|
Góc nhìn khác về các cổ phiếu nóng
Đã có nhiều bài viết đề cập đến việc cổ phiếu tăng nóng, nhưng vai trò của DN được đề cập khá mờ nhạt, dù đây là đầu mối có thể "nói không" hay "nói có" với hiện tượng thao túng giá.
Từ nghi án porsche “làm giá” cổ phiếu Volktswagen
Cuối tháng 8/2009, các văn phòng của hãng xe hơi hạng sang Porsche bất ngờ bị các công tố viên của Đức ghé thăm. Mục đích của việc điều tra này nhằm làm sáng tỏ những cáo buộc cho rằng, Porsche có hành vi thao túng thị trường đối với giá cổ phiếu của hãng xe đối thủ Volkswagen.
Sự tình là từ năm 2005, Porsche đã âm thầm thu gom cổ phiếu của Volkswagen và dần đẩy giá cổ phiếu của hãng xe này tăng vọt. Có lúc thị giá Volkswagen đã tăng đến 250 euro/cp, trong khi giá trị ghi sổ chỉ là 117 euro/cp. Khi giá cổ phiếu của Volkswagen tăng mạnh, Porsche đã kiếm được lợi nhuận khổng lồ: năm 2008, lợi nhuận Porsche kiếm được từ TTCK gấp 6 lần lợi nhuận từ sản xuất xe hơi.
Tuy nhiên, cuộc điều tra sau đó cho thấy, nỗ lực thu mua cổ phiếu của Porsche xuất phát từ việc Công ty muốn thâu tóm đối thủ. Dù đã có lúc nâng tỷ lệ sở hữu cổ phiếu Volkswagen lên 74%, nhưng Porsche đã thất bại trong việc kiểm soát Volkswagen. Thậm chí, các nỗ lực thâu tóm Volkswagen còn đẩy Porsche vào cảnh nợ nần chồng chất.
Sau này, qua thời gian đàm phán, Porsche và Volkswagen mới đạt thỏa thuận sáp nhập vào năm 2011 với việc Volkswagen sẽ mua "ngược" 42% cổ phần của Porsche.
Cổ phiếu tăng nóng: Bản chất có thể không giống hiện tượng
Trở lại TTCK Việt Nam, thời gian gần đây diễn ra hiện tượng nhiều cổ phiếu nhỏ tăng giá theo chiều thẳng đứng. Nhìn nhận về điều này đã có nhiều ý kiến cho rằng, đây là hiện tượng đầu cơ lũng đoạn của một bộ phận thành viên thị trường, còn các NĐT nhỏ thiếu kiến thức về tài chính bị lòng tham dẫn dắt cuốn theo cơn lốc 'làm giá".
Hiện tượng đầu cơ là hoạt động bình thường diễn ra trên bất cứ thị trường nào, làm tăng tính thanh khoản và cơ hội cho NĐT ngắn hạn. Như nhiều bài viết đã đề cập, thời gian qua, một bộ phận thành viên thị trường lợi dụng các cổ phiếu có tính thanh khoản thấp, thông tin tù mù, đẩy giá cổ phiếu tăng gấp nhiều lần trong một thời gian ngắn.
Tuy nhiên, bản chất của việc nhiều cổ phiếu nhỏ tăng nóng trong thời gian qua không hoàn toàn xuất phát từ lý do trên. Tại TTCK Việt Nam, NĐT nước ngoài, các quỹ đầu tư trong nước thường chỉ quan tâm đến các cổ phiếu thanh khoản tốt của các công ty đầu ngành trong từng lĩnh vực.
Điều này khiến trên thị trường có một khoảng trống, đó là các cổ phiếu nhỏ của DN tiềm năng tăng trưởng cao (có thể không ổn định), DN có tài sản lớn nhưng chưa biết khai thác tận dụng hiệu quả.
Bằng việc thăm viếng DN, một số CTCK phát hiện ra các công ty tiềm năng và muốn trở thành cổ đông lớn, ngồi trong ban điều hành thực hiện tái cấu trúc công ty. Tuy nhiên, do hạn chế bởi tính thanh khoản, việc mua vào của các CTCK này khiến cung - cầu tạm thời mất cân đối, diễn biến giá giống hiện tượng cổ phiếu bị “làm giá " (một số CTCK thời gian qua đã công bố trở thành cổ đông lớn của nhiều DN niêm yết).
Một số CTCK không đầu tư lâu dài nhưng phát hiện ra một số cổ phiếu bị định giá thấp. Với vai trò là nhà tạo lập thị trường, các CTCK loại này ra báo cáo phân tích, đánh giá, đưa giá các cổ phiếu này trở về mức giá hợp lý. Hành động trên gần đây diễn ra khá thường xuyên.
Động cơ giao dịch nào cũng hướng tới mục tiêu cuối cùng là lợi nhuận, nhưng hành động này không ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của thị trường. Trái lại NĐT cá nhân nhận thêm được nhiều thông tin tham khảo bổ ích. Nếu CTCK ra các báo cáo định hướng giá cổ phiếu không đúng, chính CTCK đó sẽ mất uy tín và sau đó các khuyến nghị mua, bán không còn được thị trường quan tâm.
NĐT cá nhân được xem như thành viên thị trường nhiệt tình cổ súy cho trào lưu chạy theo các cổ phiếu bị làm giá. Thực tế, trên TTCK có rất nhiều trường phái đầu tư khác nhau.
Chẳng hạn, NĐT theo trường phái phân tích kỹ thuật không nhất thiết phải quan tâm đến báo cáo tài chính của từng công ty niêm yết. NĐT giá trị theo trường phái cơ bản không nhất thiết phải cài đặt phần mềm metastock trong máy tính.
Việc NĐT cá nhân thời gian qua quan tâm đến các cổ phiếu tăng nóng cũng là việc bình thường theo một trường phái đầu tư được biết đến với tên gọi đầu tư theo chiến thuật thuận xu hướng. Theo đó, NĐT nhận thấy dòng tiền đang chảy mạnh vào cổ phiếu nào thì có thể cân nhắc để tham gia.
Như một vận động viên lướt sóng, NĐT phải nhảy ra khỏi tấm ván khi sóng xô vào bờ đá.
NĐT lừng danh người Mỹ, Peter Lynch từng so sánh đầu tư chứng khoán giống như môn thể thao đánh golf, hành động mang tính cá nhân và kết quả rất cá nhân . Nếu NĐT quyết định đúng thì nhận được phần thưởng là lợi nhuận, ngược lại thị trường sẽ tự trừng phạt. Bởi vậy, sẽ không có một phương pháp đầu tư chung nào cho các thành viên thị trường.
DN ở đâu nhi để phiếu bị "làm giá”
DN A có một dự án lớn trị giá thị trường 50 tỷ đồng, tuy nhiên đối tác B sẵn sàng mua với giá gấp đôi. Điều này khiến cho A có lợi nhuận đột biến. NĐT thường thích những chuyện bất ngờ, giá cổ phiếu A sẽ tăng vèo vèo.
Đương nhiên, những người nắm giữ cổ phiếu Công ty A sẽ hưởng lợi, trong đó có những người có lợi thế về tiếp cận thông tin. Lý do nào khiến đối tác B sẵn sàng tham gia một thương vụ như vậy?
Bí mật năm ở việc DN A sẽ sang tên cho B một số cổ phiếu của công ty với giá thấp. Tại thời điểm thị trường phù hợp khi A công bố tin tốt, giá cổ phiếu sẽ tăng phi mã lên gấp nhiều lần mức tích lũy ban đầu. Mức tăng này đảm bảo không những giúp B bù đắp khoản chênh lệch khi bỏ gấp đôi tiền mua dự án của DN A mà còn có lợi nhuận lớn.
Các con số trên chỉ mang tính minh họa nhưng không phải là kịch bản giả tưởng mà đã diễn ra, dù trong thực tế hình thức được biến tướng. Đây cũng là hiện tượng DN lập liên minh tự làm giá trên chính cổ phiếu của DN mình. Dĩ nhiên, người thu lợi lớn nhất là những người nắm lợi thế về thông tin và lấy tiền từ thị trường một cách “chính danh".
Đã có nhiều bài viết đề cập đến việc cổ phiếu tăng nóng, nhưng vai trò của DN được đề cập khá mờ nhạt, dù đây là đầu mối có thể "nói không" hay "nói có" với hiện tượng thao túng giá.
Một công ty niêm yết minh bạch rõ ràng không thể kiểm soát được hoàn toàn các hoạt động đầu cơ ngắn hạn từ bên ngoài, nhưng khó có thể tin một cổ phiếu có thể giá tăng gấp đôi, gấp ba trong thời gian ngắn mà lãnh đạo DN không kiểm soát được tình hình khi có trong tay công cụ hữu hiệu nhất với thị trường, đó là thông tin !
Chuyện của hai hãng xe hơi Đức cho thấy tại các TTCK lâu đời, luật pháp nghiêm minh, nhiều công cụ giám sát thị trường chặt chẽ nhưng hiện tượng thao túng giá cũng không dễ nhận diện. Hiện tượng làm giá cổ phiếu đang là một thách thức cho tính minh bạch của TTCK Việt Nam non trẻ, khi luật, chế tài và công cụ giám sát còn đang thiếu và yếu.
Giang Thanh
ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN
|
