|
Mua sữa nội hay sữa ngoại: Tin và chấp nhận trả giá
Theo dõi hành vi tiêu dùng sữa suốt 20 tuần qua, những lúc có thông tin về giá sữa nhập cao ngất ngưởng, tiêu thụ sữa trong nước có phần tăng.
Trong các sản phẩm sữa, cạnh tranh gay gắt nhất giữa hàng nội và hàng nhập là mặt hàng sữa bột. Ở sản phẩm này, hàng nhập luôn chiếm ưu thế áp đảo. Có tuần, giá trị của hàng nhập chiếm đến 75,9% cơ cấu chi tiêu sữa của các hộ gia đình trên địa bàn TP.HCM.
Thay đổi tiêu dùng từ sự đánh động của dư luận
Từ kết quả điều tra chi tiêu hộ gia đình của báo Sài Gòn Tiếp Thị, trong chuỗi số liệu 20 tuần từ sau tết đến nay, giá trị mua sữa bột nội của người tiêu dùng lúc tăng lúc giảm nhưng hầu hết đều dưới mức 50%. Cá biệt, có khoảng bốn tuần lễ mà ở đó giá trị sữa nội vượt trên 50%. Đó là các tuần từ 27.4 – 10.5, từ 18.5 – 24.5 và tuần lễ gần đây, từ 15.6 – 21.6. Vì sao có sự thay đổi cá biệt này?
Nếu liên hệ đến diễn biến dư luận về giá sữa trong nước sẽ thấy các thời điểm này trùng với cao trào đánh động của báo chí, cơ quan quản lý, các chuyên gia về vấn đề này (các thời điểm được khoanh trong biểu đồ bên dưới). “Giá sữa ở Việt Nam đắt nhất thế giới”, “Người tiêu dùng chọn sữa thông minh”,… là những chủ đề được đề cập nhiều nhất trong thời gian này. Kết quả là người tiêu dùng đã có sự thay đổi trong lựa chọn. Tuy nhiên, nhìn vào biểu đồ, thay đổi này là không bền vững, mà diễn biến theo sự “nóng lạnh” của dư luận. Rõ ràng, người tiêu dùng cần được cung cấp thông tin thường xuyên về sự hợp lý và phi lý trong vấn đề chọn mua sữa.
Tại sao chọn sữa nhập?
Hầu hết người tiêu dùng chọn mua sữa nhập vì tin rằng chất lượng tốt. Đến 48,7% lựa chọn sữa nhập vì chất lượng trong tổng số các yếu tố chọn mua, trong khi sữa nội là 45,7%. Về điểm chất lượng, sữa nhập cũng được người tiêu dùng đánh giá cao hơn, tuy chênh lệch không nhiều, 8,92 điểm so với 8,77 (trên thang điểm 10, với 1 là rất kém và 10 là rất tốt). Tuy nhiên, nếu đi sâu phân tích từng nhóm điểm thì có sự chênh lệch lớn. Ở sữa nhập, nhóm điểm cao từ 8 đến 10 được người tiêu dùng chấm tập trung nhất, chiếm đến 94,2% số điểm của sữa nhập. Trong khi đó, điểm chấm sữa nội phân tán hơn và chỉ có 84,2% số điểm được chấm từ 8 trở lên. Rõ ràng, niềm tin vào chất lượng là yếu tố quyết định chọn mua sữa của người tiêu dùng.
Trong các yếu tố chọn mua khác như thương hiệu, giá cả, hệ thống phân phối, khuyến mãi, mẫu mã, sản phẩm mới thì yếu tố thương hiệu của sản phẩm nhập vẫn được đánh giá cao hơn hàng nội, dù không nhiều, chỉ 0,6%. Tuy nhiên, yếu tố giá là điểm đáng quan tâm khi sữa nhập chỉ có 13%, trong khi sữa nội chiếm tới 18,5%. Điều này cho thấy người tiêu dùng không quan tâm nhiều đến giá khi mua sữa nhập. Đây chính là điểm tâm lý được các hãng sữa nhập khai thác triệt để.
Nhìn tổng thể, sữa nội và sữa nhập trong đánh giá của người tiêu dùng là không có sự khác biệt quá lớn, từ lựa chọn vì chất lượng cho đến điểm chất lượng hay yếu tố thương hiệu. Sự khác biệt lớn ở đây chính là yếu tố giá. Như vậy, sự chi trả (chênh lệch) giá quá lớn đối với sữa nhập cho phần chênh lệch chất lượng (nếu có – theo đánh giá của người tiêu dùng) quá nhỏ đối với sữa nội liệu có quá phí phạm? Vấn đề là khi đã tạo được niềm tin, sữa ngoại tiếp tục dùng lợi thế thu được từ giá chênh lệch để củng cố hình ảnh và dư luận. Sữa nội không có cách nào khác là tạo niềm tin.
Hữu Điền
Sài Gòn Tiếp thị
|
