|
Ý thức về quyền làm chủ của cổ đông
Quý I năm 2011, theo thống kê từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), lượng vốn DN huy động qua TTCK chỉ bằng 50% so với cùng kỳ năm 2010. Bối cảnh hiện thời của TTCK không tạo ra kỳ vọng về sự tăng trưởng giá cổ phiếu cho nhà đầu tư và đây là lý do chính khiến các DN thực sự gặp khó khăn khi muốn tìm vốn qua TTCK.
Trong khi đó, kênh dẫn vốn qua ngân hàng vẫn trong tình trạng thắt chặt, tăng trưởng tín dụng trong quý I chỉ là hơn 4% như chỉ đạo khung 20% tăng trưởng tín dụng cả năm 2011. DN bị đẩy vào tình trạng khát vốn trầm trọng và đã có những giao dịch vay vốn với lãi suất gấp đôi mức trần 14% xảy ra.
Bức tranh nền kinh tế hiện nay cho thấy, cả kênh huy động vốn ngắn hạn và dài hạn với các DN đều gặp khó khăn. Vì không có vốn, nhiều DN đã không thể triển khai được những dự án đã trình đại hội đồng cổ đông năm cũ, lãnh đạo nhiều DN bị coi như đã nói dối cổ đông. Những chất vấn căng thẳng giữa cổ đông và ban lãnh đạo DN đã và đang diễn ra tại nhiều cuộc họp. Kỳ đại hội đồng cổ đông năm nay có lẽ là kỳ mà những chất vấn giữa người chủ thực sự (cổ đông) và người làm thuê (ban điều hành DN) được thể hiện rõ ràng nhất kể từ khi Việt Nam có TTCK đến nay.
Trên góc độ quản lý, người đứng đầu UBCK cho rằng, việc nhiều cổ đông đưa ra những chất vấn cho ban lãnh đạo DN nơi mình góp vốn là một tín hiệu tích cực cho thấy, cổ đông ngày càng ý thức hơn về quyền làm chủ đồng vốn của mình. Điều này khiến cơ quan quản lý cảm thấy vơi bớt phần nào "gánh nặng" trách nhiệm. Trước đây, mỗi khi DN vấp ngã, nhà đầu tư thường đặt vấn đề trách nhiệm quản lý, giám sát DN của UBCK ở đâu, nhưng nay, câu hỏi đầu tiên là trách nhiệm của chính mình (cổ đông) ở đâu, vì vai trò giám sát hoạt động của DN, trong đó có việc sử dụng vốn cho các dự án tại DN, trước hết là của cổ đông, chứ không phải của cơ quan quản lý.
Ở vị trí của UBCK, hoạt động cấp phép phát hành cho DN thực hiện theo những căn cứ trên hồ sơ, văn bản quyết định từ HĐQT, ĐHCĐ, bản cáo bạch của DN. Vì thế, hiệu quả hoạt động thực của dự án mà DN dự định làm là điều mà đại hội đồng cổ đông cần thẩm định kỹ trước khi bỏ phiếu ủng hộ. Trách nhiệm UBCK là tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để hướng DN đến chuẩn mực minh bạch, đồng thời giám sát việc tuân thủ nghĩa vụ công bố thông tin từ DN ra công chúng.
Bước sang năm 2011, bài toán vốn để duy trì hoạt động và mở rộng phát triển là câu chuyện khó khăn chung với hầu hết DN. Nhưng trong khó khăn, người ta lại nhìn thấy một sự tiến bộ về "chất" trong quản trị khi văn hóa đối thoại giữa cổ đông và người quản lý DN đang ngày càng trở nên rõ nét. Chính sự đối thoại này đã và đang nảy nở ra những cơ hội mới, bởi cổ đông không chỉ là người đã góp tiền vào DN, mà còn có thể góp những sáng kiến kinh doanh mới, góp những quan hệ đối tác mới, góp những nguồn lực vật chất mới khi họ nhận thấy tinh thần quyết tâm vượt khó và sự cầu thị từ ban lãnh đạo DN.
Trong sự chuyển động về ý thức cổ đông, việc dàn xếp về khả năng "đổi chủ" giữa các nhóm cổ đông lớn và ban lãnh đạo đương thời đã và đang diễn ra tại một số DN. Sự "thay máu" này như một giải pháp mạnh cho nỗ lực duy trì sự tồn tại của DN trong giai đoạn khó khăn hiện nay.
Phạm Oanh
ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN
|
