|
Tăng tốc như… tôm
Ngành thủy sản có đến hàng ngàn loại con, tôm thuộc nhóm có tốc độ di chuyển vào loại thấp nhất. Thế nhưng khi trở thành hàng hóa xuất khẩu, tôm lại là sản phẩm có tỉ trọng tăng trưởng cao nhất ngành thủy sản.
Kết thúc 2013, tổng giá trị xuất khẩu ngành thủy sản đạt hơn 6,8 tỉ USD, tăng hơn 10% so với năm trước. Riêng sản phẩm tôm xuất khẩu đạt mức kỉ lục với xấp xỉ 3 tỉ USD, chiếm gần 50% toàn ngành thủy sản và tăng gần 40% so với 2012. Trong năm vừa qua, ngoại trừ mặt hàng tôm có mức tăng tốc vượt trội, hầu hết sản phẩm thủy sản xuất khẩu chỉ tăng nhẹ hoặc giảm sút. Tôm xuất khẩu chiếm phần áp đảo cả về tổng giá trị cũng như chỉ số tăng trưởng. Theo đánh giá của ngành chuyên trách, nếu không có phần tăng trưởng vượt bậc của tôm, xuất khẩu thủy sản 2013 chắc chắn không hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch.
Mặt hàng tôm xuất khẩu có 2 loại: tôm sú và tôm chân trắng. Liên tục nhiều năm trước đây, tôm sú xuất khẩu chiếm phần chủ lực, nhiều địa phương gần như chỉ "độc canh” mặt hàng này. Với những ưu thế được khẳng định trên thương trường, tôm chân trắng từng bước gia tăng và hiện thời "lấn sân” tôm sú. Năm 2013 để lại ấn tượng đặc biệt: Xuất khẩu tôm chân trắng vượt qua tôm sú cả về tổng giá trị cũng như mức tăng trưởng.
Hàng chục quốc gia và vùng lãnh thổ trở thành thị trường truyền thống tiêu thụ tôm Việt Nam với số lượng gia tăng qua từng năm. Tốp dẫn đầu nhập khẩu tôm chân trắng có xuất xứ từ Việt Nam gồm có Nhật Bản, Hoa Kì, EU. Đã nhiều năm nhập khẩu mặt hàng này của Việt Nam nhưng 2013 trở thành đỉnh điểm tôm chân trắng Việt Nam xâm nhập thị trường Mỹ với chỉ số tăng trưởng hơn 70%. Vị trí thứ 2 nhập khẩu tôm chân trắng Việt Nam thuộc về EU với mức tăng trưởng hơn 52%. Năm 2012, tôm chân trắng nhập khẩu vào thị trường Nhật tăng 30%, năm vừa qua chỉ số tăng trưởng vượt lên trên 45%. Theo dự báo của ngành chuyên trách, trong năm 2014 các thị trường chủ lực nói trên sẽ tiếp tục gia tăng nhập khẩu tôm Việt Nam (nhất là tôm chân trắng).
Mặt hàng tôm xuất khẩu tạo mức tăng kỉ lục (trước hết là tôm chân trắng) có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Thái Lan là đối thủ đối với mặt hàng tôm xuất khẩu nhưng trong năm vừa qua sản lượng tôm Thái Lan bị thiệt hại gần 50% do dịch bệnh gây ra, dẫn đến tình trạng thiếu nguồn cung trên thị trường thế giới và trở thành cơ hội tăng tốc xuất khẩu tôm Việt Nam, tạo ra "được mùa” kép cả về sản lượng và giá cả.
Ngoài yếu tố khách quan, mặt hàng tôm bội thu xuất khẩu có tác động quan trọng từ nguyên nhân chủ quan. Bà con nông dân (chủ yếu thuộc khu vực Nam Bộ) cùng với các doanh nghiệp chuyên nghề chế biến xuất khẩu là nhân tố hàng đầu tạo ra mặt hàng tôm xuất khẩu. Nhưng là thiếu công bằng nếu không nói đến những đóng góp thiết thực của những ngành liên quan như ngân hàng, nông nghiệp và phát triển nông thôn. Sau khi ngân hàng nhà nước ban hành Thông tư 29, các ngân hàng thương mại vừa tăng mức cho vay vừa kéo dài thời gian vay vốn đối với hộ nuôi tôm cũng như các doanh nghiệp chế biến tôm xuất khẩu. Trên cơ sở tiếp thu đề xuất của Hiệp hội Chế biến thủy sản xuất khẩu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành Thông tư số 48 về kiểm tra, chứng nhận an toàn thực phẩm với thủy sản xuất khẩu nhờ đó tháo gỡ nhiều khó khăn ách tắc đã từng tồn tại nhiều năm trước. Hi vọng 2014 xuất khẩu tôm sẽ có thêm nhiều thuận lợi và tiếp tục bội thu ở mức cao.
Bá Tân
Đại đoàn kết
|
