|
“Cổ đông Vipco có thể kiện”
Ngày 26/3/2007, Đại hội cổ đông thường niên năm 2006 của Công ty Cổ phần Vận tải xăng dầu Vipco đã thông qua quyết định phát hành 17.880.000 cổ phần.
Trong đó, sẽ phát hành cho Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (chiếm 51% vốn điều lệ) với giá phát hành 15.000 đồng/cổ phần. Các cổ đông còn lại được mua với giá 40.000 đồng/cổ phần.
Để trả lời cho câu hỏi của nhiều cổ đông, liệu phương án này có sai luật không, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Đình Cung, Trưởng ban Nghiên cứu chính sách kinh tế vĩ mô, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương.
Thưa ông, phương án phát hành như của Vipco có sai luật không?
Theo nguyên lý quản trị công ty, tất cả cổ đông phải được đối xử bình đẳng như nhau. Các cổ đông phải có quyền bình đẳng và đối xử như nhau theo tỷ lệ vốn góp và cách thực hiện quyền đó cũng phải như nhau. Quyền lợi được hưởng vì thế cũng tương xứng với tỷ lệ vốn góp vào doanh nghiệp, vốn của cổ đông là 10 thì không thể đòi quyền lợi là 11 được.
Khi đã ra phương án phát hành cho cổ đông hiện hữu thì mọi cổ đông, dù là cổ đông nhỏ hay cổ đông lớn đều có lợi ích ngang bằng, tức là giá mua như nhau và tỷ lệ mua căn cứ theo tỷ lệ sở hữu cổ phần của từng nhà đầu tư.
Trường hợp không thực hiện như vậy là sai luật.
Điều này sẽ gây nên hậu quả gì?
Một công ty muốn phát triển phải tồn tại vô hạn, hàng trăm năm, chứ không thể chụp giật vụn vặt. Có thể một việc làm như vậy trong lúc này người ta chịu thiệt do luật pháp hiện chưa thật hoàn chỉnh, nhưng nó sẽ là một động thái không tốt trên thị trường là sự mất niềm tin, dân chúng sẽ không tin vào doanh nghiệp và sẽ không tiếp tục đầu tư.
Nếu người đại diện vốn Nhà nước lạm dụng quyền này thì cơ quan quản lý Nhà nước mà cụ thể là người đại diện chủ sở hữu tại doanh nghiệp phải vào cuộc ngay. Trong trường hợp này, cơ quan quản lý là Bộ Thương mại sẽ phải can thiệp ngay để lấy lại niềm tin cho thị trường, của giới đầu tư vào doanh nghiệp mình.
Nếu không sẽ để lại tín hiệu xấu với người đầu tư là công ty vi phạm quyền của cổ đông. Một vệt đen như thế sẽ khó khắc phục. Chính vì vậy, một doanh nghiệp muốn phát triển phải tạo ra quản trị tốt được giới đầu tư ủng hộ, thông tin minh bạch, từ đó doanh nghiệp mới phát triển bền vững, lâu dài và có thể huy động vốn thành công.
Trong trường hợp của Vipco, dù là sai luật nhưng Đại hội cổ đông đã thông qua thì sao?
Đại hội cổ đông thông qua nhưng phải hợp pháp. Tất cả phải theo luật, và phù hợp với điều lệ công ty. Việc phân chia như vậy theo phương án phát hành đó sẽ dẫn tới hậu quả là những cổ đông lớn và những người quản lý đã lạm dụng quyền lực của người quản lý trong công ty để lấy đi phần giá trị tài sản của doanh nghiệp về cho mình. Và như thế có nghĩa là đã lấy đi một phần của người khác.
Theo ông, các cổ đông phải làm gì lúc này?
Tất nhiên, cổ đông có thể kiện tòa án. Ở các nước có cơ quan để xử lý các sai phạm này, có thể ngay lập tức điều chỉnh ngay. Giống như khi tham gia giao thông, nếu vượt đèn đỏ sẽ bị công an tuýt còi. Đây là trường hợp vượt đèn đỏ, nhưng đáng tiếc ở Việt Nam cơ quan đứng ra giải quyết việc này lại chưa có.
Trong bối cảnh luật Việt Nam chưa hoàn chỉnh như ông nói, cổ đông nhỏ rất khốn khổ. Ông có lời khuyên gì đối với họ?
Với tư cách người đầu tư, theo tôi họ cần phải tìm hiểu luật pháp một cách cặn kẽ và đầy đủ để sử dụng tiền của mình một cách thông minh. Về phía cơ quan quản lý cần có tuyên truyền phổ biến về những quy định mới. Sắp tới, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính sẽ xúc tiến việc thành lập câu lạc bộ người đầu tư thiểu số, ở đó sẽ hướng dẫn nhà đầu tư phân tích đầu tư, cách thực hiện quyền của mình.
Về phía Ủy ban Chứng khoán, nên nâng cao năng lực giám sát và tốt nhất là nên kiến nghị mở rộng thêm quyền của mình.
TBKTVN
|
