|
Công cụ chính sách và nghệ thuật điều hành
NHNN điều hành cung tiền hợp lý thông qua điều hành linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở (OMO), chủ động hút tiền về qua phát hành tín phiếu kỳ hạn ngắn khi cần thiết để hỗ trợ ổn định tỷ giá nhưng không ảnh hưởng đến mục tiêu điều hành lãi suất…
Điểm tựa để chính sách tiền tệ vượt khó
Ngay từ đầu năm 2016, nhiều chuyên gia NH đưa ra nhận định, áp lực điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) là rất lớn. Lập luận họ đưa ra là nền kinh tế Việt Nam ngày càng mở nên những biến động của thị trường tài chính quốc tế sẽ tác động nhiều chiều đến nền kinh tế, không chỉ sản xuất kinh doanh mà cả lãi suất, tỷ giá.
Bên cạnh đó, CSTT đặt mục tiêu kiên trì theo đuổi ổn định kinh tế vĩ mô nhưng lại phải gồng mình để thúc đẩy sản xuất kinh doanh, hỗ trợ quá trình phục hồi kinh tế. Mà mục tiêu đó phải thực hiện trong hoàn cảnh dư địa chính sách tài khóa vô cùng hạn hẹp vì ngân sách hiện thâm hụt lớn, nợ công tăng cao.
Cùng với đó, bản thân hệ thống NH cũng phải đối mặt với những vấn đề còn dang dở như nợ xấu, tiếp tục lành mạnh hóa hệ thống NH, đáp ứng những chuẩn mực, thông lệ quốc tế… Trước những khó khăn đó, với việc sử dụng linh hoạt các công cụ chính sách, NHNN đã đạt được kết quả tích cực. Tăng trưởng tín dụng cao hơn so với năm trước, lãi suất duy trì ổn định, tỷ giá vẫn tiếp tục bình yên… Vậy đâu là điểm tựa vững chắc để NHNN điều hành chính sách tiền tệ thành công như vậy?
“Việc “bơm, hút tiền” kịp thời của NHNN đảm bảo tốt thanh khoản của hệ thống NH
|
Trả lời câu hỏi này, TS. Võ Trí Thành cho rằng, trước hết là NHNN đã có sự tính toán và điều hành CSTT một cách linh hoạt, nhất là cân đối được mục tiêu hỗ trợ phục hồi kinh tế và mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô.
Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng chia sẻ, một trong những thành công trong điều hành CSTT 7 tháng đầu năm là NHNN điều hành cung tiền hợp lý thông qua điều hành linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở (OMO), chủ động hút tiền về qua phát hành tín phiếu kỳ hạn ngắn khi cần thiết để hỗ trợ ổn định tỷ giá nhưng không ảnh hưởng đến mục tiêu điều hành lãi suất… “Việc “bơm, hút tiền” kịp thời của NHNN vừa đảm bảo tốt thanh khoản của hệ thống NH, tăng mạnh dự trữ ngoại tệ, vừa duy trì mức cung tiền phù hợp với yêu cầu ổn định vĩ mô. Vì thế kinh tế vĩ mô đã không có những “cú giật” bất thường. Cả lãi suất, tỷ giá không bị điều chỉnh quá mức” – TS. Thành đánh giá tích cực về điều hành qua công cụ OMO của NHNN.
Vì sao NHNN chọn OMO?
5 năm trở lại đây, NHNN sử dụng OMO thường xuyên và dường như là công cụ chủ lực đóng góp đáng kể trong việc điều tiết tiền tệ, ổn định hệ thống NH. Có thể kể đến giai đoạn 2011 - 2012, thời điểm hệ thống NH gặp nhiều khó khăn thanh khoản do một số NH yếu kém gặp biến cố. Nếu NHNN không hỗ trợ kịp thời thanh khoản, các NH đó sẽ không đủ khả năng chi trả nếu người dân rút tiền mạnh, ảnh hưởng an toàn hệ thống. Sau khi thị trường ổn định trở lại, NHNN lại thay đổi trạng thái từ “bơm” sang “hút” để điều hòa cung tiền một cách hợp lý.
Hay như thời điểm những tháng đầu năm nay, cách thức mới trong điều hành tỷ giá trung tâm linh hoạt hơn đã có nhiều tác dụng tích cực, nhất là việc NHNN điều chỉnh giảm lãi suất USD khiến hiện tượng găm giữ USD gần như không còn. Các NHTM đã có thể mua ròng ngoại tệ từ khách hàng và NHNN đã chủ động mua một lượng ngoại tệ lớn để tăng dự trữ ngoại hối quốc gia. Mua ngoại tệ từ các NHTM đồng nghĩa với việc NHNN phải bơm một lượng tiền lớn ra lưu thông.
Để không tạo sức ép lên cung tiền gây áp lực lên lạm phát, NHNN đã phát hành tín phiếu qua OMO để kịp thời hút tiền về. Như nhận định của TS. Võ Trí Thành nếu không hút tiền về qua kênh tín phiếu thì NHNN khó có thể giữ được hài hòa mục tiêu tổng thể đặt ra vừa giữ ổn định mà vẫn phải hỗ trợ nền kinh tế. Vì thế dù NHNN mua được lượng ngoại tệ lớn nhưng đến hết tháng 7, M2 chỉ tăng 9,45%.
Lý do đẩy mạnh sử dụng OMO trong những năm gần đây trong khi NHNN còn có nhiều công cụ cơ bản khác như dự trữ bắt buộc, lãi suất tái cấp vốn, tái chiết khấu… được một thành viên Hội đồng tư vấn Tài chính tiền tệ quốc gia lý giải: công cụ OMO mang tính thị trường lại điều hòa cung tiền một cách nhanh chóng giúp NHNN đạt được đa mục tiêu vừa kiềm chế lạm phát, ổn định thị trường tiền tệ mà cụ thể là tỷ giá, lãi suất.
Còn các công cụ khác, ví dụ như dự trữ bắt buộc vừa mang tính thị trường vừa mang tính hành chính áp đặt nhưng tác động lan tỏa chính sách lại không lớn bằng công cụ OMO… “Về mặt kỹ thuật, chúng ta đều biết, chính sách tiền tệ của NHTW chỉ có một số công cụ cơ bản như OMO, cho vay tái cấp vốn, tái chiết khấu, dự trữ bắt buộc… Nhưng sử dụng công cụ nào đạt hiệu quả nhất trong từng thời điểm phụ thuộc nghệ thuật điều hành chính sách của NHNN”, vị này bày tỏ quan điểm.
Với kết quả hoạt động đạt được, trong những tháng còn lại của năm 2016, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN tiếp tục bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ và hoạt động NH để điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ CSTT. Và NHNN điều tiết chủ yếu thông qua OMO, tái cấp vốn với thời hạn, khối lượng và lãi suất hợp lý để hỗ trợ thanh khoản và nguồn vốn cho các TCTD nhưng vẫn đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát.
“Tinh thần chung là vẫn phải kiên định với ổn định kinh tế vĩ mô, không thể vội chạy theo mục tiêu tăng trưởng để rồi tích đọng thêm nhiều rủi ro, hệ lụy tiêu cực, tạo ra cái giá phải trả sẽ rất đắt, cả về kinh tế, xã hội, môi trường”, TS. Võ Trí Thành khuyến nghị. Định hướng chính sách của NHNN cũng nhận được đồng tình của TS. Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế. Theo nhận định của ông Ánh, tuy có thời điểm CSTT còn chưa được phối hợp nhịp nhàng, nhưng từ đầu năm đến nay, các công cụ của CSTT đang liên kết chặt chẽ, tạo ra một thể thống nhất giúp NHNN điều hành chính sách hiệu quả hơn trong thời gian tới.
Huyền Thanh
Thời báo ngân hàng
|
