|
Nguyên nhân nào khiến giá vé máy bay tăng vọt?
Theo Cục Hàng không Việt Nam, từ đầu năm 2024 đến nay, giá vé trung bình hạng phổ thông của các hãng hàng không Việt Nam đều tăng so với cùng kỳ năm 2023, mức tăng từ 11% đến 49,6%
Tuy nhiên, mức giá vé trung bình hiện vẫn chỉ ở mức từ 38,1% đến 77,6% so với mức giá tối đa theo quy định.
Lý giải nguyên nhân giá vé máy bay tăng cao, Cục Hàng không cho biết đây là xu hướng chung trên thế giới do các nguyên nhân chính gồm: Giá nhiên liệu tăng cao; chênh lệch tỉ giá ngoại tệ; việc triệu hồi động cơ của Nhà sản xuất Pratt&Whitney (PW) tác động đến việc giảm đội máy bay khai thác trên thế giới, việc tiếp nhận các máy bay mới và chi phí bảo dưỡng máy bay dừng khai thác tăng; giá thuê máy bay tăng cao; tình hình cung cầu vận tải hàng không.
Thiếu 40-45 máy bay, các hãng chỉ nhận thêm 2 máy bay trong năm 2024
Đến ngày 2-5-2024, tổng số máy bay của các hãng hàng không Việt Nam là 199 chiếc, giảm 32 máy bay so với năm 2023, trong đó số lượng máy bay đang khai thác thực tế dao động từ 165-170 máy bay, giảm khoảng 40-45 máy bay so với bình quân máy bay khai thác trong năm 2023.
Các nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm số lượng máy bay của các hãng hàng không Việt Nam như: Nhà sản xuất động cơ Pratt&Whitney (PW) đã thực hiện triệu hồi động cơ PW1100 để kiểm tra và sửa chữa chuyên sâu nhằm khắc phục lỗi sản xuất. Từ tháng 1-2024, một số máy bay A321NEO khai thác bởi Vietnam Airlines và VietJet Air phải dừng khai thác trong năm 2024 và năm 2025.
Thời gian đưa động cơ đi sửa chữa bị kéo dài. Năm 2019 chỉ cần 75 ngày thì hiện nay theo thông báo của PW cần 140-160 ngày, trường hợp đặc biệt lên đến 365 ngày.
Ngoài ra, kế hoạch nhận máy bay của các hãng hàng không Việt Nam trong năm 2024 bị ảnh hưởng. Vietjet Air sẽ không nhận thêm bất kỳ máy bay nào; Vietnam Airlines chỉ nhận thêm 2 máy bay B787 vào tháng 6 và tháng 7-2024; các hãng hàng không khác đều thông báo không tìm được máy bay thuê theo kế hoạch.
Ngoài những nguyên nhân trên, theo Hiệp hội các hãng hàng không châu Á - Thái Bình Dương (AAPA), sau khi kết thúc giai đoạn "du lịch trả thù" của hành khách sau thời gian bị gián đoạn do đại dịch COVID-19 cùng với việc nhu cầu di chuyển bằng đường hàng không đã ổn định và dần tăng trở lại, các hãng hàng không trên thế giới đã dần chuyển dịch chính sách giá vé từ việc chấp nhận thua lỗ để thu hút, khuyến khích khách hàng sử dụng dịch vụ với nhiều mức giá rẻ sang việc bảo đảm, cân đối tài chính và tạo nguồn cho sự tăng trưởng, phát triển trở lại với các mức giá dần cao hơn, đủ bù đắp chi phí vận hành.
|
Các hãng hàng không Pacific Airlines và Bamboo Airways thực hiện việc tái cơ cấu đội máy bay. Theo đó, hiện tại Pacific Airlines không khai thác máy bay nào (giảm 10 máy so năm 2023) và Bamboo Airways chỉ khai thác 5 máy bay (giảm 25 máy bay so với năm 2023).
Bên cạnh đó, giá thuê động cơ và phụ tùng máy bay tăng cao. Giá thuê động cơ đối với Airbus A321 tăng lên 80-100 nghìn USD/tháng (năm 2019 là 48-50 ngàn USD/tháng); giá thuê máy bay Boeing B-787 tăng lên 370 ngàn USD/tháng (năm 2022 là 160 ngàn USD/tháng). Giá phụ tùng vật tư tăng từ 10-13% so với thời điểm trước năm 2019.
Việc giảm cung vận tải nội địa do giảm máy bay là nguyên nhân ảnh hưởng đến biến động về giá vé, đặc biệt trong thời điểm cầu vận chuyển hàng không tăng cao do nhu cầu đi lại của hành khách tăng vào các dịp lễ, tết. Tình trạng chênh lệch cung cầu này, dự báo sẽ tiếp tục xảy ra trong giai đoạn cao điểm Hè 2024. Điều này cũng gây ra áp lực nhất định lên giá vé trên các chặng bay nội địa, đặc biệt là các chặng bay đến các điểm du lịch, nghỉ dưỡng.
Kết quả, tính trong 3 tháng đầu năm 2024, sản lượng của các hãng hàng không Việt Nam đạt hơn 13 triệu khách, giảm 5% so cùng kỳ 2023. Trong đó, vận chuyển nội địa đạt hơn 8,5 triệu, giảm 18% so cùng kỳ 2023; vận chuyển quốc tế đạt 4,5 triệu khách tăng 35,5% so cùng kỳ 2023.
Nhiên liệu làm phát sinh 1.409 tỉ đồng, tỉ giá làm tăng thêm 823 tỉ
Về giá nhiên liệu, theo tính toán của Cục Hàng không, với biến động của giá Jet A1 và tỉ giá USD/VND, chi phí nhiên liệu tháng 4-2024 của các hãng hàng không tăng 74,27%, tác động làm tổng chi phí tăng 53,24% so với tháng 8-2015 (là thời điểm ban hành quy định về khung giá vận chuyển trên chặng bay nội địa).
Tỉ giá giai đoạn tháng 4-2024 tăng 8% so với tháng 4-2023. Với tỉ trọng các chi phí có gốc ngoại tệ của các hãng hàng không chiếm khoảng 75% tổng chi phí, chỉ tính riêng biến động của tỉ giá đã khiến chi phí của các hãng hàng không tăng gần 6% so với cùng kỳ.
So sánh với năm 2019, giá nhiên liệu trong Qúy 1/2024 đã tăng 28 USD/thùng, tương đương 38,2% chi phí, qua đó làm chi phí khai thác toàn mạng phát sinh thêm 1.409 tỉ đồng. Nếu quy đổi ra đơn vị chuyến bay, mỗi 1 USD giá nhiên liệu tăng sẽ làm tăng thêm 56,7 USD/chuyến. Đồng thời, tỉ giá VND/USD trong Qúy 1/2024 đã tăng 1.300 đồng (tương đương 5,6%) so với năm 2019, dẫn đến chi phí hoạt động vận tải hàng không phát sinh thêm khoảng 823 tỉ đồng. Tỉ giá bình quân trong Qúy 2/2024 tăng làm chi phí tăng mỗi chuyến bay 23 triệu đồng.
Bên cạnh đó, do nhiều chi phí vận hành hoạt động của hãng hàng không (thuê máy bay, giá điều hành bay quốc tế…) được thanh toán bằng ngoại tệ (chủ yếu là USD) dẫn đến tăng chi phí cho hãng hàng không.
Nỗ lực tăng chuyến
Cục Hàng không khẳng định đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm điều tiết giá vé máy bay. Trong đó, tập trung tăng cung với tăng tần suất khai thác và tăng cường hoạt động bay vào các khung giờ đêm; điều phối giờ cất hạ cánh (slot), nâng tham số slot…
Các hãng hàng không đã nỗ lực thực hiện các giải pháp để phấn đấu có nguồn cung không thấp hơn so 2023 như: Thay đổi giờ hạ cất cánh tại các sân bay quốc tế để rút ngắn giờ đậu máy bay lại; tiếp tục tăng cường khai thác các chuyến bay sau 22 giờ.
Trong 4 tháng đầu năm 2024, Vietnam Airlines khai thác hơn 6 ngàn chuyến bay, tăng 22% số chuyến bay; Vietjet Air đạt 5,5 ngàn chuyến bay, tăng 30% so với cùng kỳ năm 2023.
Vietnam Airlines tăng thời gian khai thác đội máy bay từ 10 giờ/ngày lên 11 giờ/ngày và tiếp tục tăng lên 12 giờ/ngày trong giai đoạn cao điểm; Vietjet Air tăng từ 12,8 giờ/ngày lên trên 13,2 giờ/ngày và sẽ tiếp tục tăng lên 14 giờ/ngày sau khi thực hiện việc thay đổi slot tại các cảng hàng không, sân bay. Còn hãng hàng không Viettravel Airlines và Bamboo Airways cũng đã thay đổi thời gian khai thác từ 11-12/giờ/ngày lên 12,5 giờ/ngày.
|
Dương Ngọc
Người lao động
|
