|
Bài học: Hãy tin những gì bạn thấy
Những đúc kết từ các cộng sự
Năm may mắn của tôi
Có thể nói năm 2015 là năm thành công nhất của tôi kể từ khi tôi trở lại chứng trường năm 2013, nếu như năm 2014, những sự kiện bất ngờ như giàn khoan HD981 hay cú rớt dầu thê thảm vào cuối năm đã gần như cuốn trôi hết thành quả của cả năm và buộc tôi phải ngồi nhìn lại và thay đổi lại chiến lược mua bán cổ phiếu của mình cho năm sau.
Trước đây tôi chỉ chú trọng vào công cụ phân tích kỹ thuật (PTKT) để đánh cược vào các cổ phiếu có biến động mạnh với thị trường (Beta cao). Tôi ưu tiên các cổ phiếu bluechips với thanh khoản lớn để dễ dàng ra vào khi cần thiết và với một số các công cụ lọc khác nhau chỉ để nhận ra các điểm bất thường tại các ngưỡng hỗ trợ hay kháng cự quan trọng. Chiến thuật này tỏ ra khá hiệu quả khi thị trường xu hướng lên và ngược lại khi đoán sai tình hình thì tôi lãnh đủ.
Ai đó đã thống kê trên thị trường chứng khoán có tới 90% nhà đầu tư là thua lỗ, chỉ có 10% còn lại là có lãi. Tôi nhận ra, nếu mình không thay đổi thì sớm hay muộn gì mình cũng sẽ chung số phận với 90% đang say máu BÀI BẠC ấy. Ai đó cũng nói rất hay, để tồn tại trong thị trường này nếu chưa thể thành Sói thì cũng cố gắng đừng biến mình thành Gà.
Thay đổi
Có dịp trà dư tửu hậu với anh hàng xóm quen thân, được biết anh cũng là nhà đầu tư lâu năm trên thị trường. Gắn bó được mấy mùa khủng hoảng mà đến chính anh cũng chẳng còn nhớ, chỉ biết là anh sống khỏe và lâu lâu anh lại mời tôi đi nhậu giống như dịp thế này (tất nhiên là anh trả tiền). Chúng tôi nói chuyện trên trời dưới đất nhưng chủ yếu xoay quanh các vấn đề về kinh tế, về thị trường. Tôi thì đặc biệt thích nghe anh kể về cách anh chọn và nắm giữ các doanh nghiệp lớn như BMP, CTD, VNM,… từ ngày xưa tới giờ như thế nào.
Anh khiêm tốn thừa nhận anh không phải là người giỏi về kinh doanh và phân tích tài chính cũng chẳng có gì nổi trội. Anh chia sẻ: “Đơn giản là nếu mình không kinh doanh được thì mình có thể thuê người khác giỏi hơn làm kinh doanh giúp mình và thị trường chứng khoán chính là nơi làm cầu nối giúp mình có thể làm được điều đó với chi phí rất rẻ”. Tôi phải thừa nhận rằng có một thứ cực kỳ quan trọng mà anh rất giỏi, đó chính là TẦM NHÌN. Cái cách anh lựa chọn và nắm giữ các doanh nghiệp hàng đầu với lợi thế cạnh tranh tuyệt đối không những giúp anh sống sót qua khó khăn mà còn tạo cho anh sự thảnh thơi trong đầu tư và tất nhiên anh là nhà đầu tư đúng nghĩa.
Anh thì thuần FA (phân tích cơ bản), còn tôi thì tôi thích dùng cả TA (phân tích kỹ thuật) và việc tranh luận xảy ra luôn là một thứ tất yếu. Uống cạn ly bia thứ ba, anh mỉa mai hỏi tôi tại sao trong các khuyến nghị của các chú lúc nào cũng có Stoploss (giá dừng lỗ) là thế nào? Tại sao phải stoploss? Tôi hồn nhiên giải thích đơn giản là để giảm thiểu rủi ro có thể có khi diễn biến giá của cổ phiếu không đi theo những dự đoán trước đó của mình... Anh cười khà khà, anh chưa bao giờ phải cắt lỗ cả, ừ thì đúng rồi anh có bao giờ bán ra đâu mà lỗ, tôi hậm hực đáp trả. Anh gọi thêm bia và nhẹ nhàng vỗ vai tôi nói: “Chú đừng giận, anh chỉ muốn chú hiểu là nếu chú biết thật rõ những gì mà doanh nghiệp đang làm thì việc cắt lỗ là không cần thiết, giá giảm là cơ hội cho chú tích lũy thêm còn gì?”…
Bao giờ cũng vậy tôi và anh chia tay sau ly thứ tư khi cả hai bắt đầu ngà ngà say, thật lạ là hôm đó tôi vẫn tỉnh rụi, không hẳn vì đô uống của tôi lên mà những thứ anh chia sẻ thật hay và nó khiến đầu óc tôi mở rộng. Tôi học được nhiều điều từ anh nhưng tôi không thể hoàn toàn làm theo 100% như anh được cho dù tôi rất muốn. Tôi còn môi giới, còn những khách hàng của tôi mà khẩu vị của đại đa số họ vẫn là mong muốn tìm cảm giác chiến thắng trên đỉnh của hết con sóng này đến con sóng khác trong ngắn hạn của thị trường. Ai cũng biết chiến thắng ngài Thị trường là điều không thể, ấy thế mà ai cũng muốn làm, chả vậy mà phim “Mission Impossible” ra tới phiên bản 5 mà vẫn còn “hot” (chả liên quan).
Giá mà ai cũng như anh hàng xóm thì thật tôi quá khỏe quá, bò xử nó metastock đi, kiếm ông giáo sư, tiến sĩ tài chính nào đó chọn dùm 2,3 cổ giữ trọn đời. À mà chả cần, đi theo anh hàng xóm cho nhẹ gánh âu lo, theo kiểu quẳng gánh lo đi mà vui sống. Đó là mơ ước, thực tế thì vẫn phải đối mặt, tất nhiên tôi cũng sẽ dành một phần nào đó trong ngân sách của mình để theo anh – đầu tư đúng nghĩa.
Thử nghiệm
Tôi biết rằng dòng tiền là thứ quan trọng quyết định xu hướng của thị trường và của cả cổ phiếu. Vì vậy tôi vẫn sử dụng công cụ yêu thích của mình là PTKT vào để tìm kiếm dòng tiền có dấu hiệu tích cực ở các cổ phiếu. Tuy nhiên, khác với phương pháp trước đây, lần này tôi chỉ tập trung nhắm vào các cổ phiếu mà tôi đã duyệt qua các tiêu chí về FA hoặc tốt nhất là các cổ phiếu tôi và các đồng nghiệp của tôi đang theo dõi, như vậy bộ lọc của tôi đã khắt khe hơn và có vẻ đã bớt rủi ro hơn khi thị trường biến động.
Thực tế các khuyến nghị của tôi đã cho kết quả tương đối tốt với chỉ duy nhất TTF phải cutloss trong năm, các cổ phiếu còn lại có lãi, cá biệt là ST8, LM8 và PTB cho hiệu quả trên 20%. Mặc dù vậy điểm yếu của phương pháp này là tín hiệu mua không thường xuyên do hạn chế về lượng cổ phiếu có thể theo dõi liên tục. Hơn nữa suất sinh lợi của các cổ phiếu dưới 10% chiếm khá nhiều, đây là do các yếu tố thị trường chung tác động ở các đợt giảm mạnh đột ngột (như vụ phá giá Nhân dân tệ của Trung Quốc) và rõ ràng dù FA hay TA thế nào thì cổ phiếu không tránh khỏi sự ảnh hưởng của thị trường nói chung.
Một nguyên nhân khá nghiêm trọng khác nhưng không thể tránh khỏi của tôi và có lẽ của nhiều đồng nghiệp đó là bám quá sát thị trường và từ đó ảnh hưởng tâm lý, ăn non bán sớm là tất yếu. Cứ như anh hàng xóm thì giờ TTF của tôi ăn 2 lần rồi đâu đến nỗi cutloss oan. Cơ sở để có thể ăn bằng lần được như vậy có khá nhiều trong năm 2015, phụ thuộc vào bài học TẦM NHÌN của anh hàng xóm ở phía trên mà tôi học được. Tuy vậy, có tiếng mà chẳng có miếng, tôi may mắn nhận ra một số thứ nhưng rút cục lại chẳng đủ tự tin để tham gia.
Hãy tin vào những gì mình thấy
Chính sách hạn chế trọng tải đã giúp các doanh nghiệp ô tô tải khởi sắc, trong đó HTL là doanh nghiệp tôi lựa chọn vì (i) sản phẩm xe Hino chất lượng (ii) giá bán hợp lý do đồng Yên giảm (iii) doanh số thực tế cho thấy sự tăng trưởng rất tốt. Tài chính rất lành mạnh khi không nợ vay, làm ra bao nhiêu trả hết cho cổ đông (chính sách cổ tức cao), điểm duy nhất khiến tôi không khuyến nghị mạnh chính là thanh khoản quá thấp của cổ phiếu này. Sai lầm đó khiến tôi bỏ lỡ mất cơ hội từ mức giá 60,000 đồng/cp (đỉnh cao là 190,000 đồng/cp chỉ sau vài tháng và hiện tại là > 140,000 đồng/cp).
Bất động sản cũng đã rục rịch từ đầu năm, báo chí liên tục đưa ra doanh số bán hàng đều cao hơn năm trước, tồn kho ngày một giảm cho thấy nhu cầu đang tăng lên. Trong khi đó, dòng tiền bơm vào BĐS đã khơi thông, thực tế các dự án xung quanh khu vực tôi ở bất động nhiều năm liên tiếp thì nay đã sôi động xây dựng trở lại. Và chính vì việc không tự tin vào những gì mình thấy đã khiến tôi không đạt mức sinh lợi >50% ở các cổ phiếu như BCI, HBC. Còn anh hàng xóm giỏi nhìn xa trông rộng thì ăn bằng lần với CTD.
Hay như TPP, FTA và các Hiệp định đã được ký kết trong năm nay ai cũng đã thấy cả và cũng đã có được phần lợi nhuận nào đó từ các cổ phiếu may mặc, gỗ… xuất khẩu. Cho dù rằng cho tới thời điểm hiện tại các cổ phiếu HDM, STK của tôi có sụt giảm đi đáng kể phần lợi nhuận có được từ mức đỉnh của năm, và tệ hơn là TCM còn đang bị lỗ vài phần trăm nhưng tôi tin rằng tất cả cũng chỉ là sự điều chỉnh tạm thời bởi lợi nhuận trước mắt chưa phản ánh đầy đủ những giá trị đã và đang đầu tư sẽ mang lại trong tương lai của các doanh nghiệp này. Sự sụt giảm về giá trong ngắn hạn ở nhóm cổ phiếu này sẽ là cơ hội cho tôi tiếp tục mua vào với “chi phí rẻ hơn” như lời anh hàng xóm…
Cơ hội
Năm 2016 thị trường chứng khoán toàn cầu được nhiều dự báo đi vào vùng đỉnh mà đầu tàu là từ thị trường Mỹ, xoay quanh câu chuyện Fed sẽ liên tục nâng lãi suất… Thị trường Việt Nam sẽ vẫn là câu chuyện về nỗi lo bội chi ngân sách, tỷ giá, lãi suất tăng và không thể không kể tới bất ổn chính trị thế giới - một ẩn số khó đoán.
Thị trường luôn vận động và tương lai luôn làm ta bất ngờ, chuẩn bị trước những kịch bản tồi tệ sẽ giúp ta chủ động hơn để thích ứng. Sẽ luôn có cơ hội trong khó khăn, giá dầu giảm sẽ giúp chi phí đầu vào của một số ngành như nhựa, nhựa đường, vận tải… Các hiệp định thương mại chính thức có hiệu lực sẽ tạo lợi thế cho ngành may mặc, gỗ… Các doanh nghiệp Nhà nước sẽ buộc phải cổ phần hóa và niêm yết trên sàn giao dịch trong năm 2016, mở ra rất nhiều cơ hội để sở hữu cổ phần những công ty mạnh với chi phí rẻ. Tôi tin là vậy!./.
Thanhclose - Finance and life
(Bài viết được dẫn lại từ blog với sự đồng ý của tác giả, đăng ngày 08/01/2016)
|
