|
Bộ Tài chính nói không!
Câu chuyện phát triển ngành ô tô Việt Nam lại nóng lên khi mới đây Toyota Việt Nam (TMV) đưa ra thông điệp: Các nhà sản xuất ô tô sẽ chuyển sang nhập khẩu nếu Chính phủ không đưa ra được chính sách nhất quán và khuyến khích hỗ trợ ngành công nghiệp ô tô Việt Nam phát triển.
Nhiều chuyên gia cho rằng, phải chăng vì doanh số bán hàng của dòng xe 6-9 chỗ ngồi sụt giảm trong tháng khiến Toyota Việt Nam vội vàng ra “tối hậu thư” với các cơ quan chức năng?
Kiến nghị của TMV
Theo văn bản mà TMV gửi lên Quốc hội và các cơ quan chức năng, Tổng giám đốc Toyota Việt Nam (TMV) - ông Akito Tachibana cho rằng, theo cam kết CEPT, thuế nhập khẩu xe ô tô nguyên chiếc giảm dần xuống 60% vào năm 2013 và xuống 0% vào năm 2018, giá xe nhập khẩu sẽ giảm dần và đi ngang từ năm 2018. Như vậy, sản xuất ô tô trong nước sẽ phải cạnh tranh hết sức quyết liệt với xe nhập khẩu nguyên chiếc. Ông Akito Tachibana cho rằng, sẽ có 2 khả năng xảy ra đối với xe sản xuất và lắp ráp trong nước:
Khả năng thứ nhất, nếu Nhà nước có chính sách ưu tiên cho dòng xe chiến lược, dòng xe này sẽ tăng nhanh doanh số bán, đủ để mở rộng đầu tư phát triển công nghiệp phụ trợ, nâng cao tỷ lệ nội địa hoá (NĐH), hạ giá thành sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm. Và như vậy, đến năm 2018, dòng xe chiến lược sản xuất lắp ráp trong nước có thể cạnh tranh được với xe nguyên chiếc nhập khẩu…
Khả năng thứ hai, sẽ xảy ra khi chính sách của Nhà nước không xác định rõ ưu tiên cho dòng xe chiến lược. Thị trường Việt Nam có quy mô nhỏ nhưng có rất nhiều dòng xe, sản lượng và doanh số của từng dòng xe sẽ rất nhỏ và phân tán, kết quả là không dòng xe nào đạt được số lượng đủ lớn cho việc NĐH để hạ giá thành. Trong một thời gian ngắn từ nay đến năm 2018, các dòng xe sản xuất trong nước sẽ không cạnh tranh nổi với xe nhập khẩu. Các doanh nghiệp sẽ không sản xuất và lắp ráp xe tại Việt Nam mà sẽ chuyển sang nhập khẩu xe nguyên chiếc. Nếu như vậy, Việt Nam không những không phát triển được công nghiệp ô tô và công nghiệp phụ trợ mà còn làm gia tăng thâm hụt thương mại.
Quan điểm của Bộ Tài chính
Trước thời điểm 1/1/2009, mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt (TTTĐB) áp dụng đối với ô tô từ 6-15 chỗ ngồi là 30%... Sau đó, Quốc hội đã thông qua mức thuế suất TTTĐB thống nhất với ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống (có hiệu lực từ ngày 1/4/2009) theo dung tích xilanh, cụ thể: Dung tích xi lanh từ 2.000cm3 trở xuống là 45%; từ 2.000cm3 - 3.000cm3 là 50%; trên 3.000cm3 là 60%. TMV cho rằng, việc thay đổi TTTĐB, thuế trước bạ làm cho doanh số bán của dòng xe 6-9 chỗ ngồi bị sụt giảm nghiêm trọng.
Ông Vũ Văn Trường, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính cho biết: Giải quyết kiến nghị của TMV, Bộ Tài chính đã có buổi giải thích đối với đại diện của TMV: Việc giảm TTTĐB và xác định dòng xe chiến lược để đầu tư cho nó có thể dẫn đến những hệ quả mà chúng ta không mong muốn. Thứ nhất, khi hạ TTTĐB thì không phân biệt xe trong nước hay xe nhập khẩu, mong muốn tiêu thụ xe trong nước tăng lên chưa chắc đã đạt được. Thứ hai, việc tách dòng xe chiến lược để ưu tiên phát triển, sẽ tác động tới chiến lược xây dựng ngành công nghiệp phụ trợ, gây ra sự mất cân đối khi đầu tư quá nhiều công nghiệp phụ trợ cho một dòng xe.
Thêm nữa, việc thiết kế chính sách thuế là tổng thể cho cả một ngành, đưa một đạo luật thuế vào cuộc sống hoặc sửa đổi luật thuế phải được Quốc hội thông qua. Do vậy, việc TMV đòi hỏi thiết kế chính sách thuế cho từng dòng xe là rất khó.
Nhà nước đã thấy những khó khăn của các doanh nghiệp và đã thực hiện những giải pháp tình thế như: Giảm 50% thuế suất GTGT đối với ô tô các loại áp dụng từ 1/2/2009 đến hết 31/12/2009; giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với xe ô tô chở người dưới 10 chỗ ngồi kể từ ngày 1/5/2009-31/12/2009; ngày 27/2/2009, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 38/2009/TT-BTC điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu đối với hộp số, bộ ly hợp và động cơ từ các mức 15%, 22%, 23%, 25% xuống 10%, 15%, 20% tuỳ từng chủng loại; bộ phận của hộp số, ly hợp, động cơ từ 20% xuống 15% (áp dụng với các tờ khai đăng ký với cơ quan hải quan kể từ ngày 9/3/2009)… “Thực hiện một loạt các giải pháp tình thế, doanh nghiệp và người tiêu dùng được lợi thì Nhà nước sẽ mất đi nguồn thu…” - Ông Trường nhấn mạnh. Ông Trường cũng cho rằng: “Đã là nhà kinh doanh thì phải tính tới tối đa hoá lợi nhuận, không thể trách họ được, họ có quyền đòi được cái gì họ đòi, họ đề xuất được chừng nào hay chừng ấy…”.
Kiến nghị của TMV phần nào cũng cho thấy, trong thời gian dài, chúng ta chưa nâng được tỷ lệ NĐH ô tô như mong muốn; giá thành xe ở Việt Nam luôn bị đội lên cao ngất ngưởng. Một chuyên gia kinh tế cho rằng, trong thời gian dài các doanh nghiệp được hưởng chính sách ưu đãi của Nhà nước để phát triển ngành công nghiệp ô tô mà vẫn phải nhập khẩu linh kiện, tỷ lệ NĐH chưa cao thì chưa thể nói rằng doanh nghiệp đã hết sức nỗ lực để làm giảm giá thành xe.
Giả định Nhà nước giảm mức thuế suất TTTĐB thì đương nhiên giá xe sẽ giảm. Tuy nhiên, giá xe giảm là do sự điều chỉnh thuế của Nhà nước chứ không thể hiện sự nỗ lực của doanh nghiệp. Như vậy, để đầu tư chiến lược cho một dòng xe bằng cách tách và giảm TTTĐB có thể sẽ đem lại những lợi ích cho doanh nghiệp, song sẽ gây ra những biến động không tốt cho nền kinh tế. Vì thế, việc Bộ Tài chính nói không với đề nghị của TMV cũng là dễ hiểu./.
Đến bao giờ người dân mới mua được ô tô với giá hợp lý hơn?
Xung quanh kiến nghị của TMV với ủy ban Thường vụ QH, Thủ tướng Chính phủ và các ban, ngành có liên quan về thuế tiêu thụ đặc biệt và sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam, để rộng đường dư luận, VOV đăng 1 số ý kiến về vấn đề này
Ông Văn Bá Cung, Chi cục phó Chi cục Hải quan KCN Bắc Thăng Long - Cục Hải quan Hà Nội: TMV đã quên những lợi ích được hưởng
TMV cho rằng, dòng xe từ 6 - 9 chỗ nên được xác định là dòng xe chiến lược và Nhà nước phải có chính sách ưu tiên để tăng doanh số, đủ để doanh nghiệp đầu tư, phát triển công nghiệp phụ trợ, qua đó, nâng tỷ lệ NĐH, hạ giá thành sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Nhưng lập luận trên của Toyota Việt Nam hoàn toàn bỏ qua các tính toán về lợi ích mà các doanh nghiệp lắp ráp ô tô trong nước đã được thụ hưởng kể từ năm 1991. Với mục tiêu xây dựng ngành công nghiệp ô tô trong nước, Chính phủ đã dựng lên một hàng rào bảo hộ bằng thuế nhập khẩu áp dụng cho xe nhập khẩu, thậm chí cấm nhập xe đã qua sử dụng và miễn giảm TTTĐB cho xe trong nước. Kết quả, tỷ lệ NĐH thấp hơn nhiều so với những gì mà các thành viên Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cam kết khi nhận giấy phép đầu tư.
Ông Trần Xuân Định, Giám đốc Công ty ô tô Sao Á Châu: Cam kết nội địa hóa chỉ là lời hứa
Năm 2005, thuế tiêu thụ đặc biệt (TTTĐB) áp dụng với xe ô tô dưới 5 chỗ tăng từ 24% lên 40%, các DN ô tô đã phản ứng bằng việc tăng giá xe. Và thời điểm đó, Chủ tịch VAMA cũng đưa ra thông điệp: Thị trường ô tô sẽ suy giảm nghiêm trọng trong những năm tới khi Chính phủ Việt Nam vẫn giữ nguyên lộ trình tăng TTTĐB theo từng năm. Trái với dự đoán của VAMA, thị trường ô tô vẫn phát triển và năm 2008 đã tiêu thụ được 110.186 xe các loại, một con số rất ấn tượng. Đừng sợ mất nền công nghiệp ô tô, bởi đã có đâu mà mất?!
Tỷ lệ NĐH cao thì giá thành giảm, Trường Hải ô tô, Vinaxuki, Vinamotor... là những ví dụ. Tại sao các công ty này làm được điều đó mà các liên doanh không làm được? Vấn đề ở đây là các liên doanh có mặn mà với việc NĐH hay không? Đã đến lúc chúng ta phải xem các liên doanh trong nước có muốn phát triển nền công nghiệp này tại Việt Nam không, có muốn thực hiện cam kết NĐH không? Để có chính sách bảo hộ như hiện nay, chúng ta đã phải hy sinh quyền lợi của khách hàng, vì họ phải mua xe đắt hơn.
Ông Khuất Minh Dũng, Hoàng Quốc Việt, Hà Nội: Người tiêu dùng bị thiệt
Việc các liên doanh ô tô đồng loạt tăng giá bán thì người bị thiệt là người tiêu dùng. Họ phải chấp nhận mua xe giá cao hơn, trong khi hiện tại giá xe ô tô ở Việt Nam thuộc loại cao hơn rất nhiều so với các nước. Ví dụ Toyota Camry đời 2009, máy 2.4 mới ở Mỹ dao động 20 - 25 nghìn USD, ở Việt Nam là 60 nghìn USD, trong khi ở Thái Lan chỉ khoảng 25 - 30 nghìn USD.
Thực tế tại các nước như Hàn Quốc, Thái Lan, Philippines,… giá xe khá thấp, chỉ khoảng 2.000USD - 20.000USD, một người thu nhập trung bình có thể sở hữu một chiếc ô tô mới. Đến bao giờ người dân mới mua được ô tô với giá hợp lý hơn?
Theo tôi, thị trường ô tô hiện nay cũng giống như câu chuyện đã từng xảy ra với xe máy trước đây. Khi chưa có thị trường xe máy Trung Quốc, xe máy ở Việt Nam cũng vào loại đắt nhất thế giới và các doanh nghiệp sản xuất cũng luôn miệng kêu làm ăn thua lỗ! Nhưng khi xe Trung Quốc tràn vào, lập tức các doanh nghiệp trong nước đã phải NĐH để hạ giá thành./.
Quang Tuấn
VOV
|
