|
Sức mạnh ngoại lực
Thời gian qua, Trung Quốc, Ấn Độ và Israen đã rất thành công khi quy tụ được sức mạnh của cộng đồng kiều bào đang sinh sống ở nước ngoài. Việt Nam cũng cần phát huy hơn nữa tiềm năng của người Việt ở hải ngoại, cụ thể là tiếp tục thu hút nguồn kiều hối, qua đó rút ngắn khoảng cách không gian và thời gian trong hội nhập kinh tế quốc tế.
Số liệu thống kê của các cơ quan chức năng cho thấy, trong hai năm 2001 và 2002, lượng kiều hối về nước lần lượt là 1,75 và 2,15 tỷ USD. Năm 2003 và 2004, con số này lên đến 3 tỷ USD mỗi năm và tăng vọt lên 5 tỷ USD vào năm 2006- 2007, khoảng 8 tỷ USD vào năm 2008.
Trong hai thập niên vừa qua, tổng kiều hối gửi về Việt Nam lên tới 38 tỷ USD, vượt xa tổng vốn FDI thực hiện và vốn ODA giải ngân trong cùng thời gian trên.
Đó mới là lượng kiều hối chuyển về qua hệ thống ngân hàng. Ngoài ra, còn một lượng ngoại tệ không nhỏ do Việt kiều trực tiếp mang về qua đường du lịch.
Tuy lượng kiều hối gửi về hàng năm là lớn, nhưng mới chỉ phản ánh một phần tiềm lực của cộng đồng người Việt ở nước ngoài.
Xu thế toàn cầu hoá sức mạnh cộng đồng
Hiện nay, khi nói đến nền kinh tế Trung Quốc, người ta thường không chỉ giới hạn trong đại lục mà thường nói về cộng đồng người Hoa trên khắp thế giới.
Đúng như nhận định của học giả John Naisbitt: “Nhiều người trong chúng ta từng nghĩ Đài Loan và Hồng Kông là một bộ phận của Trung Quốc. Giờ chúng ta phải mở rộng ranh giới của một Trung Quốc rộng lớn hơn, bao gồm cả người gốc Hoa sinh sống ởSingapore,Indonesia,Malaysia... Đầu não của mạng lưới này là số đông các tỷ phú tự lập như Liem Sioe Liong, Robert Kuok, Dhanin Cheravanont...”
Trung Quốc cũng đang thực hiện chiến lược phát huy được tiềm năng của Hoa kiều trong phát triển kinh tế thông qua thu hút chất xám, thu hút đầu tư và lấy chính Hoa kiều làm cầu nối để đưa hàng hoá thâm nhập thị trường quốc tế.
Charles Zhang (Khoa Vật Lý, Viện Công nghệ Massachusetts- Mỹ) tiên đoán: “Nếu nhìn lại 100 năm phát triển vừa qua của Trung Quốc, chúng ta có thể thấy thời kỳ đó tương tự như thời kỳ Phục hưng ở châu Âu hay Minh Trị ở Nhật Bản”.
Những năm qua, Trung Quốc đã tiếp đãi trọng thể các học giả là người gốc Hoa và xây dựng hơn 70 trung tâm cho họ làm việc. Một trong số đó là công viên Zhongguancun, gần Bắc Kinh, được xem như Thung lũng Silicon của Trung Quốc. Các học giả này khi quay lại Trung Quốc có thể được miễn thuế thu nhập, có điều kiện làm việc thuận lợi, được cấp vốn vay và có thể tư vấn cho bộ máy hành chính cấp địa phương.
Tiềm năng cộng đồng người Việt ở hải ngoại
Hiện rất khó có con số chính xác thu nhập của 3 triệu người gốc Việt ở nước ngoài. Tuy nhiên, nếu dựa trên lý luận là đa số họ đang cư trú ở các nước có thu nhập cao như Mỹ, Tây Âu và tạm tính thu nhập bình quân là 5.000USD/người/năm, thì 3 triệu người Việt ở hải ngoại có tổng thu nhập hàng năm 15 tỷ USD.
Số liệu này dường như còn nhỏ và thiếu chính xác bởi nó không tương xứng với số tiền gửi chính thức về ViệtNam (khoảng 5 tỷ USD/năm trong những năm gần đây). Lý do là số tiền khoảng 5 tỷ USD gửi về mỗi năm chiếm tới 33% tổng thu nhập ước tính của người Việt Nam ở nước ngoài, quá cao so với tỷ lệ tiết kiệm bình thường ở châu Âu và Hoa Kỳ.
Giả định số tiền gửi về (5 tỷ USD) chiếm 10% thu nhập của người Việt Nam ở nước ngoài thì tổng thu nhập của khối người Việt hải ngoại hiện lên tới 50 tỷ USD/năm, tương đương hơn 50% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam. Đây là con số đáng kể cho một cộng đồng di dân mới thuộc thế hệ thứ nhất và thứ hai.
Từ GDP đến GGP
Nếu đề xuất một định nghĩa mới cho hệ thống kế toán tài khoản quốc gia là Tổng sản phẩm toàn cầu của một nước (Gross Global Product- GGP) cho Việt Nam, Israel, Ấn Độ hay Trung Quốc (là những nước có nhiều kiều bào sinh sống ở nước ngoài), thì chúng ta sẽ có 3 định nghĩa sau đây về tổng sản phẩm của một nước, ví dụ với Việt Nam.
1. Tổng sản phẩm quốc dân (Gross National Product-GNP): Là tổng giá trị gia tăng của các hoạt động sản xuất và dịch vụ do người ViệtNamsản xuất, bất kể trên lãnh thổ của mình hay ở các nước khác.
2. Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product-GDP): Là tổng giá trị gia tăng của các hoạt động sản xuất và dịch vụ của người dân ViệtNamhay của nước khác sản xuất trên lãnh thổ ViệtNam.
3. Tổng sản phẩm toàn cầu (Gross Global Product- GGP): Là tổng giá trị gia tăng của các hoạt động sản xuất và dịch vụ do người dân của ViệtNamhay người dân của nước khác sản xuất trên lãnh thổ ViệtNamhay do Việt kiều sản xuất trên lãnh thổ các nước khác.
Như vậy, trong khi GDP của Việt Nam là 90 tỷ USD cho 86 triệu người Việt ở Việt Nam vào năm 2008, thì GGP của Việt Nam sẽ là 140 tỷ USD cho 89 triệu người Việt ở cả trong và ngoài nước. Con số này tất yếu có ảnh hưởng lớn đến đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ViệtNam.
Trên thực tế, tiềm năng của người Việt ở nước ngoài đối với GGP còn lớn hơn rất nhiều bởi nó chứa đựng yếu tố chất xám. Trình độ giáo dục cao, kinh nghiệm làm việc, kỹ năng quản lý, tiếp cận công nghệ mới... được xem là nguồn tài nguyên lớn đối với mỗi quốc gia.
Trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, đội ngũ đáng kể nhất là số đông doanh nhân và chuyên viên độ tuổi 40 – 50. Ngoài ra, đó còn là chuyên viên các ngành, các kỹ thuật gia độ tuổi 25- 35 đang làm việc tại nhiều công ty ở trên 150 nước và vùng lãnh thổ. Họ là những người có thu nhập cao nhất và là khối đông thầm lặng có trọng lượng trong cộng đồng người Việt ở hải ngoại, là tiềm năng lớn cho một ViệtNamrộng mở hơn ra bên ngoài trong tương lai.
Điển hình của thành công về mặt kỹ thuật là sự xuất hiện của nhiều chuyên gia gốc Việt tại các trung tâm nghiên cứu, các trường đại học ở Pháp, Thung lũng Silicon Valley (Mỹ) hay trong các công ty tài chính tầm cỡ tại Wall Street. Trong tương lai gần, họ có thể đóng góp lớn vào hai địa hạt quan trọng. Đó là thúc đẩy phát triển công nghệ thông tin (vốn được coi là một mũi nhọn phát triển) và phát triển thị trường tài chính.
Ngoài ra, họ còn là các đại diện thương mại hữu hiệu giúp hàng hoá Việt Nam thâm nhập thị trường quốc tế bởi khó có quốc gia nào trong vòng 5- 10 năm có thể gửi ra nước ngoài mấy trăm ngàn đại diện thương mại vừa thông thạo ngoại ngữ vừa hiểu biết phong tục, tập quán tại hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Kinh nghiệm của Trung Quốc còn cho thấy, cộng đồng người Việt ở nước ngoài sẽ là cầu nối, là phương tiện hiệu quả nhất có thể tăng “thương vụ” cho hàng Việt Nam.
Điểm đáng lưu ý nữa là một khi đánh giá được hết tiềm năng của Việt kiều, thì chúng ta sẽ không lo ngại nguy cơ “chảy máu chất xám” với số sinh viên ViệtNamđã học xong nhưng chưa trở về quê hương, bởi họ vẫn tiếp tục đóng góp vào GGP của ViệtNam./
TS. Phạm Đỗ Chí
Tổ Quốc
|
