|
Xu hướng xanh trong logistics
Trước thách thức từ biến đổi khí hậu và sự ý thức ngày càng cao về bảo vệ môi trường, xu hướng xanh trong logistics không còn chỉ là một lựa chọn, mà đã trở thành con đường tất yếu để các doanh nghiệp tồn tại và phát triển bền vững.
Với vị trí trung tâm trong chuỗi cung ứng toàn cầu, ngành logistics không chỉ đảm nhận vai trò vận chuyển hàng hóa mà còn chịu trách nhiệm lớn trong việc giảm thiểu lượng phát thải carbon. Áp lực từ các chính sách nghiêm ngặt của Chính phủ và sự kỳ vọng thiết thực từ người tiêu dùng về những giải pháp thân thiện với môi trường đang thúc đẩy ngành này phải chuyển mình nhanh chóng.
Việc chuyển đổi sang các phương thức vận hành xanh là tiêu chí giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định, tạo ra lợi thế cạnh tranh vượt trội trong thời đại mà trách nhiệm với môi trường trở thành mục tiêu hàng đầu. Đây không chỉ là một xu hướng, mà còn là lời khẳng định về sự gắn kết giữa doanh nghiệp và sứ mệnh bảo vệ hành tinh xanh, hướng đến một tương lai bền vững cho cả con người và nền kinh tế.
Tình hình hiện tại của ngành logistics
Ngành logistics hiện nay đang trải qua một giai đoạn thay đổi mạnh mẽ, với nhiều yếu tố tác động đến sự phát triển và hoạt động của nó. Theo báo cáo từ ISS Palumbo, thị trường logistics toàn cầu có giá trị 10.59 ngàn tỷ USD vào năm 2023 và tỷ lệ tăng trưởng hằng năm (CAGR) 6.3% để đạt khoảng 18.35 ngàn tỷ USD vào năm 2032[1]. Sự gia tăng này chủ yếu được thúc đẩy bởi sự bùng nổ của thương mại điện tử, với thị trường logistics thương mại điện tử dự kiến sẽ vượt qua 535 tỷ USD vào năm 2025[2].
Tuy nhiên, ngành logistics cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Chiến tranh Ukraine-Nga đã làm trầm trọng thêm tình hình kinh tế toàn cầu, dẫn đến sự gia tăng giá hàng hóa và lạm phát tại nhiều quốc gia. Trong bối cảnh đó, việc áp dụng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa đang trở thành xu hướng chủ đạo. Theo báo cáo của Business Wire, thị trường AI trong lĩnh vực vận tải và giao nhận đã tăng trưởng từ 2.6 tỷ USD lên 3.1 tỷ USD trong năm 2023, phản ánh mức tăng trưởng hàng năm lên tới 19.4%[3].
Ngoài ra, một cuộc khảo sát gần đây cho thấy gần 42% doanh nghiệp trong ngành logistics tại Việt Nam lạc quan về triển vọng kinh doanh trong năm 2025 nhờ vào những chính sách hỗ trợ từ Chính phủ và xu hướng phục hồi kinh tế toàn cầu[4]. Những yếu tố này cho thấy rằng mặc dù có nhiều khó khăn , nhưng ngành logistics vẫn có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai gần.
Động lực thúc đẩy xu hướng xanh
Xu hướng xanh trong logistics đang trở thành một yêu cầu cấp thiết không chỉ từ phía người tiêu dùng mà còn từ các Chính phủ và tổ chức quốc tế. Theo báo cáo mới nhất từ The Business Research Company, thị trường logistics xanh toàn cầu đã có sự tăng trưởng vượt bậc từ 1,201.4 tỷ USD vào năm 2023 lên 1,290.7 tỷ USD vào năm 2024, với CAGR đạt 7.4%[5]. Dự kiến 2025 đạt 1,395.1 tỷ USD với CAGR đạt 8.1%[6]. Điều này cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ của ngành logistics trong việc áp dụng các phương thức bền vững nhằm giảm thiểu tác động đến môi trường.
Nhiều quốc gia đã ban hành các quy định nghiêm ngặt nhằm giảm phát thải khí nhà kính, như Liên minh châu Âu đã đặt mục tiêu giảm 90% lượng khí thải từ giao thông vận tải vào năm 2050[7]. Những quy định này đã tạo ra áp lực và mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp áp dụng các giải pháp logistics xanh. Bên cạnh đó, sự gia tăng chi phí nhiên liệu buộc các doanh nghiệp phải tìm kiếm các giải pháp tiết kiệm hơn, trong đó có việc chuyển đổi sang sử dụng xe điện và các phương tiện thân thiện với môi trường.
Ngoài ra, nhu cầu của người tiêu dùng đối với sản phẩm và dịch vụ bền vững cũng gia tăng. Một nghiên cứu gần đây của Bain & Company phát hiện rằng người tiêu dùng sẵn sàng trả thêm trung bình 12% cho các sản phẩm có tác động môi trường thấp hơn[8]. Điều này đã thúc đẩy nhiều công ty logistics đầu tư vào công nghệ xanh và cải tiến quy trình hoạt động để đáp ứng kỳ vọng của thị trường.
Công nghệ cũng đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy xu hướng xanh. Việc áp dụng AI để tối ưu hóa lộ trình vận chuyển và giảm thiểu lượng khí thải đang trở thành một xu hướng phổ biến. Các hệ thống AI hiện nay có khả năng phân tích dữ liệu thời gian thực để đưa ra quyết định nhanh chóng và hiệu quả hơn, giúp tiết kiệm nhiên liệu.
Công nghệ và giải pháp xanh trong logistics
Theo báo cáo của McKinsey năm 2023, ngành logistics toàn cầu đóng góp khoảng 8% tổng lượng khí thải carbon[9], một con số đáng kể trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng. Để giảm thiểu tác động này, nhiều doanh nghiệp trong ngành logistics đã bắt đầu sử dụng xe điện.
Tính đến cuối năm 2024, doanh số bán xe điện toàn cầu đạt mức kỷ lục với khoảng 17.1 triệu xe được bán ra, tăng 25% so với năm trước[10]. Trong đó, Trung Quốc dẫn đầu với 11 triệu xe, chiếm gần 40% tổng doanh số toàn cầu[11]. Tại Mỹ và Canada, doanh số xe điện cũng tăng 9%, đạt gần 1.8 triệu xe[12]. Tuy nhiên, thị trường châu Âu chứng kiến sự sụt giảm nhẹ về doanh số do việc cắt giảm các chính sách hỗ trợ[13]. Bên cạnh đó, các công ty logistics lớn như DHL và UPS cũng đã bắt đầu triển khai xe tải điện cho các hoạt động giao hàng cuối cùng tại các khu vực đô thị, nhằm giảm thiểu phát thải khí độc hại và tiết kiệm chi phí nhiên liệu[14].
Năng lượng hydro cũng nổi lên như một giải pháp hứa hẹn cho các phương tiện vận tải nặng như xe tải đường dài và tàu hàng. BMW Group đã công bố kế hoạch sử dụng xe tải và xe nâng chạy bằng hydro cho tất cả các nhiệm vụ logistics tại nhà máy Regensburg vào năm 2026[15]. Dự án này không chỉ nhằm giảm thiểu phát thải mà còn tối ưu hóa quy trình logistics thông qua việc giảm thời gian ngừng hoạt động của xe do cần phải thay pin. Theo báo cáo từ Hydrogen World Expo, BMW dự kiến sẽ lắp đặt một mạng lưới đường ống dài 2km với 6 trạm tiếp nhiên liệu để cung cấp hydro cho đội xe logistics của mình[16].
AI và Internet of Things (IoT) cũng đang được áp dụng rộng rãi để tối ưu hóa quy trình logistics. Một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng AI có thể cải thiện hiệu suất logistics bằng cách phân tích dữ liệu thời gian thực để tối ưu hóa lộ trình vận chuyển và quản lý tồn kho[17]. Chẳng hạn, DHL đã triển khai hệ thống quản lý theo dõi hơn 8 triệu bài đăng trực tuyến và trên mạng xã hội để phát hiện sớm các vấn đề trong chuỗi cung ứng[18]. Việc tích hợp AI với IoT giúp tăng cường khả năng theo dõi mà còn cho phép dự đoán nhu cầu và tối ưu hóa quy trình vận chuyển.
Hơn nữa, việc tối ưu hóa quy trình đóng gói cũng là một phần quan trọng trong logistics xanh. Theo một khảo sát của World Economic Forum năm 2023, khoảng 60% công ty logistics đang đầu tư vào các sáng kiến xanh trong quản lý vật liệu[19]. Nhiều công ty hiện nay đang chuyển sang sử dụng vật liệu tái chế hoặc sinh học để giảm thiểu tác động đến môi trường trong quá trình đóng gói[20], cải thiện hiệu quả vận chuyển.
Chính sách hỗ trợ từ Chính phủ
Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của logistics xanh thông qua các chính sách hỗ trợ cụ thể. Theo Quyết định số 882/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, trong đó dịch vụ logistics được xác định là một trong 18 chủ đề trọng tâm[21]. Các chính sách này không chỉ tập trung vào việc khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi sang các phương tiện vận tải có lượng phát thải thấp mà còn cung cấp các ưu đãi về thuế. Cụ thể, Chính phủ đã miễn lệ phí trước bạ trong ba năm đầu tiên cho xe tải điện và giảm 50% lệ phí trước bạ trong hai năm tiếp theo[22].
Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đang thực hiện nhiều dự án hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong quá trình chuyển đổi sang sử dụng năng lượng sạch và tiết kiệm năng lượng. Điều này rất quan trọng vì đa số doanh nghiệp logistics tại Việt Nam là nhỏ và vừa, thường gặp khó khăn trong việc đầu tư vào công nghệ mới và hạ tầng cần thiết để thực hiện logistics xanh.
Theo thống kê, khoảng 90% doanh nghiệp logistics ở Việt Nam thuộc nhóm này[23]. Chính phủ cũng đang xây dựng dự thảo Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam giai đoạn 2025-2035, trong đó phát triển logistics xanh được coi là một trong những ưu tiên hàng đầu[24]. Bên cạnh đó, việc xây dựng các tiêu chuẩn và quy định về môi trường cũng đang được chú trọng nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp áp dụng các giải pháp bền vững hơn.
Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả các chính sách này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ và các doanh nghiệp. Các chuyên gia cho rằng việc xây dựng cơ sở hạ tầng phù hợp và cải thiện nhận thức về logistics xanh trong cộng đồng doanh nghiệp là rất quan trọng. Hơn nữa, sự hỗ trợ từ phía Chính phủ không chỉ dừng lại ở việc ban hành chính sách mà còn cần thiết phải có các chương trình đào tạo và nâng cao năng lực cho nhân lực trong ngành logistics.
Những thách thức trong việc áp dụng logistics xanh
Mặc dù có nhiều lợi ích, nhưng việc chuyển đổi sang logistics xanh cũng gặp phải một số thách thức:
Chi phí đầu tư ban đầu cao: Việc đầu tư vào công nghệ mới như xe điện và phần mềm quản lý hiện đại có thể tốn kém, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Thiếu hụt nguồn nhân lực: Ngành logistics cần những người có kỹ năng cao để vận hành các công nghệ mới này, tuy nhiên, hiện tại vẫn còn thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao.
Khó khăn trong việc thay đổi tư duy: Nhiều doanh nghiệp vẫn còn chần chừ trong việc áp dụng các phương thức mới do lo ngại về chi phí và hiệu quả.
[1] https://www.iss-palumbo.com/en/logistics-innovation-what-will-be-the-trends-of-2025/
[2] https://procurementtactics.com/logistics-statistics/
[3] https://procurementtactics.com/logistics-statistics/
[4] https://vietnamnews.vn/economy/1690107/logistics-firms-optimistic-about-growth-prospects-in-2025-survey.html
[5] https://www.thebusinessresearchcompany.com/market-insights/green-logistics-global-market-report-2024
[6] https://www.thebusinessresearchcompany.com/report/green-logistics-global-market-report
[7] https://www.amcsgroup.com/blogs/the-most-important-sustainability-trends-in-the-european-transport-industry-in-2024/
[8] https://www.bain.com/about/media-center/press-releases/2023/consumers-say-their-environmental-concerns-are-increasing-due-to-extreme-weather-study-shows-theyre-willing-to-change-behavior-pay-12-more-for-sustainable-products/
[9] https://vlr.vn/green-logistics-breakthrough-technologies-in-clean-transportation-19726.html
[10] https://www.euronews.com/business/2025/01/15/global-electric-vehicle-sales-surge-as-china-demand-boosts-market-growth
[11] https://www.euronews.com/business/2025/01/15/global-electric-vehicle-sales-surge-as-china-demand-boosts-market-growth
[12] https://www.euronews.com/business/2025/01/15/global-electric-vehicle-sales-surge-as-china-demand-boosts-market-growth
[13] https://www.euronews.com/business/2025/01/15/global-electric-vehicle-sales-surge-as-china-demand-boosts-market-growth
[14] https://www.beev.co/en/blog/electric-cars/limpact-des-vehicules-electriques-sur-la-logistique-et-la-chaine-dapprovisionnement/
[15] https://www.press.bmwgroup.com/global/article/detail/T0446442EN/bmw-group-plant-regensburg-launches-hydrogen-powered-logistics-fleet?language=en
[16] https://www.hydrogen-worldexpo.com/industry-news/plan-change-factory-logistics-hydrogen-fuel-cells-2030-made-bmw
[17] https://consumergoods.com/ai-and-iot-supply-chain
[18] https://vngcloud.vn/blog/digital-transformation-in-logistics-exploring-the-potential-of-ai
[19] https://www.bridgenext.com/blog/sustainability-in-transportation-and-logistics-a-data-driven-journey/
[20] https://www.forbes.com/councils/forbesbusinesscouncil/2023/06/23/embracing-sustainability-the-rise-of-eco-friendly-packaging-solutions/
[21] https://baochinhphu.vn/no-luc-hien-thuc-hoa-phat-trien-logistics-xanh-huong-toi-chuan-muc-quoc-te-102240709184150807.htm
[22] https://tapchicongthuong.vn/nhieu-giai-phap-ho-tro-doanh-nghiep-thich-ung-nhanh-voi-logistics-xanh-129026.htm
[23] https://danangport.com/chuyen-doi-logistics-xanh-nhan-dien-de-tan-dung-co-hoi-tu-trong-thach-thuc/?lang=en
[24] https://vneconomy.vn/khong-xanh-hoa-nhanh-doanh-nghiep-logistics-se-bi-loai-khoi-san-choi-toan-cau.htm
Phạm Hoàng Phúc
FILI - 10:30:00 03/02/2025
|
