|
Ngân hàng sau một năm WTO
Hoạt động của các ngân hàng sau một năm gia nhập WTO vẫn diễn biến bình thường, ngoại trừ sự tăng trưởng khá nhanh của mỗi ngân hàng. Điều này dường như khác so với dự báo về những thuận lợi và thách thức sau khi Việt Nam là thành viên chính thức của WTO. Nhưng thực tế không hoàn toàn như vậy, trong chiều sâu của sự biến chuyển nội tại, các ngân hàng đang có sự chuyển mình rất lớn.
Đi vào chiều sâu
Độ sâu tài chính của các ngân hàng thương mại (NHTM) đã tăng rất đáng kể, thể hiện ở các chỉ số tổng tiền gửi/GDP và tổng dư nợ/GDP ngày càng tăng. Nếu năm 2006 tổng tiền gửi/GDP là 78,4% so với mức 66,7% năm 2005 (tăng khoảng 12%), tín dụng/GDP tăng khoảng 5% thì năm 2007 tốc độ tăng này đã mạnh hơn nhiều, chỉ số tăng lần lượt là khoảng 92,4% và 84,6%.
Xét về năng lực tài chính thể hiện ở quy mô vốn điều lệ, cũng có tốc độ tăng nhanh hơn năm 2006 (năm 2006 vốn điều lệ của hệ thống ngân hàng tăng 44% so với năm 2005, thì năm 2007 tăng 54% so với 2006, nhất là khối NHTM nhà nước tăng 59%, vượt xa con số 2% của năm 2006 so với 2005). Các chi nhánh ngân hàng nước ngoài cũng có sự tăng trưởng nhanh về quy mô vốn, tài sản có trong năm 2007, đưa thị phần tín dụng và huy động năm 2007 tăng khoảng 0,4% so với năm 2006, trong khi thời điểm trước năm 2006 thị phần của khối này hầu như không thay đổi.
Bên cạnh các chỉ số tài chính thể hiện tốc độ phát triển và độ sâu tài chính của hệ thống ngân hàng trong năm 2007, chúng ta cũng thấy rõ tính cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng ở khía cạnh khác như mức độ sôi động của thị trường tiền tệ và thị trường vốn. Sự cạnh tranh để chiếm lĩnh thị trường của các NHTM cũng khá gay gắt, thể hiện ở việc các đơn vị đã mở thêm nhiều chi nhánh, phòng giao dịch, điểm giao dịch. Mức độ mở tăng nhanh so với năm 2006 (riêng TP. HCM chỉ trong tháng 10 đã có hơn 20 chi nhánh ngân hàng, phòng và điểm giao dịch được mở). Đồng thời, các NHTM cũng đa dạng hoá các sản phẩm dịch vụ, mở rộng thực hiện các nghiệp vụ phái sinh. Nhiều NHTMCP đã nới lỏng các điều kiện vay vốn để thu hút khách hàng và đa dạng hoá các sản phẩm đầu tư tín dụng như mở rộng lĩnh vực cho vay tiêu dùng (mua nhà đất, sửa chữa nhà ở, mua ô tô...).
Xu hướng hình thành tập đoàn tài chính từ các NHTM đã có bước phát triển trong năm 2007. Cùng với việc đa dạng hoá hoạt động ra nhiều lĩnh vực như bảo hiểm, tài chính, thuê mua tài chính..., một số NHTM đang tích cực mở rộng thị trường ra nước ngoài.
Rủi ro không giảm
Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển đáng ghi nhận nêu trên, hoạt động của khối ngân hàng năm 2007 cũng xuất hiện những dấu hiệu tiềm ẩn rủi ro cần có biện pháp ngăn chặn. Đó là sự cạnh tranh chiếm lĩnh thị trường bằng lãi suất, bằng việc nới lỏng điều kiện vay vốn để mở rộng tín dụng (trong năm 2007 mức tăng trưởng tín dụng bình quân khoảng 37%, vượt xa so với mức bình quân năm 2006). Trong tăng trưởng tín dụng, đáng chú ý là một số NHTM đang mở rộng cho vay tiêu dùng, vay mua bất động sản với những điều kiện rất hấp dẫn. Mặc dù chưa có số liệu thông kê đầy đủ mức cho vay trong lĩnh vực này, nhưng qua những sản phẩm dịch vụ mở ra cùng với nhu cầu tiêu dùng gia tăng cho thấy cho vay tiêu dùng và bất động sản đang có xu hướng tăng nhanh. Đây là lĩnh vực cho vay nhạy cảm, không những có tác động mạnh đến CPI mà còn chứa đựng nhiều rủi ro hơn so với cho vay vào các lĩnh vực sản xuất, do vậy cần phải được theo dõi và kiểm soát nhất định. Mặt khác, các sản phẩm dịch vụ điện tử được mở ra cũng cần phải có cơ chế quản lý chặt chẽ liên quan đến an ninh mạng...
Có thể nói, sau 1 năm hội nhập, hệ thống NHTM Việt Nam đang có sự chuyển mình rõ nét về quy mô, chất lượng dịch vụ, các sản phẩm dịch vụ và công nghệ ngân hàng hay mức độ cạnh tranh... Điều này cho thấy định hướng phát triển kinh tế nói chung và hệ thống ngân hàng nói riêng đang đi đúng hướng, phù hợp với các quy luật phát triển của nền kinh tế thị trường. Tuy nhiên, sự phát triển quá nhanh cũng tiềm ẩn những rủi ro mà hệ thống ngân hàng cần phải có những giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn.
Ths. Nguyễn Thị Kim Thanh Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, NHNN
ĐTCK
|
