Tách bạch mua, bán, điều hành điện để dân được lợi

Tuy nhiên, khi trao đổi với báo chí bên lề “Hội thảo thị trường phát điện cạnh tranh” ngày 18-5, ông Phạm Mạnh Thắng - Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công thương) (ảnh) cho rằng nếu không tái cấu trúc ngành điện thì thị trường điện khó thể bảo đảm minh bạch, hiệu quả thực hiện không cao.

Người tiêu dùng khó hưởng lợi

. Nhiều ý kiến cho rằng thị trường điện sẽ khó bảo đảm sự minh bạch khi chỉ có một đơn vị mua là Công ty Mua bán điện (trực thuộc EVN) mà đơn vị bán lại rất nhiều?

+ Không đúng, tất cả phải cạnh tranh. Vì không thể có việc anh là đơn vị duy nhất có quyền mua nhưng khi người ta bán giá hợp lý lại không mua. Việc này có quy định cụ thể chứ không phải thích thì mua, không thích thì thôi. Khi triển khai, thị trường điện sẽ như thị trường chứng khoán. Từng nhà máy ra bản chào từng giờ, trong đó nêu rõ giá bán bao nhiêu, lượng điện bán bao nhiêu một cách công khai. Cơ quan vận hành sẽ căn cứ vào đó để xếp lịch chọn mua từ nhà máy bán giá thấp đến nhà máy bán giá cao. Như vậy, những đơn vị chào giá cao hơn sẽ không được mua và không phát điện vào hệ thống. Đơn vị điều tiết sẽ giám sát việc mua bán, anh nào vi phạm quy định sẽ bị xử phạt.

. Nhưng hiện nay, các nhà máy điện của EVN vẫn chiếm đa số. Sắp tới, các nhà máy điện liệu có được tách khỏi EVN không?

+ Về nguyên tắc, người bán và người mua phải tách biệt nhau. Đặc biệt, người điều hành hệ thống và điều hành thị trường bắt buộc phải độc lập với nhau để bảo đảm sự khách quan. Như trong chứng khoán, một anh vừa là đơn vị chào mua, vừa quản lý sàn chứng khoán thì làm sao khách quan được. Do đó, vấn đề cấu trúc, tái cơ cấu ngành điện như thế nào cho phù hợp là rất quan trọng.

Thực tế, từ năm 2008, Bộ đã trình đề án tái cơ cấu ngành điện lên Chính phủ và đề xuất tách các nhà máy điện ra khỏi EVN để đơn vị này chỉ còn làm nhiệm vụ phân phối, truyền tải, đồng thời quản lý một số nhà máy điện đa mục tiêu. Do EVN có ý kiến phản đối nên đến giờ Chính phủ vẫn chưa có quyết định cuối cùng về việc có tách ra hay không.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, các nước trên thế giới khi phát triển thị trường điện thì việc đầu tiên là phải thực hiện tái cơ cấu. Có cấu trúc ngành phù hợp thì việc vận hành thị trường mới đạt hiệu quả. Với nước ta, nếu cứ giữ cấu trúc như hiện nay sẽ khó vận hành thị trường điện, vì người mua, người bán, người điều hành vẫn là một. Như thế khó đạt được sự minh bạch, mà không có sự minh bạch thì không thể đem lại lợi ích cho người tiêu dùng.

Xây dựng cơ chế giá như xăng dầu

. Khi thực hiện thị trường điện cạnh tranh thì giá điện có thay đổi liên tục như giá xăng dầu?

+ Chúng tôi đang xây dựng cơ chế giá điện như xăng dầu. Trong đó, khi tỉ lệ chênh lệch giá dưới mức quy định thì sẽ không tiến hành thay đổi giá điện hằng quý. Ví dụ, trong thời gian quy định nếu như chi phí đầu vào chưa tăng, hoặc giảm đến mức phải điều chỉnh thì không được điều chỉnh giá. Nhưng nếu chi phí đầu vào tăng cao trong ba tháng, sáu tháng thì sẽ điều chỉnh. Ngoài ra, do giá phát điện thay đổi hằng giờ, hằng ngày nên giá bán điện cho người dân cũng có thay đổi.

. Hiện nay, dư luận đang rất quan tâm đến đề xuất của Hiệp hội Năng lượng Việt Nam về việc tăng giá điện. Quan điểm của ông thế nào về đề xuất trên?

+ Đấy là một ý kiến và ai cũng có thể đề xuất. Tuy nhiên, hiệp hội chỉ đại diện cho lợi ích của các thành viên là những nhà đầu tư xây dựng nguồn điện chứ không đại diện cho lợi ích của các thành phần khác. Ví dụ, nếu đại diện khách hàng sử dụng điện thì họ sẽ nói là phải giảm giá điện.

. Nhưng hiệp hội nói rằng không tăng giá thì chất lượng điện sẽ không cao, sẽ thiếu điện?

+ Cái đó cũng chỉ đúng một phần chứ không đúng hết, vì giá điện chỉ đảm bảo cho doanh nghiệp đủ tài chính hoạt động tốt. Nếu nói việc tăng giá để lấy nguồn vốn đầu tư xây dựng thì với nhu cầu vốn xây dựng nhà máy điện như hiện nay có tăng bao nhiêu cũng không đủ. Do đó, vấn đề là phải xây dựng mức giá sao cho hài lòng cả nhà sản xuất và người tiêu dùng.

Thành Văn

PHÁP LUẬT

>   Da giày đứng thứ ba về kim ngạch xuất khẩu (19/08/2010)

>   Thủ tướng yêu cầu kiểm tra thị trường gạo ĐBSCL (19/08/2010)

>   Limousine gắn mác Phantom xuất hiện tại VN (19/08/2010)

>   Thép, gas tăng giá (19/08/2010)

>   Hơn 6,5 tỷ đồng mua dự trữ vật tư nông nghiệp (18/08/2010)

>   Xuất khẩu gạo của Việt Nam và Thái Lan tăng cao (18/08/2010)

>   Hàng nhập khẩu rục rịch tăng giá theo USD (18/08/2010)

>   Hiệu ứng Trung Quốc và chuyển động thị trường lúa gạo (18/08/2010)

>   Cơ hội từ CSR cho doanh nghiệp vừa và nhỏ (18/08/2010)

>   Nhập khẩu chất dẻo nguyên liệu tăng cả về lượng và trị giá (18/08/2010)