|
Thu phí tại trạm xa lộ Hà Nội, TP.HCM:
7 doanh nghiệp yêu cầu CII hoàn trả tiền
7 doanh nghiệp (DN) vận tải tại TP.HCM vừa ủy quyền cho luật sư yêu cầu Công ty CP hạ tầng kỹ thuật TP (CII) hoàn trả số tiền thu sai quy định tại trạm xa lộ Hà Nội (XLHN).
Theo đại diện các DN này, trạm XLHN từ lúc dời đến vị trí mới (nằm giữa cầu Rạch Chiếc và ngã tư Bình Thái) vào ngày 28.8.2009, đã gây thiệt hại cả chục triệu đồng/DN/tháng. Theo các DN, bước tiếp theo sẽ yêu cầu CII bồi hoàn số tiền đã thu sai tại trạm XLHN từ năm 2001 đến trước ngày 28.8.2009 (thời điểm còn ở vị trí cũ nằm giữa cầu Sài Gòn và ngã ba Cát Lái).
Trái pháp lệnh
Đại diện pháp lý của Hiệp hội Vận tải hàng hóa TP.HCM - luật sư (LS) Trần Vũ Hải - khẳng định, nếu CII vẫn tiếp tục thu phí sai đối tượng, các DN sẽ sử dụng quyền tố cáo Ban lãnh đạo CII có dấu hiệu vi phạm điều 165 Bộ luật Hình sự “tội cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”. Mặt khác, ông Hải yêu cầu CII có ngay phương án hoàn trả các DN số tiền thu phí sai, theo điều 34 khoản 2 Pháp lệnh Phí và lệ phí.
Theo phân tích của LS Hải, trạm XLHN hoạt động từ tháng 9.2001 nhằm mục đích thu hồi vốn cho dự án mở rộng đường Điện Biên Phủ (đoạn từ đường Đinh Tiên Hoàng đến cầu Sài Gòn). Sau đó, TP.HCM tiến hành chuyển nhượng quyền thu phí cho CII và hợp đồng này được ký kết vào tháng 9.2002, khi Pháp lệnh Phí và lệ phí đã có hiệu lực. Điều 2 Pháp lệnh quy định: “Phí là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải trả khi được tổ chức, cá nhân khác cung cấp dịch vụ”, hay nói cách khác, không sử dụng dịch vụ thì không phải trả phí. Điều 7 và điều 34, khoản 2 pháp lệnh nghiêm cấm và xử lý mọi cá nhân, tổ chức thu phí trái pháp luật. Do đó, việc CII thu phí các đối tượng không sử dụng đường Điện Biên Phủ tại trạm XLHN (cả vị trí cũ và mới) đều trái với pháp lệnh.
|
Sao không đấu thầu?
Điều vô lý là TP.HCM không thực hiện đấu thầu chuyển nhượng quyền thu phí mà lại chỉ định thầu CII. Chính vì không đấu thầu nên hầu hết các tiêu chí để xây dựng tổng doanh thu trong hợp đồng đều rất ưu đãi cho CII và do đó, đẩy cái khó về phía người dân. Chưa kể CII còn được gia hạn thời gian thanh toán 1.000 tỉ đồng cho TP trong vòng 27 tháng, khi đã thu phí được khoảng 370 tỉ đồng, tương đương 40% số tiền chuyển nhượng. | Mặt khác, các văn bản của Thủ tướng và Bộ Tài chính liên quan đến việc thu phí tại trạm XLHN cũng không cho phép thu phí đối với phương tiện không sử dụng đường Điện Biên Phủ. Điều này mặc nhiên có nghĩa, dù đặt trạm trên XLHN, đơn vị quản lý vẫn phải có biện pháp không thu phí những trường hợp không sử dụng đường Điện Biên Phủ (hoặc nếu thu phải có phương án hoàn trả hợp lý). Mặt khác, việc thu phí trên XLHN chỉ được Thủ tướng và Bộ Tài chính chấp nhận là nhằm mục đích hoàn vốn đầu tư cho đường Điện Biên Phủ, không nhằm hoàn vốn cho những công trình khác mà CII đang thu như Nguyễn Hữu Cảnh, đường song hành XLHN; và sẽ thu như cầu Rạch Chiếc, mở rộng XLHN. Theo LS Hải, nếu muốn triển khai thu phí hoàn vốn cho các công trình này, CII phải lập đề án thu phí cụ thể cho từng dự án và được sự phê duyệt của các cấp có thẩm quyền. Những đề án trình lên Chính phủ và Bộ Tài chính cũng chỉ đề xuất thu phí tại trạm XLHN trong 6 năm 10 tháng, nhưng thực tế TP cho thu đến 12 năm 4 tháng.
Mặt khác, việc CII xây dựng trạm XLHN tại địa điểm mới và vận hành trạm này dựa trên một văn bản chấp thuận của UBND TP.HCM là chưa đủ cơ sở pháp lý. Bởi căn cứ vào các quy định về pháp luật luật giao thông đường bộ, pháp luật xây dựng đô thị, Pháp lệnh Phí và lệ phí, thì việc di dời trạm thu phí phải phù hợp với quy hoạch mạng lưới trạm thu phí do HĐND tỉnh thành phố thông qua. Trong trường hợp địa phương chưa có quy hoạch này (như tại TP.HCM), thì trước khi xây trạm tại vị trí mới phải có văn bản giải trình và được Bộ Tài chính chấp thuận.
Quá nhiều ưu đãi
Ngay từ năm 2005, Thanh Niên đã lên tiếng về sự mập mờ trong tờ trình đề nghị HĐND TP kéo dài thời gian thu phí tại trạm XLHN thêm 3 năm (đáng lẽ kết thúc việc thu phí vào cuối năm 2010). Tuy nhiên, vào thời điểm đó, tờ trình vẫn được thông qua, bất chấp sự bất bình của nhiều đại biểu HĐND TP vì cho rằng chỉ nhận được tờ trình trước kỳ họp 1 ngày, không đủ thời gian nghiên cứu (vi phạm Luật HĐND). Nguyên nhân kéo dài thời gian thu phí được cho là do tốc độ tăng xe trong hai năm 2002 - 2003 bình quân không tới 5%. Mặt khác, phương án thu phí để hoàn vốn trước đó được tính trên cơ sở CII được miễn thuế GTGT 10%, nhưng sau đó Bộ Tài chính không đồng ý nên DN phải nộp thuế trong suốt thời gian chuyển nhượng quyền thu phí. Tuy nhiên, có một nghịch lý là khi tính toán để trình HĐND TP xem xét tăng thời gian thu phí, những yếu tố bất lợi ảnh hưởng đến doanh thu của CII được liệt kê đầy đủ. Song một trong những yếu tố có lợi cho CII là tỷ suất thuế thu nhập DN đã giảm từ 32% xuống còn 28% (từ 1.1.2004) theo sự điều chỉnh mức thuế suất chung của Bộ Tài chính, làm lợi cho DN hàng chục tỉ đồng thì không thấy nhắc đến.
Thực tế việc thu phí thời gian qua cũng cho thấy doanh thu không ngừng tăng qua các năm kéo theo lợi nhuận của DN tăng đáng kể. Theo hợp đồng chuyển nhượng quyền thu phí, CII thanh toán cho TP 1.000 tỉ đồng và đổi lại được thu phí tại hai trạm XLHN và Kinh Dương Vương trong 9 năm và sau đó tăng lên 12 năm. Trong suốt thời gian này, CII được bảo đảm một loạt các chỉ tiêu như cổ tức 11%/năm; lãi huy động vốn 8,5%/năm; chi phí hoạt động 8,8%/năm; chi phí duy tu 2%/năm... Xem như các cổ đông của CII không bao giờ lỗ trong suốt 12 năm, bất chấp các biến động của thị trường.
Theo báo cáo tài chính của CII, tính đến hết quý 3/2009, doanh thu tại 2 trạm XLHN và Kinh Dương Vương đạt gần 1.400 tỉ đồng. LS Hải ước tính, với mức tăng doanh thu gấp 2 - 2,5 lần (so với trước khi dời trạm XLHN đến vị trí mới) như hiện nay, thì chỉ đến ngày 31.12.2010, doanh thu tại 2 trạm này sẽ đạt đủ 1.750 tỉ đồng như mức mà TP thỏa thuận với CII. Như vậy, việc kéo dài thu phí thêm 3 năm là làm lợi cho DN thêm hàng trăm tỉ đồng một cách bất hợp lý.
Phương Thanh
|
