|
Thâu tóm V-Itasco: 36% và kẽ hở pháp lý
Việc đưa vào điều lệ quy định cho phép công ty mẹ - Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) được quyền trực tiếp hoặc gián tiếp bổ nhiệm đa số thành viên HĐQT, chủ tịch HĐQT, giám đốc/tổng giám đốc CTCP Đầu tư thương mại và dịch vụ Vinacomin (V-Itasco) nghe qua tưởng là trái luật, nhưng đây thực sự là giải pháp thông minh
Khoản 15, Điều 4, Luật Doanh nghiệp quy định, một công ty là công ty mẹ của công ty khác nếu rơi vào 1 trong 3 trường hợp: (1) sở hữu trên 50% vốn điều lệ, (2) có quyền gián tiếp hoặc trực tiếp bổ nhiệm đa số thành viên HĐQT, giám đốc/tổng giám đốc, (3) có quyền sửa đổi bổ sung điều lệ công ty.
Theo đó, thông qua giải pháp sở hữu 36% vốn và quy định trong điều lệ V-Itasco quyền nêu trên, Vinacomin có thể kiểm soát V-Itasco mà không cần phải sở hữu quá nhiều vốn. Các cổ đông còn lại dù sở hữu đa số cổ phần của V-Itasco, nhưng không thể lấy lại cơ chế quản trị V-Itasco từ tay Vinacomin.
Trở lại bên thâu tóm, giả định rằng nếu có đối tác muốn thâu tóm một công ty có điều kiện tương tự V-Itasco, kế hoạch đặt ra là gì? Xem xét ở khía cạnh tấn công trực diện vào việc sửa điều lệ, dù bên thâu tóm nắm tới 64% thì cũng không đủ thông qua việc sửa đổi điều lệ công ty. Bởi theo điểm b, Khoản 3, Điều 104, Luật Doanh nghiệp, nếu như điều lệ công ty không quy định tỷ lệ khác, thì việc sửa đổi điều lệ cần phải có 75% tổng số phiếu biểu quyết của tất cả cổ đông dự họp chấp thuận. Với quy định này, việc sở hữu 36% tổng số cổ phần V-Itasco của Vinacomin sẽ bảo đảm không bao giờ điều lệ V-Itasco được sửa đổi, nếu như không có sự chấp thuận của Vinacomin.
Tuy nhiên, HĐQT có nhiệm kỳ 5 năm và bầu lại khi hết nhiệm kỳ. Liệu bên thâu tóm có thể lật lại thế cờ để cử người đại diện vào HĐQT? Theo quy định, điều kiện cần là mỗi thành viên HĐQT trúng cử phải đạt 65% tổng số phiếu bầu (theo nguyên tắc bầu dồn phiếu) của tất cả cổ đông dự họp chấp thuận. Liên quan đến tỷ lệ 65% này, có 2 cách hiểu mà chưa có văn bản pháp luật nào hướng dẫn, làm rõ. Giả sử cổ đông sở hữu 100 cổ phần tham gia ĐHCĐ bầu 3 thành viên HĐQT, cổ đông này có tổng số quyền bầu cử là 300 phiếu, cổ đông có thể sử dụng cả 300 phiếu này bầu cho 1 đại diện hoặc chia theo tỷ lệ tùy thích, miễn là tổng số phiếu bầu không lớn hơn 300. Vấn đề là khi kiểm phiếu, tỷ lệ bầu trúng cử 65% sẽ được tính trên tổng số phiếu bầu trước khi nhân theo số thành viên HĐQT được bầu hay được tính trên tổng số phiếu bầu sau khi đã nhân với số ứng viên?
Do chưa có cơ quan chức năng nào làm rõ việc này nên các DN thường áp dụng tỷ lệ 65% tính trên tổng số phiếu bầu trước khi nhân theo số thành viên HĐQT được bầu. Nếu xét điều kiện cần khi trúng cử bằng tỷ lệ tính theo cách này, thì ngay cả khi tất cả các cổ đông sở hữu 74% cổ phần V-Itasco còn lại phản ứng bằng cách không bỏ phiếu bầu thành viên HĐQT khi hết nhiệm kỳ, thì Vinacomin vẫn có thể dồn phiếu bầu lần lượt và trúng lần lượt từng thành viên HĐQT (Trừ khi cổ đông khác đưa vấn đề này ra Tòa án đề nghị bác bỏ cách sử dụng tỷ lệ này và tạo nên một sự hướng dẫn mới trong áp dụng pháp luật).
Giải pháp nêu trên mà V-Itasco áp dụng cho thấy kẽ hở của Luật Doanh nghiệp. CTCP được hình thành trên nguyên tắc đối vốn, song kẽ hở của Luật dẫn đến có trường hợp nguyên tắc đối vốn mất đi ý nghĩa, khi mà cổ đông chiếm tới 51% lại không có có quyền bằng cổ đông 36%. Sắp tới đây, khi sửa Luật Doanh nghiệp, cơ quan làm luật cần xem xét vấn đề này.
Luật sư Trần Minh Hải, Giám đốc Công ty Luật Basico
đầu tư chứng khoán
|
