|
Dịch vụ
Bảo hộ trong bao lâu là đủ để mía đường Việt Nam cạnh tranh công bằng, sòng phẳng?
Hội nhập là cần thiết để phát triển, song trong ngắn hạn, mía đường Việt Nam khó thích nghi nếu “đụng độ” sản phẩm nước bạn có sự bảo hộ phía sau. Áp thuế phòng vệ trong 5-10 năm là cần thiết để cây mía Việt cứng cáp, đứng vững trước cạnh tranh.
Mía đường vươn lên mạnh mẽ sau cơ giới hóa
Từ đầu thế kỷ 20 trở lại đây, Việt Nam (VN) đã có những định hướng rõ rệt để phát triển ngành mía đường. Theo báo cáo của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), tổng diện tích trồng mía niên vụ 2019-2020 là 182,599 ha. Trải dọc từ Lạng Sơn đến mũi Cà Mau là những câu lạc bộ (CLB) mía có năng suất 100 tấn/ha, nhiều CLB có năng suất 200 tấn/ha, với chữ đường cao trên 11 CCS. Nhiều trung tâm nghiên cứu và phát triển nông nghiệp cũng được thành lập để đánh giá và thu thập giống mía, tạo ra giống năng suất cao, đạt từ 100-150 tấn/ha và có thể lên đến 250 tấn/ha. Theo Viện mía đường, mục tiêu đến năm 2030, chữ đường trung bình sẽ đạt 12 CCS và giống mía VN chiếm hơn 50% diện tích.
Ngoài ra, theo lộ trình đến năm 2020, tỷ lệ cơ giới hóa nông nghiệp của VN phải đáp ứng được 32.6% nhu cầu của thị trường, trong đó, cơ giới hoá ngành mía đường được đánh giá là bước đi có tính tiên phong.
Nhưng vẫn yếu thế trước các nền nông nghiệp lâu đời
Trước năm 1995, VN chỉ sản xuất được dưới 500,000 tấn đường mỗi năm, nhưng đến niên vụ 2017-2018, toàn ngành đường sản xuất được hơn 1.4 triệu tấn đường. Trong những thập kỷ qua, mía đường VN đã có những bước tiến rõ rệt. Nhưng bởi “sinh sau đẻ muộn” – năng lực sản xuất mía đường VN chỉ chính thức được “giải phóng” sau chủ trương đổi mới từ 1986, trong khi ngành sản xuất đường đã được công nghiệp hoá tại Châu Mỹ từ thế kỷ thứ 18, ngành mía đuờng VN vẫn “non trẻ” so với Brazil, Ấn Độ, Thái Lan…
Chưa kể, ở một số quốc gia như Thái Lan, ngành mía đường nhận được sự bảo hộ chặt chẽ của Chính phủ. Theo báo cáo của Hiệp Hội Mía Đường Mỹ vào 2019, Chính phủ Thái Lan trợ giá tối thiểu 1.5 tỷ USD/năm, tương đương 3,000 đồng/kg cho ngành mía đường nội địa. Mới đây, Thái Lan cũng trợ cấp cho ngành đường nước này 10 tỷ bath, tương đương 317 triệu USD sau hạn hán, bất chấp lời hứa thả nổi giá đường hồi năm 2019 sau khiếu nại từ Brazil. Điều này đã tạo “ưu thế về giá” cho đường Thái Lan khi xuất ra thị trường nước ngoài, trong đó có VN.
Mới đây, khi VN thực hiện cam kết ATIGA, việc tăng cường mở cửa hội nhập cùng với sự hỗ trợ từ Chính phủ Thái Lan đã khiến cho cán cân thương mại ngành mía đường VN – Thái Lan thâm hụt lớn, là một trong những nguyên nhân gây thiệt hại cho ngành mía đường VN.
5-10 năm áp thuế phòng vệ thương mại (PVTM) để mía đường VN cạnh tranh công bằng, sòng phẳng
Thực tế trong quá trình hội nhập, Chính phủ nước ta cũng luôn dành sự quan tâm cho ngành mía đường. Đơn cử, sau gần 7 tháng VN thực thi cam kết ATIGA, ngày 14/07, Thủ tướng Chính Phủ đã có Chỉ thị số 28/CT-TTg về triển khai các giải pháp phát triển ngành mía đường VN trong tình hình mới.
Bên cạnh những giải pháp căn cơ hỗ trợ phát triển ngành mía đường bền vững thì các giải pháp quản lý về thương mại đối với sản phẩm đường mía cũng được đặt ra, đặc biệt là điều tra và áp dụng biện pháp PVTM với đường nhập khẩu (NK). Đã có những đề xuất và đánh giá cho thấy thuế PVTM sẽ là biện pháp trực diện và hiệu quả để đảm bảo ngành mía đường VN được phát triển trong sự công bằng, bình đẳng.
Thuế PVTM được xem là biện pháp trực diện và hiệu quả để bảo hộ tức thời cho ngành mía đường
|
Tham khảo bài học từ Mỹ - quốc gia đứng đầu thế giới về NK đồng thời là nước dẫn đầu số lượng khởi xướng các vụ điều tra PVTM. Với kinh nghiệm sâu rộng, Mỹ đã áp thuế PVTM thành công cho hàng trăm mặt hàng NK với thời hạn đến 5 năm và không hạn chế số lần gia hạn.
Tương tự, nếu ngành mía đường VN được triển khai thuế PVTM chặt chẽ, tuân thủ pháp luật trong nước và thông lệ quốc tế với hiệu lực từ 5-10 năm thì cây mía VN sẽ có thêm thời gian “cứng cáp”, tự tin cạnh tranh sòng phẳng. Ngành mía đường cũng có thời gian hồi phục sau thiệt hại trong niên vụ 2019-2020. Thực tế cho thấy, niên vụ 2019-2020 cả nước chỉ còn 29/40 nhà máy hoạt động. Niên vụ 2020-2021 dự báo sẽ tiếp tục với nhiều khó khăn cho ngành mía đường VN, đặc biệt trong điều kiện dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp. Thuế PVTM theo đó sẽ là hành động xác đáng từ VN để đảm bảo sự hài hoà lợi ích giữa ngành sản xuất “nước mình” và “nước bạn” trong bối cảnh hội nhập.
Trong ngắn hạn, mía đường VN vẫn còn non trẻ để được “thả nổi” trong sân chơi cạnh tranh khốc liệt. Tuy nhiên, tiềm năng phát triển của ngành mía đường VN trong dài hạn là không hề nhỏ.
Sự ồ ạt tràn vào của mía đường Thái Lan là hồi chuông báo động cho nông dân và doanh nghiệp VN.
Càng ý thức sớm mối nguy, tăng cường áp dụng tiến bộ khoa học trong nông nghiệp, tăng tốc cơ giới hoá để bắt kịp năng suất của các nền sản xuất mía đường phát triển, mía đường VN càng sớm trưởng thành, đủ năng lực cạnh tranh để đứng vững trong kinh tế thị trường.
FILI
|
