|
NHNN: Lợi nhuận ngân hàng 6 tháng đầu năm tăng trưởng phù hợp
(Vietstock) - Ngày 26/08, Cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng, thuộc Ngân hàng Nhà nước đã có đánh giá về lợi nhuận của các tổ chức tín dụng (ngân hàng thương mại) trong 6 tháng đầu năm 2011.
Theo cơ quan này, tình hình thu nhập 6 tháng đầu năm của các ngân hàng Việt Nam có một số vấn đề đáng lưu ý.
Cụ thể, tính đến 30/06, tổng số chênh lệch thu nhập trừ chi phí (chưa phải và không phải là lợi nhuận) toàn hệ thống ngân hàng tăng 42% so với cùng kỳ năm 2010. Tuy nhiên, kết quả và hiệu quả kinh doanh không đồng đều giữa các tổ chức này; phần lớn các ngân hàng hoạt động kinh doanh an toàn, có hiệu quả, vẫn còn 13.6% số lượng các ngân hàng vì nhiều lý do và nguyên nhân, hoạt động kinh doanh kém hiệu quả, chênh lệch thu nhập trừ chi phí 6 tháng đầu năm bị âm. Tốc độ tăng thu nhập 6 tháng đầu năm của các ngân hàng Việt Nam cao có một số nguyên nhân cơ bản.
Thứ nhất, xét mối quan hệ tương quan (và có thể nói đây là mối quan hệ biện chứng, cơ bản và cùng chiều) giữa thu nhập với qui mô tài sản và vốn chủ sở hữu thì tốc độ tăng thu nhập 6 tháng đầu năm so với tốc độ tăng tổng tài sản và vốn chủ sở hữu là hợp lý. Bởi lẽ tốc độ tăng tổng tài sản và tăng vốn chủ sở hữu của hệ thống các ngân hàng so với cùng kỳ năm 2010 lần lượt là 39% và 44% so với tốc độ tăng thu nhập 42%.
Phân tích sâu hơn, tốc độ tăng tổng tài sản của các ngân hàng trong 6 tháng đầu năm 2011 so với cùng kỳ cho thấy tỷ lệ là 37%; và tỷ lệ tăng về vốn chủ sở hữu lên đến 176%. Chính vì vậy, mặc dù số tuyệt đối về thu nhập tăng cao so với cùng kỳ nhưng chi số ROA (Thu nhập so với tổng tài sản) và chỉ số ROE (thu nhập so với vốn chủ sở hữu), 2 chỉ số quan trọng nhất đánh giá hiệu quả kinh doanh và tỷ suất sinh lời của ngân hàng 6 tháng đầu năm mức chỉ số ROA =0.77% và ROE =8.1%, cũng tương đương với chỉ số này của 6 tháng đầu năm 2010 (lần lượt là 0.75% và 8.2%) nhưng thấp hơn so với chỉ số cả năm của những năm trước (ROA 2009 và 2010 lần lượt là 1% và 0.9%; ROE lần lượt là 10.4% và 10.3%).
So sánh 2 chỉ số này của ngành ngân hàng với 21 ngành khác của nền kinh tế cho thấy ROE ở mức trung bình (thứ 11/21) và ROA ở mức thấp nhất, cũng có thể vì lý do này mà mặc dù tổng thu nhập của các ngân hàng tăng nhưng cổ phiếu ngân hàng vẫn chưa có sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong thời gian qua. Nhìn rộng hơn ra hoạt động ngân hàng các nước trong khu vực và thế giới, chỉ số ROE của các ngân hàng khu vực Đông Nam Á từ 14%-15% và thế giới thường ở mức 17%.
Nhóm các ngân hàng có kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm âm chủ yếu là những ngân hàng có quy mô tổng tài sản và vốn chủ sở hữu nhỏ, quản trị điều hành kém linh hoạt. Như vậy, xét trên yếu tố này thì tốc độ tăng thu nhập 6 tháng đầu năm của các ngân hàng phù hợp với xu hướng tăng trưởng lớn về quy mô tổng tài sản và vốn chủ sở hữu.
Thứ hai, số liệu chênh lệch thu nhập trừ chi phí của các ngân hàng tại thời điểm 30/06 chưa phản ánh đầy đủ hết các khoản mục chi phí bởi
Theo quy định hiện hành về việc phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro của NHNN thì đến ngày 15 tháng đầu quý sau các ngân hàng mới tiến hành phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro cho cuối quý trước. Vì vậy phần chi phí tại thời điểm 30/06 chưa được tính đúng, tính đủ số dự phòng rủi ro, mà chắc chắn rằng số chi phí dự phòng phải trích thêm này sẽ không nhỏ vì theo số liệu theo dõi của cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng thì số tuyệt đối và tỷ lệ nợ xấu của các tổ chức này đã liên tục tăng lên từ đầu năm đến nay. Do vậy các tổ chức tín dụng sẽ phải trích lập thêm khoản chi phí này.
Bên cạnh đó, các ngân hàng và tổ chức tín dụng còn phải tính toán điều chỉnh các khoản dự thu, dự chi, dự phòng các khoản đầu tư khác, những khoản này thực hiện trong báo cáo tài chính quý và thực hiện sau ngày 30/06.
Ngoài ra, các khoản nợ được phân loại, trích lập dự phòng rủi ro mới chỉ giới hạn trong phạm vi các khoản cấp tín dụng, trong khi nhiều tài sản tiềm ẩn rủi ro tín dụng khác như các khoản đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp... chưa được phân loại và trích lập dự phòng.
Cuối cùng là số liệu chênh lệch thu chi của các ngân hàng trong 6 tháng đầu năm chỉ là sơ bộ, chưa được kiểm toán độc lập xác nhận. Nếu tính đúng, tính đủ và chính xác những khoản chi này thì chênh lệch thu nhập-chi phí không phải là con số như nhiều tổ chức tín dụng đã công bố, trong đó sẽ có ngân hàng có mức chênh lệch này thấp hơn con số đã công bố.
Thứ ba, ngoài những yếu tố trên đây, đóng góp vào tăng thu nhập của các ngân hàng trong 6 tháng đầu năm còn có các yếu tố:
Thực hiện Nghị quyết số 11 của Chính Phủ, NHNN kiểm soát chặt chẽ lượng tiền cung ứng, việc huy động vốn từ tổ chức kinh tế và dân cư gặp nhiều khó khăn, các ngân hàng chủ động nâng cao hệ số sử dụng vốn nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tối đa hóa lợi nhuận đáp ứng yêu cầu và kỳ vọng của các cổ đông.
Các ngân hàng đã mở rộng thêm nhiều dịch vụ, sản phẩm mới như dịch vụ chuyển tiền, dịch vụ thẻ thanh toán các loại... vừa thỏa mãn, đáp ứng nhu cầu khách hàng vừa góp phần tăng thu nhập, tỷ lệ thu nhập từ thu dịch vụ trong tổng thu nhập ngày càng tăng (tăng 43.8% so cùng kỳ 2010).
Từ những phân tích và đánh giá như trên, cơ quan thanh tra giám sát cho rằng, chênh lệch thu nhập, chi phí 6 tháng đầu năm của các ngân hàng tăng trưởng phù hợp với quy mô tài sản, nguồn vốn chủ sở hữu. Việc những ngân hàng hoạt động kinh doanh giữ được mức độ ổn định và an toàn hiệu quả cũng là 1 trong nhưng điều kiện góp phần giữ ổn định cho nền kinh tế. Tuy nhiên, cơ quan này khuyến cao việc công bố thông tin về “lợi nhuận” ngân hàng dù với lý do và mục đích gì cũng cần phải đảm bảo tính chính xác và minh bạch, thận trọng hơn.
Minh An
|
