|
Cá nhân tự do vay vốn ngoại: Cơ hội và rủi ro
Theo Pháp lệnh Ngoại hối sửa đổi, từ 2014, mở cửa cho người dân được vay vốn từ nước ngoài. Đây có thể là một cơ hội cho nhiều người nhưng cũng chứa đựng không ít rủi ro.
Vay vốn ngầm
Theo các chuyên gia, về nguyên tắc, người dân không bị cấm vay vốn nước ngoài nhưng việc này vẫn chưa được thực hiện vì chưa có hướng dẫn thực hiện.
Dù không chính thức được vay vốn nhưng trên thực tế, dân Việt Nam vẫn có nhiều cách huy động được vốn từ nước ngoài cho đầu tư, làm ăn
Nhiều người trong nước đã vay tiền của người thân ở nước ngoài để gửi tiết kiệm, mua chứng khoán, nhà đất, đầu tư làm ăn. Khoản vay này chẳng đăng ký để tính vào nợ quốc gia và việc chuyển tiền thường thực hiện chui hoặc thông qua chuyển tiền kiều hối. Theo các ngân hàng, trong số hàng tỉ USD kiều hối chuyển về hằng năm, như năm 2012 là khoảng 10 tỉ USD, có nhiều khoản tiền của người Việt ở nước ngoài chuyển về cho người trong nước vay mượn, nhờ đầu tư.
Thế nhưng, theo pháp luật thì kiều hối là chuyển tiền một chiều: người từ nước ngoài chuyển ngoại tệ về cho người trong nước. Vì vậy, tiền chuyển về thì dễ như khi trả thì hơi khó nên phải có cách để chuyển ngân lậu ra nước ngoài để trả nợ hoặc cấn trừ tiền giữa bên trong nước với người ở nước ngoài....
Hoạt động này không được pháp luật thừa nhận và có nhiều có rủi ro.Đã xảy ra nhiều trường hợp bên vay không trả, người cho vay kiện cáo thì cũng chẳng mấy nơi giải quyết vì việc vay mượn không hợp pháp. Đã xảy ra không ít trường hợp kiều bào, người nước ngoài kiện đòi tài sản do tiền của mình đầu tư nhưng đứng tên người khác nhưng đa số đều thất bại vì không thể chứng minh được nguồn tiền.
Tuy nhiên, với sự mở cửa của Pháp lệnh ngoại hối mới, những vẫn đề trên sẽ được giải quyết. Việc vay mượn sẽ được chính thức. Khoản vay sẽ được chuyển tiền hai chiều thông qua ngân hàng: tiền về (khi vay), tiền đi (khi trả nợ). Người vay được mua ngoại tệ tại ngân hàng trên cơ sở xuất trình chứng từ hợp lệ để thanh toán nợ gốc, lãi và phí từ khoản vay. Với khoản vay hợp pháp, nếu con nợ chây ì, bên cho vay ở nước ngoài có quyền nhờ pháp luật bảo hộ quyền lợi của mình, tòa án sẽ thụ lý và xét xử, cơ quan thi hành án cưỡng chế để thu hồi nợ...
Hơn thế, với việc mở cửa vay vốn nước ngoài thì những biến tháo vay mượn nước ngoài như thời gian qua sẽ chấm dứt, nhưng hệ lụy chẳng tiêu cực sẽ hạn chế. Câu chuyện về chuyển ngân lậu, ngân hàng không quản được ngoại tệ, những vụ tranh chấp tài sản làm mất lòng tin giữa người trong nước và ở nước ngoài... sẽ giảm bớt.
Vì thế, các chuyên gia cho rằng, việc này sẽ tạo thêm nguồn vốn cho làm ăn, bởi người cho vay tin rằng tài sản của họ được pháp luật VN bảo hộ.
Theo ông Trương Văn Phước (tổng giám đốc Eximbank), việc cho cá nhân VN vay nợ nước ngoài trên nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm là phù hợp và mở ra xu hướng tiếp cận, hội nhập quốc tế, giúp cho giao lưu vốn giữa VN và quốc tế thông thoáng hơn. Khoản nợ vay này không thống kê vào nợ công, do vậy đừng lo rằng cá nhân vay nước ngoài làm cho nợ quốc gia tăng, ngược lại cần khuyến khích phát triển hình thức này.
Có những rủi o
Tuy nhiên, quan hệ trên thị trường quốc tế rộng lớn và nhiều biến động cũng ẩn chứa nhiều rủi ro, nhất là người Việt Nam chưa thông thạo các quy định tài chính quốc tế.
Thực tế, thời gian qua nhiều người dân cũng như doanh nghiệp (DN) bị những kẻ cò mồi lợi dụng để lừa đảo. Mồi câu chính là khoản ngoại tệ ảo từ Việt kiều nước ngoài rót về.
Cuối năm 2011, Cục An ninh tài chính tiền tệ đầu tư thuộc Tổng cục An ninh, Bộ Công an đã điều tra, phát hiện và kịp thời ngăn chặn một công ty đã ký kết 165 hợp đồng cho vay có dấu hiệu lừa đảo.
Theo kết quả điều tra, bà Le Jannie Uyen (57 tuổi, Việt kiều Mỹ) có trong tay 5 văn bản bằng tiếng Anh với nội dung ông Francisco E.DeLos Santos (quốc tịch Philippines) ủy quyền cho bà Le sử dụng tài khoản ở 5 ngân hàng Việt Nam với tổng số tiền hàng tỉ USD. Thông qua một DN ủy quyền, từ ngày cuối 2010 đến ngày 2.1.2011, công ty này đã ký hợp đồng cho 165 DN trong cả nước vay tổng số tiền lên đến hơn 433.000 tỉ đồng. Khi cơ quan an ninh vào cuộc đã xác định được số tiền trong các tài khoản không có thật. Tên của tài khoản này đều không phải là ông Francisco E. De Los Santo
Trước đó, Phòng Cảnh sát điều tra Công an TP.Hà Nội đã bắt Hoàng Ánh (Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần xây dựng Hưng Hợp Lực) về hành vi giả mạo làm thủ tục cho các DN, trong đó có một DN ở Hà Tĩnh, vay vốn nước ngoài hàng chục triệu USD để chiếm đoạt hàng tỉ đồng. Vào ngày 25.10.2010, TAND TP.Hà Nội đã tuyên phạt 2 án chung thân, 1 án tù 10 năm cho 3 bị cáo Đỗ Phương Thảo, Yen Ji Sheng (quốc tịch Đài Loan) và Nguyễn Tiến Tranh do liên quan đến vụ lừa đảo chiếm đoạt hơn 4 tỉ đồng của các cá nhân là lãnh đạo DN Việt Nam dưới hình thức hứa hẹn cho vay vốn để làm dự án.
Chính ví thế, các chuyên gia cảnh báo, hệ thống pháp luật không đầy đủ, không có hướng dẫn khiến người dân, DN không biết đi đường nào, gặp ai để vay, nên dễ mắc lừa những kẻ lừa đảo. Vì vậy, cần phải có một khung pháp lý, có hướng dẫn thật đầy đủ, cũng như sự kiểm soát chặt chẽ đối với giao dịch như vậy.
Ông Trịnh Hoài Nam - Phó giám đốc Công ty kiều hối Đông Á, một khi quyền vay nợ nước ngoài của cá nhân được khẳng định, NHNN nên hướng dẫn hình thức chuyển tiền hai chiều để đảm bảo nguyên tắc tiền có đi có về, từ đó việc vay mượn sẽ dễ dàng hơn, và không chỉ gói gọn trong phạm vi người thân với nhau mà còn mở rộng ra nhiều đối tượng khác.
Ông Vũ Đình Ánh Viện Kinh tế - tài chính, Bộ Tài chính cho rằng, nếu quy định trên đi vào thực tế chỉ là hợp pháp hóa những hoạt động đã tồn tại trong thực tế và bằng cách này cơ quan quản lý có thể nắn dòng vốn chảy theo đường chính thức.Hơn nữa đây là hoạt động tài chính, có cơ chế kiểm soát vẫn tốt hơn là để ngoài luồng. Nếu Nhà nước không hợp pháp hóa, hoạt động này sẽ vẫn tồn tại.
Minh Linh
Diễn đàn kinh tế việt nam
|
