặt trời. Việc hạn chế sử dụng năng lượng sẽ ảnh hưởng đến các nhà máy thuộc một số công ty điện tử lớn nhất thế giới, bao gồm nhà cung cấp Foxconn và Intel của Apple.

Tỉnh này cũng là trung tâm khai thác lithium của Trung Quốc. Việc ngừng hoạt động có thể đẩy giá nguyên liệu thô tăng cao trong khi đây là thành phần quan trọng trong ắc quy ôtô điện.

Một đoạn sông Trường Giang khô cạn ở Trùng Khánh, vào ngày 17/8. Ảnh: China News Service.

Thành phố Trùng Khánh, nằm ở ngã ba sông Trường Giang và Gia Lăng, cũng yêu cầu các nhà máy tạm ngừng hoạt động trong một tuần đến hết ngày 24/8 để tiết kiệm điện, theo Paper.

Do đó, dự báo kinh tế Trung Quốc năm nay nhanh chóng tụt dốc. Cụ thể, các nhà phân tích tại Nomura đã giảm dự báo tăng trưởng GDP năm 2022 xuống 2,8% vào ngày 18/8 - thấp hơn mục tiêu 5,5% của Bắc Kinh - trong khi Goldman Sachs cắt giảm dự báo xuống còn 3%.

Trong khi đó, sông Rhine của Đức đang bị thu hẹp ở tốc độ đáng lo ngại, cản trở sự di chuyển của tàu thuyền.

Dòng sông này là tuyến đường chính vận chuyển hóa chất, ngũ cốc và hàng hóa, bao gồm cả than - nhiên liệu quan trọng trong cuộc đua lấp đầy kho lưu trữ khí đốt trước mùa đông của Berlin. Việc tìm kiếm các hình thức vận chuyển thay thế rất khó khăn do thiếu lao động.

"Viễn cảnh các nhà máy hóa chất và thép đóng cửa chỉ còn là vấn đề thời gian. Dầu khoáng và vật liệu xây dựng không đến được nơi cần đến, việc vận chuyển (hàng hóa) khối lượng lớn cũng bị trì hoãn", ông Holger Lösch, Phó giám đốc Liên đoàn Công nghiệp Đức, cho biết trong một tuyên bố.

Trong khi đó, theo ông Carsten Brzeski - lãnh đạo toàn cầu về các vấn đề vĩ mô của ING - mực nước sông Rhine xuống thấp từng khiến sản lượng kinh tế Đức sụt giảm 0,3 điểm phần trăm vào năm 2018. Nhưng năm nay, con số sẽ còn tồi tệ hơn. Ông ước tính GDP sẽ sụt giảm 0,5 điểm phần trăm trong 6 tháng cuối năm.

Triển vọng kinh tế Đức tiếp tục giảm trong tháng 8, theo dữ liệu được công bố tuần này. Ông Brzeski cho rằng nước Đức "sẽ cần một phép màu kinh tế" để tránh rơi vào suy thoái trong những tháng tới.

Ở miền Tây nước Mỹ, một đợt hạn hán bất thường cũng đang làm cạn kiệt các hồ chứa lớn nhất, gây ảnh hưởng đến nông nghiệp và buộc chính phủ liên bang phải dùng biện pháp cắt nước bắt buộc.

Gần 3/4 nông dân Mỹ nói rằng hạn hán năm nay đang ảnh hưởng đến cây trồng, gây thiệt hại đáng kể đến mùa màng và thu nhập, theo cuộc khảo sát của American Farm Bureau Federation.

Cuộc khảo sát được thực hiện trên 15 tiểu bang trong các ngày 8/6-20/7, ở các vùng hạn hán khắc nghiệt bao gồm Texas, Bắc Dakota và California, những nơi chiếm gần một nửa giá trị sản xuất nông nghiệp của cả nước.

Ở California - bang có nhiều cây ăn quả và cây lấy hạt, 50% nông dân cho biết họ phải chặt bỏ cây cối và cây trồng nhiều năm do hạn hán, và điều này sẽ ảnh hưởng đến doanh thu trong tương lai.

Nếu không có sự đầu tư đáng kể vào nâng cấp cơ sở hạ tầng, chi phí kinh tế sẽ tiếp tục tăng, giám đốc Bob Ward lưu ý. “Có dấu hiệu cho thấy những đợt nắng nóng này sẽ trở nên dữ dội và thường xuyên hơn. Nó chuyển biến nhanh chóng nên do đó việc thích ứng càng khó khăn hơn”, ông nói.