|
Vận tải đường sắt: Không thể ngồi chờ sung rụng
Tại Hội thảo Nâng cao năng lực, chất lượng vận tải đường sắt, đường thủy nội địa, hàng hải, hàng không để giảm tải cho vận tải đường bộ vừa qua cho rằng, ngành đường sắt cần gấp rút thay đổi tư duy, không thể "ngồi chờ sung rụng”, "vị thân bất vị dân”, thì mới có hy vọng gượng dậy.
Bao cấp và độc quyền
Trong bối cảnh hoạt động vận tải đường bộ đang quá tải thì việc lựa chọn vận tải đường sắt (có giá thấp nhất trong 5 loại hình vận chuyển) đã được nhiều DN tính tới. Tuy nhiên, từ lựa chọn đến hoạt động thực hiện thực tiễn, đối với vận tải đường sắt hiện nay, lại là những sự bất cập đến từ chủ thể: đường sắt, khiến năng lực vận chuyển hàng hóa thảm dốc từng năm, năm 2013 chỉ còn 3,5% tổng nhu cầu xã hội. Vì sao nên nỗi?
Đại diện một công ty gang thép của Lào Cai cho biết, với công suất 500.000 tấn phôi thép/năm, nhu cầu vận chuyển trong năm rất lớn. Tuy nhiên, khi hợp tác với đường sắt thì luôn được giới thiệu qua "trung gian” với mức giá cao không kém so với đường bộ. Thời gian chạy tàu lại lâu, không hiệu quả, nên công ty buộc phải tính những phương án khác.
Tương tự, Tổng giám đốc Tổng công ty Mía đường 1 Vũ Thị Huyền cho biết, ngay cả khi ký hợp đồng nhưng việc "chờ” tàu hiện nay luôn gây bức xức cho DN. Hiện DN đã có đơn vận hàng 10.000 tấn đường với đường sắt. Nhưng tàu luôn chạy không đều, khiến DN bị bạn hàng bắt lỗi.
Ông Đỗ Doãn Hùng, Tổng giám đốc Tổng Công ty đạm Hà Bắc đưa ra ví dụ về bốc xếp. Theo ông, mỗi nơi một "luật”, một giá khác nhau. Cụ thể, nếu hợp đồng từ Hải Phòng đến Lào Cai sẽ có giá bao trọn cả bốc dỡ. Nhưng nếu từ ga Yên Viên, DN phải tự ký riêng hợp đồng. Giá thì thất thường, chủ yếu tăng. Việc này cho thấy ngành đường sắt thiếu sự chuyên nghiệp, bao cấp và độc quyền.
"Hàng trăm chuyến tàu chi có một tuyến đường sắt. Đường sắt lại cũ kỹ, lạc hậu, không còn phù hợp với tình hình vận tải hiện tại. Sự độc quyền tất nảy sinh, những mánh khóe kiếm tiền phi hợp đồng nảy sinh, sự lựa chọn đường sắt, đối với DN, chỉ khi bất đắc dĩ”, đại diện Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam cho biết.
Bộ trưởng ví đường sắt là con gà – quả trứng
Trước những ý kiến thẳng thắn đó, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng cho rằng, những bấp cập của đường sắt càng lộ rõ khi sau hơn 15 ngày toàn quốc "siết” xe quá tải trên đường bộ, khiến DN tìm tới đường sắt. Các báo cáo của đường sắt rất nhiều nhưng chung quy để phát triển đường sắt và nâng cao năng lực vận tải, rõ ràng phải đầu tư hạ tầng, thay đổi tư duy quản lý, điều hành đã lạc hậu. Ngành đường sắt không thể cứ ngồi chờ sung rụng, phải có phương án đổi mới thực tế chứ làm việc theo kiểu quả trứng - con gà, thì sẽ không bao giờ giải quyết được vấn đề.
Theo Bộ trưởng, ách tắc đâu phải tìm ngay giải pháp để tháo gỡ. Khách không chịu dỡ hàng, có thể phạt, phạt thật cao. Khách không muốn chở hàng ban đêm, sẽ phải có chính sách khuyến khích như giảm giá 50%. Bên cạnh đó, phải căn cứ vào năng lực vận tải để ký hợp đồng. Đặt bút xong, không có xe chở, khách hàng phàn nàn là đúng.
"Vấn đề nằm ở chính ngành đường sắt chứ không phải do ai khác. Muốn phát triển phải đổi mới, song thực tế lại luôn lại tỏ thái độ độc quyền, bao cấp. Khách muốn xếp toa đi trước lại phải chạy tiền hoặc qua cửa cò. Cứ xin – cho như thế thì ai thèm đến. Mấu chốt hiện nay là phải tăng năng lực vận tải, cải cách thủ tục hành chính, chống tiêu cực, mới mong có khách hàng”, Bộ trưởng Đinh La Thăng kết luận.
Tuấn Việt
Đại đoàn kết
|
