|
Tái cấu trúc ngân hàng: Nhà đầu tư ngoại có thể giúp gì?
Theo TS. Cấn Văn Lực, chúng ta cần sớm xây dựng quy định về mua bán nợ, đặc biệt là mua bán nợ xấu với sự tham gia của cả khu vực tư nhân trong và ngoài nước; cũng như cơ chế hoạt động cho AMC khi thành lập.
Theo kinh nghiệm, việc tham gia của vốn đầu tư tư nhân nói chung và nước ngoài rất quan trọng, là một trong 4 phương thức để tái cơ cấu các NHTM rất phổ biến ở châu Á, gồm: Quốc hữu hóa (Chính phủ bơm vốn vào sau đó một thời gian thoái vốn); Mua bán và sáp nhập (M&A); Đóng cửa; và gọi vốn đầu tư tư nhân, trong đó có nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài. “Nghiên cứu của tôi đối với 138 ngân hàng ở các nước châu Á bị khủng hoảng tài chính năm từ 1997-1998 cho thấy, hai hình thức sau (đóng cửa và gọi vốn đầu tư tư nhân) mang lại hiệu quả cao hơn” – TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính - ngân hàng chia sẻ trong đối thoại với Thời báo Ngân hàng.
Vậy các NĐT nước ngoài có thể tham gia bằng các hình thức nào, thưa ông?
Có 4 hình thức tham gia chính. Một là có thể mua lại phần lớn, thậm chí toàn bộ một ngân hàng trong nước - nếu pháp luật nước đó cho phép. Hai là trở thành cổ đông chính, tức là nắm khoảng 20 - 25% cổ phần. Ba là tham gia mua - bán nợ xấu của các ngân hàng trong nước. Bốn là tư vấn tái cơ cấu. Ví dụ, Trung Quốc trước đây cũng thuê một số tư vấn của các ngân hàng nước ngoài thời điểm phải tái cơ cấu ngân hàng và xử lý nợ xấu.
Vậy NĐT nước ngoài sẽ mua nợ xấu khi các khoản nợ này đã tập trung về một mối rồi, ví dụ như Công ty mua bán nợ quốc gia (AMC) hay là trực tiếp mua từ các ngân hàng?
Cái đó không quan trọng, miễn là có thị trường. Như bên Trung Quốc chẳng hạn, mỗi NHTM lớn có công ty xử lý nợ riêng và các ngân hàng Mỹ sang mua trực tiếp từ các công ty đó. Tuy nhiên, ở một số nước khác, NĐT nước ngoài cũng có thể mua lại các tài sản trên khi đã được tập trung về AMC. Và tôi cho rằng, việc mua lại nợ từ AMC sẽ thuận lợi hơn, bởi thường AMC như vậy có độ chuyên môn hóa cao hơn.
Một trong những yếu tố quan trọng để thu hút được NĐT nước ngoài vào ngân hàng nội là tỷ lệ sở hữu. Theo ông, Việt Nam có cần điều chỉnh tỷ lệ này?
Kinh nghiệm cho thấy, tỷ lệ sở hữu phải đủ lớn mới hấp dẫn được NĐT nước ngoài. Như trước đây đối với một số nước ở Đông Âu (như Hungary, Bungary…) thì họ đã mở room khá lớn và thu hút được nhiều NĐT nước ngoài tham gia. Riêng tại Việt Nam, tôi nghĩ tỷ lệ này có thể lên đến 49% - bằng với tỷ lệ cho DN nói chung là phù hợp. Đây có thể xem là bước mở và thu hút dần NĐT nước ngoài, đồng thời cũng phù hợp lộ trình cam kết WTO về mở cửa thị trường ngân hàng trong tương lai.
Nhưng liệu trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước còn nhiều khó khăn như hiện nay thì NĐT nước ngoài có còn đủ "nhiệt" để quan tâm không?
Theo kết quả khảo sát về nhu cầu đầu tư tư nhân của các công ty, quỹ đầu tư gần đây của Công ty kiểm toán và tư vấn tài chính Grant Thornton, có đến 53% các công ty được hỏi cho rằng nền kinh tế Việt Nam tiếp tục là một trong những điểm đến đầu tư hấp dẫn tại châu Á; và 58% coi việc mua tài sản xấu (một phần là nợ xấu) tại Việt Nam là một kênh đầu tư. Như vậy, tôi tin khi có cung ắt sẽ có cầu và ngược lại, bất kể thời điểm nào.
Muốn thu hút NĐT chúng ta cần có hành lang pháp lý đầy đủ, phù hợp?
Đúng vậy. Chúng ta cần sớm xây dựng quy định về mua bán nợ, đặc biệt là mua bán nợ xấu với sự tham gia của cả khu vực tư nhân trong và ngoài nước; cũng như cơ chế hoạt động cho AMC khi thành lập. Về mặt kỹ thuật, tôi tin sẽ làm được, vì thực ra trước đây một số ngân hàng đã có các hoạt động mua bán nợ không xấu cho nhau rồi.
Song song với đó, cần tạo ra thị trường mua bán nợ xấu và xem đây là một hoạt động bình thường. Tất nhiên, kèm theo đó là những điều chỉnh về minh bạch thông tin của cả bên bán và bên mua; và giải quyết dứt điểm, minh bạch hóa vấn đề sở hữu chéo, lợi ích nhóm, nếu có.
Xin cảm ơn ông!
Đỗ Lê thực hiện
thời báo ngân hàng
|
