|
Chờ hành động của Ngân hàng Nhà nước
Sáu tháng đầu năm nay tăng trưởng tín dụng của hai trong số bốn ngân hàng thương mại lớn nhất chỉ có 0,6% và 2% so với cuối năm ngoái. Cả hai đều còn dư địa “khổng lồ” để cho vay, nhưng lại không thể cho vay được vì thiếu nguồn.
Tổng vốn huy động của cả hai tăng rất chậm do không thể lách luật, vượt trần 14%/năm như các tổ chức tín dụng cổ phần. Đầu vào gần như không tăng, trong khi không ít doanh nghiệp đến hạn không thể trả nợ và không loại trừ khả năng đảo nợ, đã dẫn đến đầu ra eo hẹp. Nếu tình trạng cào bằng tăng trưởng tín dụng 20% áp dụng cho mọi ngân hàng không nhanh chóng được tháo gỡ, “cơn đói vốn” có thể làm nền kinh tế suy kiệt.
Hệ số an toàn cao được tăng trưởng nhiều?
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã phát đi thông điệp sẽ rà soát các quy định để dòng vốn luân chuyển từ nơi thừa sang nơi thiếu và trong tầm quản lý của Nhà nước. Định hướng đã có và theo nhận định của giới tài chính, đó là bước đi thích hợp trong bối cảnh hiện nay. Vấn đề còn lại là thời điểm nào các quy định sửa đổi sẽ được thực hiện.
Trước hết, theo quy định của Thông tư 13 và 19, hệ số an toàn vốn tối thiểu của một tổ chức tín dụng là 9%. Tuy nhiên hệ số này đang rất khác nhau và không đồng đều giữa các ngân hàng. Ngân hàng TMCP Kỹ Thương (Techcombank) vào tháng 8-2011 có hệ số an toàn vốn 12,4% và tăng trưởng tín dụng 15%. Tín dụng của Techcombank như vậy chỉ có thể tăng thêm 5% nữa trong khi các chỉ số tài chính của ngân hàng có thể đảm bảo cho một mức tăng trưởng tín dụng cao hơn. Ngân hàng có hệ số an toàn vốn cao nhất hệ thống hiện tại là Eximbank (EIB) 15%, cũng không còn nhiều room để cho vay. Còn Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) có thể tăng tín dụng tới hơn 19% nữa, nhưng hệ số an toàn vốn chỉ 9%. Tại sao không thể có một quy định linh hoạt và năng động hơn, chẳng hạn hệ số an toàn vốn càng cao, tăng trưởng tín dụng càng cao, thậm chí vượt 20%/năm? Quan trọng là mức tăng trưởng tín dụng của cả hệ thống được kiểm soát. Nhưng như thế không có nghĩa là ngân hàng nào cũng giới hạn 20%.
Tất nhiên việc xác định một mức tăng trưởng tín dụng cao hơn cho các ngân hàng có hệ số an toàn vốn cao còn phải phụ thuộc vào khả năng quản trị rủi ro của chính các ngân hàng và chỉ đạo của Chính phủ. Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình cho biết tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống năm nay ở mức 17% là đạt yêu cầu. Song đang có những ý kiến rằng ngay cả mức 15% tăng trưởng tín dụng các ngân hàng cũng khó mà vươn tới. Để đạt mức 15% thì tăng trưởng tín dụng bình quân năm tháng cuối năm phải đạt 1,5%/tháng, trong khi tháng 8 đã sắp kết thúc. Ở đây cốt lõi không phải là tháo khoán tăng trưởng tín dụng, mà là thay đổi những chốt chặn cao thấp khác nhau cho những vùng đất mấp mô khác nhau. Vùng đất cao chốt chặn cao và vùng đất thấp chốt chặn thấp!
Khu trú ngân hàng nhỏ
Việc tạo ra một mặt bằng lãi suất hợp lý, cụ thể là thấp hơn hiện tại, có thể xung quanh 18%/năm cho đầu ra và 14% cho đầu vào, đòi hỏi một sự mạnh dạn và quyết đoán. Việc tăng tổng phương tiện thanh toán trong thời gian còn lại của năm 2011 đang phụ thuộc chủ yếu vào hai nguồn. Thứ nhất là nguồn tiền mà NHNN có thể chủ động (có thể bơm thêm vào lưu thông) và thứ hai là nguồn tiền gửi của dân cư, doanh nghiệp. Nguồn thứ hai hiện nay có ít cơ hội để tăng mạnh nhất là khi nhu cầu vốn cuối năm của doanh nghiệp thường tăng theo mùa vụ. Doanh nghiệp sẽ rút tiền ra để kinh doanh thay vì để trên tài khoản ngân hàng.
Thống đốc cho rằng không cần tăng thêm cung tiền mà vẫn có thể điều hòa được tiền, thì bên cạnh việc điều chỉnh các quy định bất hợp lý, NHNN nhất thiết phải có nguồn trong tay để can thiệp. Nguồn này có thể hình thành một cách nhanh chóng bằng con đường tăng dự trữ bắt buộc và tăng lãi suất cho dự trữ bắt buộc. Trả lời phỏng vấn TBKTSG, ông Bình cho biết sẽ sớm có giải pháp dành cho 10 ngân hàng nhỏ thiếu thanh khoản. Những ngân hàng này có thể được NHNN tái cấp vốn với những điều kiện ngặt nghèo và hoạt động trong một vòng cương tỏa, đảm bảo không tái diễn tình trạng chạy đua huy động tiền gửi lãi suất cao gây rối loạn thị trường. Phải thừa nhận đây là một góc nhìn tích cực của NHNN bởi không lẽ gì 10-15 ngân hàng lớn nhất, chiếm thị phần huy động và cho vay cao nhất, lại phải nâng lãi suất đầu vào chỉ để vốn không chảy sang các ngân hàng nhỏ. Việc thiết kế một khung cho ngân hàng nhỏ trước mắt giống như khu trú bệnh vào một địa điểm nhất định để chữa trị đặc hiệu.
Song song đó, khi đã đưa hệ số an toàn vốn trở thành một trong những tiêu chí để ấn định hạn mức tăng trưởng tín dụng, cần phải xem xét lại có cần thiết phải phân biệt cho vay phi sản xuất hay sản xuất. Thông tư 13 và 19 yêu cầu mức tính giá trị tài sản có rủi ro đối với cho vay chứng khoán, bất động sản lên tới 250% đã là một quy định rất chặt, làm giảm dư nợ tuyệt đối của các ngân hàng. NHNN nên chăng ấn định loại hình tín dụng có rủi ro cao và buộc các ngân hàng phải trích lập dự phòng. Việc “vơ nắm cả đũa” đối với cho vay chứng khoán, bất động sản đang khiến một góc của nền kinh tế trì trệ. Thí dụ cho vay kinh doanh các dự án bất động sản là rủi ro cao phải hạn chế. Nhưng cho vay mua nhà trả góp với thời hạn 3-5 năm, thậm chí 5-10 năm, rủi ro thấp vì nguồn trả dựa trên thu nhập ổn định của người vay.
Hải Lý
tbktsg
|
