Tạp chí Anh: Đồng USD sẽ ổn định trong năm tới
Gần đây, đồng USD liên tục giảm giá chủ yếu do bất ổn trên thị trường tài chính và sự sụt giảm tăng trưởng của Mỹ. Tạp chí Anh Nhà kinh tế số ra ngày 19-12 có bài nhận định rằng đồng USD sẽ ổn định giá trong năm tới.
Tại sao đồng USD cần ổn định vào năm tới ?
Nền kinh tế toàn cầu vốn đã bị chao đảo bởi sự bất ổn của thị trường tài chính và sự sụt giảm tăng trưởng của Mỹ, giờ đây phải đương đầu với nguy cơ là đồng USD ngày càng giảm giá có thể vượt ra khỏi tầm kiểm soát.
Ngoài nguy cơ sụt giảm tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ, cũng có những lo ngại là các ngân hàng trung ương có thể đột ngột bán tháo nguồn dự trữ USD lớn của họ hoặc các nước Trung Đông có thể thay đổi chính sách cố định đồng tiền của họ theo USD.
Kịch bản được đưa ra là nếu tình hình tiếp diễn như hiện nay và hoàn toàn không có bất cứ sự thay đổi nào về chính sách thì đồng USD sẽ ổn định trong năm 2008 và sau đó bắt đầu tăng giá. Nhưng sự suy thoái của nền kinh tế Mỹ và các yếu tố khác có thể dẫn đến bất tín nhiệm đối với USD là những nguy cơ lớn đối với kịch bản này. Một cuộc khủng hoảng đồng USD sẽ gây thiệt hại lớn đối với nền kinh tế toàn cầu, với nguy cơ sụt giảm tăng trưởng kinh tế lan rộng và kéo dài hơn.
Đồng USD giảm giá
Những xáo trộn trên thị trường tài chính bắt đầu vào tháng 8 vừa qua đã gây sức ép lên đồng USD: Tính đến cuối tháng 11, đồng USD đã giảm giá khoảng 6% so với tháng 8 vừa qua. Đồng USD yếu đi không phải là vấn đề mới: giá USD đã giảm một phần tư so với một số đồng tiền lớn khác trong năm năm qua. Tuy nhiên, có lo ngại rằng, trong bối cảnh hiện nay, đồng USD giảm giá có thể gây ra một sự rối loạn.
Đồng USD giảm giá chủ yếu là do thâm hụt tài khoản vãng lai của Mỹ lên tới 6,2% GDP. Đồng USD yếu đi ngày càng nhanh một phần là do sự chênh lệch mang tính chu kỳ giữa Mỹ (nơi tăng trưởng kinh tế đang chậm lại do bất ổn trên thị trường cho vay thế chấp mua nhà trả góp) và các nước khác trên thế giới (nơi tăng trưởng kinh tế vẫn mạnh), và do sự chênh lệch ngày càng lớn về lãi suất sau những đợt cắt giảm lãi suất gần đây của Cục Dự trữ liên bang Mỹ. Sự suy sụp của thị trường cho vay thế chấp và sự chao đảo kéo dài trên các thị trường tài chính cũng khiến đồng USD giảm giá vì sự bất ổn dồn vào những tài sản tính bằng USD và niềm tin vào sự phục hồi của hệ thống tài chính Mỹ đã lung lay. Lượng vốn ròng đầu tư tư nhân đổ vào Mỹ đã giảm mạnh kể từ tháng 8 vừa qua.
Cuối cùng, những khó khăn hiện nay đã khiến các nhà đầu tư lo ngại về vai trò lâu dài của đồng USD như một đồng tiền dự trữ trong nền kinh tế toàn cầu. Những lo ngại hiện nay là các ngân hàng trung ương và các quỹ đầu tư nhà nước của những nước đang giữ một lượng lớn USD, như Trung Quốc và một số nước sản xuất dầu mỏ, có thể bán tháo những tài sản tính bằng USD vì lo ngại những tài sản này bị mất thêm giá trị khi giá USD giảm tiếp.
Tương tự như vậy, có những lo ngại là đồng USD có thể bị giảm giá nếu các ngân hàng trung ương hiện đang theo đuổi chính sách cố định đồng tiền bản địa so với đồng USD, sẽ chuyển sang cơ chế tỷ giá hối đoái khác. Lý do các ngân hàng trung ương có thể làm như vậy, đặc biệt đối với các nước Trung Đông và Trung Quốc, là để nới lỏng sức ép lạm phát đang tăng lên do đồng USD giảm giá.
Con đường phục hồi
Theo kịch bản của chúng tôi đối với nền kinh tế toàn cầu, đồng USD chắc chắn sẽ ổn định vào năm 2008 trước khi bắt đầu tăng giá vào cuối năm. Chúng tôi dự đoán giá USD trung bình so với euro giảm từ 1,37 USD ăn 1 euro trong năm 2007 xuống còn 1,46 USD ăn 1 euro trong năm 2008, trước khi hồi phục trở lại mức 1,33 USD ăn 1 euro trong năm 2009. Đồng USD chắc chắn sẽ tiếp tục giảm giá so với đồng yen của Nhật Bản trong trung hạn, nhưng điều này chủ yếu là do đồng yen sẽ tăng giá mạnh khi lãi suất của Nhật Bản tăng và sự tháo lui của các nhà đầu tư trong hoạt động kinh doanh mua đồng yen có lãi suất thấp để đổi lấy đồng USD có lãi suất cao hơn.
Lý do chính để kỳ vọng đồng USD tăng giá là vào cuối năm 2008 sự chao đảo hiện nay trên các thị trường toàn cầu sẽ dịu đi, và kinh tế Mỹ sẽ bắt đầu thoát khỏi một giai đoạn tăng trưởng thấp. Sự tăng mạnh năng suất lao động trên thế giới (thậm chí tính đến cả những lo ngại về sự sụt giảm tăng trưởng năng suất lao động tại Mỹ trong những năm tới) và những yếu tố thuận lợi về nhân khẩu học đã tạo ra triển vọng tăng trưởng tương đối sáng sủa trong dài hạn và do đó tạo ra những cơ sở vững chắc để đồng USD tăng giá. Do vậy, cho dù sự sụt giảm tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ và đồng USD yếu đi đã làm giảm thặng dư thương mại của Mỹ, chúng tôi vẫn cho rằng trong dài hạn, đồng USD sẽ tăng giá.
Trong năm 2008, sự linh hoạt về lãi suất cũng sẽ là yếu tố giúp đồng USD tăng giá vào cuối năm. Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng tình hình trên các thị trường hiện nay làm tăng khả năng Mỹ sẽ nới lỏng chính sách tiền tệ trong năm tới và lãi suất cho vay ngắn hạn giữa các ngân hàng thương mại do Cục Dự trữ liên bang Mỹ ấn định sẽ ở mức 3,75% vào cuối năm 2008. Điều này sẽ tạo ra sức ép nhất định khiến đồng USD tăng giá, khi các nhà đầu tư thay đổi kỳ vọng về lãi suất. Đồng USD cũng có thể tăng giá so với euro nhờ Ngân hàng Trung ương châu Âu cắt giảm lãi suất, tuy nhiên điều này ít có khả năng xảy ra.
Cuối cùng, chúng tôi cho rằng việc chuyển lượng lớn đồng USD ra khỏi rổ ngoại tệ dự trữ của các nước sẽ ít có khả năng xảy ra vì theo lập luận nói trên của chúng tôi về lâu dài đồng USD sẽ tăng giá. Thậm chí đối với các ngân hàng trung ương và các quỹ đầu tư nhà nước của những nước có tài sản lớn bằng USD lo ngại về sự thua lỗ trong ngắn hạn, họ cũng sẽ không bán tháo USD vì lo ngại rằng việc bán tháo như vậy thậm chí sẽ gây ra sự thua lỗ lớn về vốn đối với kho tài sản bằng USD còn lại của họ. Việc không áp dụng chính sách cố định giá đồng tiền bản địa so với đồng USD cũng chỉ có ảnh hưởng có giới hạn đối với nhu cầu về USD và thậm chí nếu họ làm như vậy, thì có thể họ sẽ phải chuyển sang một rổ tiền tệ với đồng USD chiếm phần lớn.
Những nguy cơ có thể tính đến
Tuy nhiên, bước sang năm 2008, những nguy cơ đồng USD tiếp tục giảm giá là cao. Đáng chú ý nhất là tăng trưởng kinh tế Mỹ sẽ sụt giảm, chủ yếu do tình trạng bất ổn trên thị trường tài chính gần đây sẽ vẫn tiếp diễn ngoài dự kiến, hoặc do tác động lớn hơn so với dự kiến đối với nhu cầu tiêu dùng từ sự điều chỉnh trên thị trường nhà đất của Mỹ. Trong phần lớn năm 2008, các nhà đầu tư sẽ vẫn lo ngại về thâm hụt tài khoản vãng lai của Mỹ và khả năng có sự thay đổi trong cơ cấu dự trữ ngoại tệ của các ngân hàng trung ương, các quỹ đầu tư, và trong cơ chế điều hành tỷ giá của các nước.
Những yếu tố này có thể rất dễ khiến đồng USD tiếp tục giảm giá mạnh mà có thể phá ngưỡng 1,6 USD ăn 1 euro. Những biện pháp đối phó kết hợp của bảy nước công nghiệp phát triển nhất thế giới (G7) có thể sẽ tạo giá đỡ cho đồng USD. Tuy nhiên, một cuộc khủng hoảng lớn về USD do tình trạng thắt chặt tín dụng gia tăng mạnh và nền kinh tế Mỹ tăng trưởng chậm lại sẽ gây ra “thảm họa” đối với nền kinh tế toàn cầu.
Đồng USD giảm giá mạnh sẽ làm các thị trường tài chính sụt giảm mạnh và có thể buộc Cục Dự trữ liên bang Mỹ phải tăng lãi suất khi mà nền kinh tế đang tăng trưởng chậm lại, đẩy nền kinh tế Mỹ lâm vào một cuộc suy thoái kéo dài. Trong khi đó, các nền kinh tế khu vực đồng euro cũng sẽ bị ảnh hưởng vì đồng euro tiếp tục tăng giá sẽ làm giảm đáng kể tăng trưởng kinh tế tại châu Âu (chúng tôi ước tính là, giá danh nghĩa của đồng tiền tăng 10% sẽ làm các nền kinh tế khu vực đồng euro sụt giảm tăng trưởng 0,3%). Sự sụt giảm của nền kinh tế toàn cầu được dự đoán do sự xáo trộn trên thị trường tài chính gần đây khi đó sẽ mạnh hơn và kéo dài hơn.
Chấm dứt sự bá chủ của đồng USD
Thậm chí theo kịch bản của chúng tôi, giá USD không bị sụt giảm mạnh trong thời gian trước mắt, thì cũng có những nguy cơ lớn đối với đồng USD trong trung hạn và dài hạn. Một giai đoạn tăng trưởng kinh tế (chủ yếu nhờ vào nhu cầu trong nước) thấp hơn tiềm năng tại Mỹ sẽ góp phần làm giảm thâm hụt thương mại xuống còn khoảng 4% vào năm 2010, và những năm sau đó mức thâm hụt sẽ không đổi, nhưng đây sẽ vẫn là thâm hụt thương mại ở mức cao. Các nhà đầu tư nước ngoài sẽ không chấp nhận mãi mức lãi thấp đối với các loại chứng khoán Mỹ mà họ đã đầu tư, đặc biệt khi nền kinh tế Mỹ trở nên nhỏ hơn trong nền kinh tế toàn cầu và nguồn cung tài sản tài chính từ các thị trường đang nổi lên tiếp tục tăng, tạo ra những cơ hội đầu tư ngoài những tài sản của Mỹ.
Hơn nữa, với những thay đổi về cơ cấu nền kinh tế toàn cầu, về lâu dài, việc chấm dứt sự bá chủ của đồng USD (như một phương tiện trao đổi và dự trữ thường được lựa chọn) chắc chắn xảy ra. Sự thay đổi này có thể diễn ra dần dần, và điều đó có nghĩa là có nhiều khả năng đồng USD không bị giảm giá mạnh trong thời hạn trước mắt.
ND
|
