|
Giải tỏa áp lực tỷ giá: 3 việc cần làm ngay
Sau giai đoạn căng thẳng tỷ giá trong 2 tháng đầu năm, áp lực tỷ giá dần bớt căng thẳng và bước vào quý III/2011 đã giảm hẳn. Tỷ giá thị trường tự do sau khi lập đỉnh 22.500 VND/USD vào ngày 21/2 đã liên tục giảm và xoay quanh tỷ giá chính thức với mức chênh lệch rất nhỏ ± 5%. Thậm chí, nhiều thời điểm, tỷ giá thị trường tự do thấp hơn thị trường chính thức.
Kể từ trung tuần tháng 7, tỷ giá bình quân liên ngân hàng luôn được duy trì ở mức 20.608 VND/USD, thấp nhất trong vòng 4 tháng trở lại đây, tương đương với mức giảm hơn 80 đồng/USD, hay xấp xỉ 0,5% so với khi mới điều chỉnh tỷ giá (11/2/2011). Đồng thời, tỷ giá USD giao dịch tại các NHTM cũng có những diễn biến tích cực khi trong tháng 5/2011, lần đầu tiên trong 37 tháng liên tiếp, USD được giao dịch dưới tỷ giá tham chiếu chính thức.
Tuy nhiên, ngày 10/8 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có động thái điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng tăng 10 VND/USD, lên mức 20.618 VND/USD. Các NHTM cũng niêm yết tỷ giá kịch trần biên độ. Báo cáo của NHNN về hoạt động ngân hàng trong tuần từ 13 - 19/8 cho biết, tỷ giá giao dịch trên thị trường ngoại hối những ngày đầu tuần có xu hướng tăng nhẹ. Tỷ giá niêm yết mua, bán VND/USD của các NHTM ở mức sát trần được phép 20.814 - 20.824 đồng/USD.
Đến sáng 24/8, lần thứ hai trong tháng này, NHNN lại tiếp tục điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng lên 20.628 đồng/USD. Ngay lập tức, các NHTM cũng đẩy giá bán USD lên kịch trần (20.834 VND/USD). Hiện tỷ giá niêm yết tại Vietcombank ở mức 20.830/20.834 đồng/USD (mua vào - bán ra). Trên thị trường tự do, giá mua - bán USD cũng được đẩy lên mức khá cao 21.000 - 21.020 đồng/USD.
Theo các chuyên gia kinh tế, tỷ giá tăng có nguyên nhân chủ yếu là do thời gian qua, giá vàng trong nước luôn cao hơn giá vàng thế giới, có thời điểm chênh lệch tới 2 triệu đồng/lượng. Tranh thủ cơ hội này, giới đầu cơ gom USD trên thị trường tự do để nhập lậu vàng. Bản thân các DN cũng đôn đáo gom USD để nhập vàng sau khi NHNN cho phép nhập khẩu 5 tấn vàng để bình ổn giá vàng trong nước. Bên cạnh đó, còn có một nguyên nhân khác, đó là một số DN bắt đầu mua ngoại tệ trả trước các khoản vay bởi họ lo ngại rằng, tỷ giá có thể biến động vào cuối năm khi đa số công ty bắt đầu phải hoàn trả các khoản vay ngoại tệ từ đầu năm.
Đặc biệt, chênh lệch giữa huy động và cho vay ngoại tệ tính đến tháng 7 đã lên tới trên 150.000 tỷ VND, tương đương 7,3 tỷ USD. Cụ thể, huy động quy đổi vào khoảng 460.000 tỷ đồng và cho vay là 610.000 tỷ đồng.
"Đây là một con số có thể gây áp lực rất lớn tới tỷ giá hối đoái trong những tháng tới", một chuyên gia ngân hàng nhận định. Trong khi đó, vào thời điểm cuối năm 2010, mức huy động ngoại tệ là 440.000 tỷ đồng và cho vay ngoại tệ khoảng 490.000 tỷ đồng, nghĩa là mức chênh lệch trên 45.000 tỷ đồng, xấp xỉ 2,3 tỷ USD. Mức chênh lệch này cũng đã làm cho tỷ giá hối đoái trở nên rất căng thẳng và kéo dài đến tận quý I/2011, khiến NHNN lần đầu tiên phải điều chỉnh tỷ giá với mức cao nhất trong lịch sử là 9,3%.
Vậy câu hỏi đặt ra là, những nguồn nào có thể tài trợ cho khoản chênh lệch này? Ông Lê Quang Trung, Phó tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Quốc tế nhận định, có thể là nguồn vay từ hạn mức tín dụng được cấp ròng mà không phải thế chấp; hoặc là cho vay bằng tài trợ L/C. Đặc biệt, các tổ chức như Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) hay Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cũng đang cấp hạn mức tín dụng rất lớn cho các ngân hàng Việt Nam thông qua nhiều chương trình tài trợ thương mại.
"Tuy nhiên, các nguồn bổ sung trên vẫn chưa đủ để bù đắp khoản thiếu hụt, nên hầu hết các NHTM đã bắt đầu ngưng giải ngân USD và nâng lãi suất cho vay ngoại tệ lên", ông Trung nói và nhấn mạnh: "Như vậy, tỷ giá hối đoái từ nay đến cuối năm đứng trước 3 sức ép lớn. Một là, các NHTM phải trả nợ ngắn hạn; Hai là, DN cũng phải mua ngoại tệ để thanh toán các khoản nợ đáo hạn; Ba là, lạm phát của Việt Nam so với lạm phát của Mỹ vẫn còn cao. Vì vậy, chính sách tiền tệ từ nay đến cuối năm phải đảm bảo giải tỏa áp lực đối với tỷ giá hối đoái. Và đây có thể coi là bài toán kinh tế vĩ mô quan trọng nhất hiện nay".
Theo ông Trung, để giải tỏa áp lực đối với tỷ giá hối đoái, Chính phủ cần đi từng bước. Ví dụ như trong ngắn hạn là hạn chế tình trạng nhập siêu trong cán cân thương mại Việt Nam. Về lâu dài, cần tạo môi trường thông thoáng hơn để thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và sản xuất hàng thay thế nhập khẩu…
Về phía NHNN, theo vị chuyên gia ngân hàng trên, có ba cách để giải tỏa áp lực đối với tỷ giá hối đoái. Thứ nhất, nên tăng dự trữ bắt buộc đối với ngoại tệ. Điều này có thể làm cho chênh lệch về lãi suất giữa cho vay ngoại tệ và cho vay bằng VND thu hẹp lại. Theo tính toán của một số chuyên gia, chênh lệch giữa lạm phát cơ bản (Core-Inflation) giữa Việt Nam và Mỹ vào khoảng 8%. Như vậy, chênh lệch lãi suất giữa cho vay bằng VND và bằng ngoại tệ cũng chỉ nên ở mức 8%. Nói một cách khác, nếu chưa hạ được lãi suất cho vay VND, thì lãi suất cho vay ngoại tệ phải khoảng 10%/năm mới hợp lý. Đây có thể coi là cơ sở để tính toán một tỷ lệ dự trữ bắt buộc hợp lý đối với tiền gửi ngoại tệ.
Thứ hai, có thể sử dụng lượng dự trữ bắt buộc để can thiệp vào tỷ giá hối đoái, đồng thời ngừng việc hoán đổi ngoại tệ giữa NHNN và NHTM. Biện pháp này có tác động tích cực trong ngắn hạn, nhưng trong trung hạn có thể làm giảm mạnh dự trữ ngoại tệ của NHNN.
Thứ ba, kiểm soát chặt chẽ hơn nữa đối với tín dụng ngoại tệ. Đặc biệt, các nhóm hàng, đối tượng được cấp tín dụng ngoại tệ. Tuy nhiên, đây là biện pháp mang tính hành chính, tạm thời. Về dài hạn, việc điều tiết tín dụng nội tệ và ngoại tệ phải thông qua các công cụ của chính sách tiền tệ.
Đồng quan điểm trên, song TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia ngân hàng gợi ý thêm, NHNN cần kiểm soát cho vay ngoại tệ, đồng thời khuyến khích vay nội tệ nhiều hơn. Bên cạnh đó, cần bám sát thị trường ngoại hối để can thiệp khi cần. Đặc biệt là cố gắng khơi thông các nguồn ngoại tệ khác như đầu tư, du lịch và kiều hối…
Phần lớn chuyên gia đều thống nhất quan điểm cho rằng, từ nay đến cuối năm 2011, NHNN phải đồng thời áp dụng các biện pháp nói trên với liều lượng và thời gian tùy thuộc vào diễn biến của thị trường. Đồng thời, phải có biện pháp cân bằng giá cả giữa thị trường vàng trong nước và quốc tế trên cơ sở NHNN điều tiết linh hoạt hoạt động xuất, nhập khẩu vàng.
Hồng Dung
đầu tư chứng khoán
|
