|
Giá USD ổn định - một thành công của chính sách điều hành tỷ giá
Trong lĩnh vực tiền tệ năm 2011, giá USD ổn định, đồng thời sự ổn định của tỷ giá là một trong những điểm sáng, là thành công của công tác điều hành chính sách.
 |
|
Tốc độ tăng giảm giá USD qua các tháng trong năm 2011 (%). Nguồn số liệu: TCTK |
Ổn định giá USD
Một, trong 12 tháng của năm 2011, giá USD có 5 tháng giảm, 7 tháng tăng và tính chung cả năm chỉ tăng 2,24%, thấp hơn nhiều so với giá tiêu dùng (18,13%) và giá vàng (24,09%). Năm 2011 giá USD cũng tăng thấp nhất so với 3 năm trước đó (2008 tăng 6,31%, 2009 tăng 10,7%, 2010 tăng 9,68%).
Hai, thị trường ngoại tệ tự do đã thu hẹp đáng kể; tỷ giá trên thị trường tự do đã giảm khá mạnh trong thời gian dài hiếm thấy. Giá USD trên thị trường tự do từ chỗ cao hơn thị trường chính thức có lúc tới gần 2.000 VND/USD (gần 10%), đã giảm xuống mức thấp chỉ còn 200- 300 VND/USD hay 1-2%; thậm chí có lúc còn thấp hơn. Tỷ giá trên thị trường chính thức mức tối đa có lúc còn thấp hơn tỷ giá liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố hàng ngày.
Ba, nếu trong 2 năm trước, cán cân thanh toán tổng thể bị thâm hụt lớn, làm cho lượng ngoại tệ dự trữ bị giảm mạnh, có lúc chỉ còn tương đương với 3,5 tuần nhập khẩu, thì nay, nhờ tỷ giá ổn định và giảm liền trong 4 tháng giữa năm, Ngân hàng Nhà nước đã mua vào được một lượng khá ngoại tệ để tăng dự trữ. Đây là trạng thái mới của năm nay khác hẳn với 2 năm trước.
Bốn, tỷ giá VND/USD ổn định đã góp phần chống tình trạng “đô la hóa”, giảm bớt sự bất ổn tâm lý kỳ vọng lạm phát, một kết quả quan trọng và là một yếu tố góp phần làm cho CPI tăng chậm lại từ tháng 5.
Năm, sự ổn định của tỷ giá VND/USD càng có ý nghĩa, khi được thực hiện trong điều kiện CPI của Việt Nam cao hơn của các nước, trong điều kiện trong dư luận còn có lúc chưa tin tưởng về khả năng ổn định thị trường.
Như vậy, sự ổn định của tỷ giá được coi là một trong những điểm sáng của năm 2011.
Sự thành công của điều hành chính sách
Sự ổn định của giá USD do nhiều nguyên nhân, trong đó sự điều hành chính sách được coi là thành công và là một trong những nguyên nhân có tầm quan trọng hàng đầu.
Thành công trong điều hành chính sách ngoại tệ được thể hiện ở nhiều điểm.
(1) Việc điều chỉnh tỷ giá thực hiện theo tín hiệu thị trường, tránh tình trạng để sức ép bị dồn tích lại buộc phải tăng và khi tăng lại phải tăng với tốc độ quá cao (như đã xảy ra vào ngày 9/2/2011).
(2) Thay đổi phương thức điều hành tỷ giá. Trước đây, việc điều hành tỷ giá thường mang tính “giật cục”, cứ khoảng 6 tháng 1 lần tăng với tốc độ khá cao. Phương thức điều hành mới mà Ngân hàng Nhà nước áp dụng thông qua việc công bố tỷ giá giao dịch trên thị trường liên ngân hàng hàng ngày, mỗi lần chỉ tăng 5-10 đồng, nên có ưu điểm là ít gây sốc, các nhà đầu cơ làm giá cũng khó “đón lõng”; mức độ điều chỉnh mỗi lần thường không lớn, sóng nhỏ, nên việc “lướt sóng” cũng khó thực hiện.
(3) Áp trần lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại đối với USD ở mức 2% để hạ mạnh lãi suất từ 6% trước đó xuống, thấp xa so với lãi suất huy động VND đã tác động đến 2 mặt. Một mặt, thúc đẩy người dân bán ngoại tệ cho ngân hàng, chuyển từ quan hệ vay sang quan hệ mua đứt đoạn. Mặt khác, lãi suất huy động VND cao hơn so với huy động bằng USD nên khuyến khích người có USD bán cho ngân hàng lấy VND gửi tiết kiệm.
(4) Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các ngành, các cấp trong việc thanh tra, xử lý việc niêm yết giá mua bán bằng ngoại tệ, các tụ điểm giao dịch ngoại tệ hiệu quả và bước đầu đủ sức răn đe.
Ngoài các biện pháp điều hành tỷ giá, tỷ giá được ổn định còn do một số nguyên nhân khác hỗ trợ (như việc khai thác nguồn ngoại tệ từ nước ngoài và nguồn ngoại tệ ở trong nước, nhập siêu cả năm thấp nhất so với 4 năm trước đó, chênh lệch tỷ giá giữa thị trường tự do và thị trường chính thức đã giảm mạnh so với trước).
Phát huy kết quả tích cực
Tuy nhiên, sự ổn định hiện nay của tỷ giá mới chỉ là bước đầu. Do đó, để ổn định tỷ giá, cần thực hiện nhiều giải pháp.
Một, tiếp tục phối hợp kiểm tra, thanh tra, xử lý nghiêm các đại lý thu đổi ngoại tệ, các giao dịch thanh toán trực tiếp bằng USD.
Hai, rà soát việc cung ứng ngoại tệ để giảm thiểu, đi đến loại trừ tình trạng vay USD, đổi ra VND rồi gửi ngược lại ngân hàng hưởng chênh lệch lãi suất, khi đáo hạn lại mua USD trên thị trường tự do trả nợ ngân hàng.
Ba, làm quyết liệt hơn nữa việc kiềm chế nhập siêu bằng nhiều giải pháp. Về lâu dài và cơ bản là nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh, đổi mới cơ cấu sản xuất, xuất khẩu, phát triển công nghiệp hỗ trợ,… Cần có hàng rào kỹ thuật. Cần có thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt cao hơn đối với những mặt hàng cần hạn chế nhập khẩu. Đẩy mạnh cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Không ham rẻ để nhập khẩu thiết bị - công nghệ thấp đang được các nước thải loại trong quá trình chuyển giao từ công nghệ thấp lên công nghệ cao, công nghệ nguồn, vì nó ảnh hưởng lâu dài đến hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam,… Hạn chế tình trạng “ăn chơi sớm” trong một bộ phận dân cư bằng các chính sách thuế, cung ứng ngoại tệ,…
Bốn, nhất quán, đồng bộ, quyết liệt hơn để chống tình trạng “đô la hóa”, để hút USD đang tồn đọng ở trong nước của các doanh nghiệp, cá nhân nhằm tăng cung. Chính yếu tố này thời gian qua đã góp phần ổn định tỷ giá ở trong nước, tăng dự trữ ngoại tệ của Nhà nước.
Năm, đẩy mạnh việc thu hút ngoại tệ từ các nguồn; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao lòng tin của doanh nghiệp, người dân vào đồng tiền quốc gia, vào các biện pháp chống lạm phát của Chính phủ.
Sáu, định giá vàng, kéo giá vàng ở trong nước xuống thấp hơn, hoặc ngang bằng, hoặc chỉ cao hơn trong giới hạn mà việc dùng USD nhập lậu vàng.
Đào Minh
CHÍNH PHỦ
|
