|
Để doanh nghiệp rộng đường trở lại thị trường?
Lời tòa soạn: Ngày 28/02, tại phiên họp về tình hình kinh tế - xã hội tháng 2 và nhiệm vụ, giải pháp tháng 3-2025, một trong những vấn đề đáng chú ý được Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được nêu ra là tình hình hoạt động của doanh nghiệp (DN). Ông đặc biệt lo ngại khi số DN tham gia vào thị trường giảm gần 12%, và số lượng DN rút lui khỏi thị trường tăng 12% so với cùng kỳ. Người đứng đầu chính quyền thành phố yêu cầu phân tích cụ thể nguyên nhân để từ đó có các nhóm giải pháp đồng bộ, mạnh mẽ, gia tăng hành động thực thi để sớm cải thiện môi trường kinh doanh, đưa DN sớm trở lại thị trường cũng như tăng số đăng ký mới, vốn hóa cao.
KỲ 1: Vốn giảm, doanh nghiệp rời thị trường lại tăng
* Bức tranh màu xám
Theo thống kê, trong 2 tháng đầu năm 2025, số DN thành lập mới là 3,921 DN, giảm 37.6% so với cùng kỳ năm 2024. Chủ yếu thuộc nhóm ngành dịch vụ với 3,255 DN (chiếm 83% tổng số DN thành lập mới), nhóm ngành công nghiệp và xây dựng có 656 DN ( 16.7%) và khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản có 10 DN (0.26%).
Số lượng DN tạm ngừng kinh doanh, rút lui khỏi thị trường là 15,870 DN, tăng 12.3% so với cùng kỳ năm 2024. Chủ yếu ở các nhóm ngành như bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy (5,996 DN), khoa học, công nghệ, dịch vụ tư vấn, thiết kế, quảng cáo và chuyên môn khác (1,698 DN), công nghiệp chế biến, chế tạo (1,626 DN), xây dựng (1,608 DN).
Số DN giải thể là 596 DN, tăng 4.2% so với cùng kỳ năm 2024. Phần lớn DN ngừng kinh doanh tập trung chủ yếu ở quy mô vốn từ 0 - 10 tỷ đồng với 12,092 DN. Các quy mô vốn khác: từ 10 - 20 tỷ đồng là 37 DN; từ 20 - 50 tỷ đồng là 15 DN; từ 50 - 100 tỷ đồng là 10 DN; trên 100 tỷ đồng là 6 DN.
Trong khi đó vốn đăng ký của DN thành lập mới là 29,596 tỷ đồng, giảm gần 48% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, các DN đang hoạt động có sự “bơm vốn” mạnh vào thị trường với 79,220 tỷ đồng vốn đăng ký tăng thêm, tăng 149% so với cùng kỳ năm 2024. Từ đó, tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế trong 02 tháng đầu năm 2025 đạt 108,816 tỷ đồng, tăng 22.8% so với cùng kỳ năm 2024.
* Nguyên nhân đến từ đâu?
Lý giải cho hiện tượng nói trên, theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM thì, nguyên nhân chính đến từ những ảnh hưởng mùa vụ dịp Tết Nguyên Đán. Cụ thể thời điểm 2 tháng đầu năm 2025 (tháng 1 và tháng 2) trùng với dịp Tết Nguyên Đán Ất Tỵ (khoảng cuối tháng 1 đến đầu tháng 2). Đây là giai đoạn thấp điểm truyền thống của hoạt động kinh doanh tại Việt Nam, đặc biệt tại TP.HCM – trung tâm kinh tế lớn với nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Do kỳ nghỉ kéo dài nên nhiều cá nhân và tổ chức hoãn kế hoạch khởi sự DN để tránh chi phí lao động và vận hành, dẫn đến số lượng lẫn vốn đăng ký đều giảm mạnh. Theo Tổng cục Thống kê, tháng 1/2025, cả nước có hơn 58.3 ngàn DN rút lui, tăng 8% so với cùng kỳ, và xu hướng này tại TP.HCM còn rõ nét hơn do quy mô kinh tế lớn.
Kế đến do môi trường kinh doanh khó khăn và niềm tin suy giảm. Rõ ràng, môi trường kinh doanh tại thành phố đầu tàu trong 2 tháng đầu năm 2025 vẫn chưa phục hồi tích cực sau những biến động kinh tế năm 2024. Giá thuê mặt bằng, nhân công và nguyên liệu tại TP.HCM vẫn ở mức cao, khiến việc thành lập DN mới trở nên rủi ro. Cộng với chi phí duy trì cao đến từ áp lực chi phí tăng (như logistics, điện, nước), dẫn đến quyết định tạm ngưng để chờ cơ hội.
Điều này lý giải mức giảm 47.9% về vốn đăng ký – các nhà đầu tư không muốn cam kết nguồn vốn lớn.
Báo cáo từ Cục Thống kê TP.HCM cho thấy số DN tham gia thị trường 20 ngày đầu năm 2025 giảm 7.5%, trong khi số rút lui tăng 14.6%. Tâm lý thận trọng gia tăng do kinh tế toàn cầu bất ổn (xung đột quân sự, cạnh tranh Mỹ - Trung) và vốn FDI vào TP.HCM năm 2024 giảm gần 50%, ảnh hưởng đến cơ hội đầu tư.
Và khó khăn “mãn tính” đó là DN tại TP.HCM, đặc biệt là các DN nhỏ và vừa, gặp trở ngại lớn trong việc vay vốn khởi sự. Ngân hàng siết chặt tín dụng để kiểm soát rủi ro sau những biến động kinh tế, dẫn đến việc các DN mới khó huy động vốn. Từ ngày 1/1 đến 20/1/2025, vốn đăng ký tại TP.HCM chỉ đạt 10,393 tỷ đồng, giảm 73.4% so với cùng kỳ – dấu hiệu rõ ràng của hạn chế tài chính
Đó là chưa kể đến nhiều cá nhân/DN khởi nghiệp không đủ điều kiện thế chấp, làm giảm động lực thành lập mới.
Rõ ràng, với một thị trường đông đúc với hàng chục ngàn doanh nghiệp trong các lĩnh vực thương mại, dịch vụ, và sản xuất như TP.HCM thì khả năng thanh lọc thị trường và áp lực cạnh tranh sẽ rất khốc liệt. Số doanh nghiệp tạm ngưng hoạt động tăng 12.3% phản ánh quá trình thanh lọc tự nhiên.
Các doanh nghiệp yếu kém về quản lý hoặc không thích nghi với xu hướng tiêu dùng (chuyển sang trực tuyến, ưu tiên giá rẻ) buộc phải tạm ngừng.
Cuối cùng là thay đổi hành vi tiêu dùng và xu hướng kinh doanh khi người tiêu dùng tại TP.HCM ngày càng ưu tiên mua sắm trực tuyến hoặc trực tiếp từ nhà sản xuất, làm giảm nhu cầu với các doanh nghiệp trung gian hoặc bán lẻ truyền thống. Do đó, nó khiến các lĩnh vực như bán lẻ, F&B (ẩm thực) ít hấp dẫn nhà đầu tư mới, góp phần làm giảm số lượng và vốn đăng ký. Còn DN cũ chưa chuyển đổi số hoặc không bắt kịp xu hướng phải tạm ngưng để tái cấu trúc.
KỲ 2: Mệnh lệnh từ Tổng Bí thư và bộ giải pháp hành động
Quốc Học
FILI - 12:00:00 04/03/2025
|
