Cần lắm một sự sẻ chia

Paris và nhiều thành phố châu Âu, kể cả London vốn được mệnh danh xứ sở sương mù, đang chứng kiến sự kỳ lạ của thời tiết: mùa Giáng sinh năm nay chẳng những không có tuyết, mà còn ấm áp với ánh mặt trời từ trưa đến tận chiều.

“Chưa bao giờ Giáng sinh mà tôi thấy nhiệt độ bên ngoài lên tới 15 độ C” - bà Simone gần 80 tuổi nói. Hệ thống lò sưởi có ngày lạnh ngúm, có ngày chỉ hơi hơi nóng, nhưng không ai để ý, không ai phàn nàn. Nhu cầu tiêu thụ năng lượng sưởi ấm, nhất là dầu, mùa đông này giảm hẳn. Đó chắc chắn là thông tin không mấy dễ chịu với các nước sản xuất, xuất khẩu dầu thô như APEC hay Nga. Sự ngẫu nhiên của thời tiết như một cảnh báo giá dầu có thể sẽ còn sụt giảm hoặc đứng ở mức thấp trong một thời gian dài.

Diễn biến giá dầu thế giới giờ đây là một trong những mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp dầu khí. Ảnh: TRIỆU TRÙNG ĐIỆP

Không lại với trời!

Từ cơ quan quản lý cho đến doanh nghiệp, không ai tiên liệu chính xác sự lao dốc của giá năng lượng, khoáng sản, nguyên vật liệu, nông sản hàng hóa... trên thị trường thế giới. Theo Tổng cục Hải quan, 11 tháng đầu năm nay xuất khẩu dầu thô của cả nước đạt 8,35 triệu tấn, trị giá 3,48 tỉ đô la Mỹ, giảm 49% so với cùng kỳ. Cùng thời gian trên, xuất khẩu than đá là 1,68 triệu tấn, trị giá 178 triệu đô la Mỹ, giảm 64,5% cùng kỳ.

Tập đoàn Dầu khí, tập đoàn Than - Khoáng sản dĩ nhiên bị ảnh hưởng về doanh thu, lợi nhuận. Chưa dừng lại ở đấy. Câu chuyện sắp tới là liệu chúng ta có tiếp tục khai thác, tiếp tục xuất khẩu nguyên liệu thô nữa không khi giá dầu thô quốc tế ngày 21-12-2015 đã ngấp nghé 34 đô la Mỹ/thùng, trong khi giá thành khai thác dầu của Việt Nam dao động trong khoảng 30-37 đô la Mỹ/thùng theo dữ liệu của PetroVietnam.

Diễn biến giá dầu thế giới giờ đây là một trong những mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp dầu khí. Hiện giá thuê các giàn khoan trên khắp các châu lục đang giảm và triển vọng có thể các công ty thăm dò sẽ ngưng thuê. Vốn đầu tư của nhiều tập đoàn dầu khí danh tiếng thế giới đã giảm và sẽ còn bị cắt thêm. Chỉ cần không cho thuê được một nửa số lượng giàn khoan đang sở hữu và quản lý, Tổng công ty cổ phần Khoan và Dịch vụ khoan dầu khí (PVD) có thể sẽ khó khăn.

Trong số các mặt hàng nông sản, giá cao su thiên nhiên đang khiến nông dân và doanh nghiệp nhiều nước, trong đó có Việt Nam lao đao. Tháng 4-2015, Tổ chức Nghiên cứu cao su quốc tế (IRSG) dự báo tình trạng thừa cung cao su sẽ còn kéo dài vài năm nữa. Tuy nhiên mới đây, tập đoàn Cao su quốc tế (IRCo) tỏ ra lạc quan bởi các nước sản xuất cao su thiên nhiên đang giảm sản lượng.

Bất chấp sự lạc quan đang phát tín hiệu ở phía chân trời xa, các doanh nghiệp trực thuộc Tổng công ty Cao su vẫn dự báo kết quả kinh doanh kém xa trước đây. Ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAG-Hose), không che giấu nỗi niềm kém lạc quan. Làm sao có thể lạc quan cho được khi HAG đang sở hữu gần 40.000 héc ta cao su với những đồn điền mênh mông tại Lào mà giá cao su rớt dường như chưa có điểm dừng? Khoảng năm năm trước khi HAG đầu tư vào cây cao su, giá cao su thiên nhiên chừng 4.000 đô la Mỹ/tấn, nay còn khoảng 1.060-1.070 đô la Mỹ/tấn, trong khi giá thành của HAG khoảng 1.300 đô la Mỹ/tấn. Tất nhiên HAG không khai thác để xuất khẩu dưới giá thành, nhưng điều đó cũng đồng nghĩa với việc dòng tiền sẽ gặp trở ngại.

Bây giờ đứng ở vùng giá thấp, ngoảnh nhìn quá khứ, có người sẽ “phán” kiểu tầm nhìn doanh nghiệp ở đâu mà lại đi trồng cao su? Mà lại thăm dò khai thác dầu khí? Mà lại đầu tư cho giàn khoan, tàu chở dầu nhiều thế?... Họ quên rằng không ai tính được với trời, và sự rẻ đắt chẳng bao giờ tồn tại mãi mãi. Tháng 7-2014, giá dầu thô còn trên 130 đô la Mỹ/thùng. Ngay cả những dự báo “điên rồ” nhất cũng không nghĩ đến mức giá 34 đô la Mỹ/thùng chỉ sau 17 tháng. Sự rẻ/đắt tưởng chừng không có giới hạn, nhưng quy luật kinh tế thị trường muôn đời vẫn mang tính chu kỳ. Khi cung bão hòa, cầu gượng dậy, giá cả bắt đầu một thời kỳ mới.

Nông sản cần một “tấm lòng”

Khi giới đầu tư ngậm ngùi “cắt lỗ” cổ phiếu dầu khí, cao su, khoáng sản và đổ xô giải ngân vào cổ phiếu các doanh nghiệp sản xuất ống nhựa xây dựng, sản xuất dây cáp điện hay những đơn vị được hưởng lợi do giá nguyên liệu đầu vào hạ, thì một bộ phận nhà đầu tư khác bắt đầu ngó nghiêng mua các vườn cây cao su, tìm hiểu các mỏ khoáng sản. Một nhà đầu tư kinh nghiệm tâm sự không dám kỳ vọng mua đáy bán đỉnh, nhưng nếu mua tài sản giá rẻ hiện nay, ông ở vào vị trí “mua như ban ơn” để rồi mai này “bán lại như làm phước”!

Giả sử HAG bán bớt những đồn điền cao su hiện tại, có người mua không? Chắc chắn có, chỉ là giá nào mà thôi. Tuy nhiên cây cao su ở vùng biên giới Việt - Lào có tầm chiến lược quốc gia cả về an ninh quốc phòng và kinh tế. Tương tự thế, các công ty dịch vụ dầu khí không thể bán rẻ tài sản hiện có để rồi mai này phải đầu tư lại đắt hơn. Sự cầm cự của những doanh nghiệp nói trên đang phụ thuộc nhiều vào việc giãn, khoanh, giảm lãi nợ, nói chính xác là cơ cấu lại các khoản nợ vay ngân hàng ngắn hạn thành dài hạn. Lúc này là thời điểm không chỉ ngân hàng, mà các cơ quan quản lý, các nhà hoạch định chính sách cần có giải pháp hỗ trợ khu vực sản xuất hàng nông sản.

Những doanh nghiệp có nhiệm vụ đầu tư, hỗ trợ sản xuất như Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) hay DATC (Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam) đều có thể góp sức giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn. DATC không những mua nợ mà đã nhiều lần chuyển nợ thành vốn góp ở một số doanh nghiệp. Sự có mặt của tổ chức 100% vốn nhà nước này (đang được đề nghị nâng vốn từ 2.481 tỉ đồng lên khoảng 6.000 tỉ đồng - NV) là một đảm bảo để các chủ nợ ngân hàng tái cơ cấu nợ cho doanh nghiệp.

Mỗi khi giá rớt, nông dân Việt Nam thường chặt bỏ các loại cây “yếu thế” để chuyển sang cây khác. Đã có thời nông dân ào ào chặt cà phê để trồng cao su, giờ lại chặt cao su để trồng tiêu, điều. Những năm giá đường lên, đâu đâu cũng thấy trồng mía, rồi giá đường hạ, mía có nơi để trổ bông không bán được. Lúc này đây các nhà sản xuất, xuất khẩu nông sản hàng hóa cần lắm một “tấm lòng”, một sự sẻ chia của giới đầu tư, của giới ngân hàng, của thị trường, của các nhà làm chính sách.

Hải Lý

tbktsg

>   Dầu WTI vọt gần 6%/tuần và cao hơn dầu Brent 3 phiên liên tiếp (25/12/2015)

>   Dầu tăng vọt gần 4% khi dự trữ tại Mỹ bất ngờ sụt giảm (24/12/2015)

>   OPEC dự báo giá dầu sẽ tăng (23/12/2015)

>   Dầu Brent thấp hơn dầu WTI lần đầu tiên từ năm 2010 (23/12/2015)

>   Đại gia dầu mỏ Mỹ rút khỏi Nga sau gần 25 năm (23/12/2015)

>   TKV: Cần trên 148 ngàn tỷ đồng để đầu tư công nghệ (22/12/2015)

>   Dầu Brent xuống thấp nhất 11 năm, khí thiên nhiên bay vọt hơn 8% (22/12/2015)

>   Dầu Brent ngã nhào xuống mức thấp nhất từ 2004 (21/12/2015)

>   IEA: Nhu cầu than thế giới giảm, trừ Ấn Độ và Đông Nam Á (21/12/2015)

>   Quốc hội Mỹ chính thức dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu dầu thô sau 40 năm (19/12/2015)