|
Kinh tế Cần Thơ phát triển ra sao trong 20 năm qua?
Trải qua 20 năm trực thuộc Trung ương, Cần Thơ đã hiện thực hóa được tầm nhìn chiến lược về một thành phố văn minh, hiện đại, một đô thị hạt nhân, giữ vai trò trung tâm động lực, lan tỏa sự phát triển cho vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) và cả nước. Theo đó, nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng khá cao, cơ cấu kinh tế chuyển dịch ngày càng mạnh mẽ.
Nhiều thành tựu nổi bật trên các lĩnh vực (2004 – 2024)
Kể từ khi trực thuộc Trung ương vào năm 2004, chỉ trong vòng 5 năm (2004-2009), Cần Thơ đã hoàn thành mục tiêu đầu tiên trong hiện thực hóa tầm nhìn chiến lược khi được Thủ tướng Chính phủ công nhận là đô thị loại I trực thuộc Trung ương tại Quyết định số 889/QĐ-TTg ngày 24/6/2009. Từ đó, diện mạo toàn thành phố đã có những thay đổi đáng kể: nhiều khu đô thị mới, khu dân cư - thương mại, dịch vụ ở các quận huyện, nhất là ở Ninh Kiều, Cái Răng, Bình Thủy được đầu tư theo hướng hiện đại; hình thành một số khu chức năng đặc thù, các công trình dịch vụ phức hợp, hệ thống công trình hạ tầng phục vụ cộng đồng của thành phố đã phát huy hiệu quả, thành phố được vinh danh “Cảnh quan đô thị Châu Á 2016”.
Đồng thời, cơ bản phát triển và đổi mới hạ tầng giao thông cả về đường bộ, đường thủy nội địa, hàng hải, hàng không; nhiều công trình giao thông quan trọng được đầu tư hoàn thành và đưa vào sử dụng, góp phần tăng cường sự kết nối, lan tỏa và tạo thêm động lực, không gian phát triển mới cho vùng ĐBSCL nói chung và thành phố nói riêng.
Đặc biệt, trong 2 thập kỷ qua, Cần Thơ đã nắm bắt kịp thời, tận dụng những thuận lợi để xây dựng và phát triển thành phố với những dấu ấn đáng tự hào, từng bước trở thành một trong những động lực tăng trưởng của vùng ĐBSCL và từng bước khẳng định vai trò trung tâm của vùng ĐBSCL về công nghiệp và dịch vụ; hướng tới là đô thị hạt nhân của vùng ĐBSCL và là 1 trong 6 đô thị trọng điểm thực hiện Đề án phát triển các đô thị Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu. Những thành tựu nổi bật trong 20 năm trực thuộc Trung ương đã từng bước khẳng định được vai trò trung tâm của vùng ĐBSCL, góp phần tích cực vào sự phát triển của vùng và đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chung của cả nước.
Nền kinh tế tăng trưởng và chuyển dịch mạnh mẽ
Trong 20 năm qua, thành phố Cần Thơ đã tập trung khai thác, tận dụng tối đa các tiềm năng, lợi thế để phát triển, hướng tới cải thiện chất lượng, nâng cao hiệu quả, tăng trưởng kinh tế duy trì tốc độ ở mức khá cao. Cụ thể, tổng sản phẩm trên địa bàn (GDP) giai đoạn 2004 - 2010 tăng bình quân 15.18%/năm; trong giai đoạn 2011 – 2023, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP - sau điều chỉnh) tăng bình quân 5.87%.
Trong đó, tốc độ tăng trưởng giai đoạn 2011-2015 tăng bình quân 5.94%, giai đoạn 2016-2019 tăng bình quân 6.90%, riêng năm 2020, 2021 do chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19 đã khiến đà tăng trưởng chậm lại, tăng trưởng kinh tế năm 2020 tăng 1.02% và năm 2021 giảm 2.79%. Nhưng đến năm 2022 và 2023, nhờ tập trung thực hiện quyết liệt, có hiệu quả Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; đẩy nhanh tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hỗ trợ kịp thời các đối tượng bị ảnh hưởng, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và các hộ kinh doanh cá thể khôi phục sản xuất kinh doanh đã giúp tình hình kinh tế - xã hội bắt đầu khởi sắc trở lại. Theo đó, năm 2022, tăng trưởng đạt mức rất cao 12.38%, trong năm 2023 sẽ là 5.75%. Mức tăng trưởng năm 2023 tuy không đạt so với chỉ tiêu kế hoạch đề ra nhưng mức tăng trưởng này cao hơn tăng trưởng GDP cả nước (5.05%), đứng thứ 4/5 thành phố trực thuộc Trung ương và thứ 9/13 các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Nguồn: UBND TP Cần Thơ, Cục Thống kê Cần Thơ
|
Bên cạnh đó, nhờ đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế, cơ cấu kinh tế của thành phố ngày càng chuyển dịch đúng theo hướng phát triển công nghiệp, thương mại và dịch vụ, giảm tỷ trọng khu vực nông nghiệp. Cụ thể, tỷ trọng các khu vực công nghiệp - xây dựng và dịch vụ tăng từ 79% năm 2004 lên 84% năm 2010 và lên đến 90% năm 2023, tỷ trọng khu vực nông nghiệp giảm từ 21% năm 2004 xuống còn 15.8% năm 2010 và còn gần 10% trong cơ cấu GRDP vào năm 2023.
Nguồn: UBND TP Cần Thơ, Cục Thống kê Cần Thơ
|
Đồng thời, thành phố cũng tích cực thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao khoa học và công nghệ trong các hoạt động sản xuất kinh doanh đã giúp nâng cao giá trị gia tăng và chất lượng các hàng hóa, sản phẩm do thành phố sản xuất. Ngoài ra, cơ cấu các ngành công nghiệp của thành phố cũng đang chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng các ngành chế tạo, chế biến, sản phẩm có hàm lượng tri thức, công nghệ cao nhằm tạo lợi thế cạnh tranh.
Những nỗ lực trong thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế đã giúp quy mô nền kinh tế của thành phố tiếp tục được mở rộng, đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung của vùng ĐBSCL và cả nước. Theo đó, đến năm 2023, giá trị tổng sản phẩm trên địa bàn đạt hơn 118,000 tỷ đồng, gấp 10 lần so với năm 2004; hàng năm đóng góp khoảng 1.2% GDP cả nước và khoảng 9.5% GRDP của vùng ĐBSCL.
Cùng với đó, tổng sản phẩm bình quân đầu người (GRDP/người) năm 2023 đạt 94.7 triệu đồng, gấp 9 lần so năm 2004 (khoảng 4,000 USD/người/năm). Ngoài ra, giá trị năng suất lao động không ngừng được tăng lên, từ 24 triệu đồng trong năm 2004, tăng lên 47 triệu đồng năm 2010, lên 86 triệu đồng năm 2015, đạt 129.6 triệu đồng năm 2020 và 212 triệu đồng trong năm 2023, tăng bình quân 12.6%/năm.
Nhưng vẫn còn nhiều điểm nghẽn
Qua 20 năm, thành phố tuy có sự phát triển đáng ghi nhận nhưng chưa thực sự tương xứng với tiềm năng, lợi thế sẵn có để trở thành động lực tăng trưởng, có sức lan tỏa, dẫn dắt sự phát triển cho vùng ĐBSCL và cả nước. Minh chứng là, dù giữ vai trò hạt nhân, trung tâm nhưng đóng góp của Cần Thơ cho GRDP của vùng còn thấp (chỉ hơn 9%). Theo đó, một số điểm nghẽn được chỉ ra như:
Năng lực sản xuất một số ngành, sản phẩm quan trọng tăng chậm, các ngành có hàm lượng công nghệ cao có tỷ trọng nhỏ, năng lực cạnh tranh chưa cao. Đối với ngành dịch vụ logistics, dù có nhiều tiềm năng nhưng phát triển còn yếu, quy mô nhỏ, thiếu đồng bộ.
Trong khi đó, lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo chưa trở thành động lực để nâng cao năng suất lao động, khả năng cạnh tranh; hàm lượng khoa học và công nghệ trong các sản phẩm, hàng hóa do thành phố sản xuất chưa nhiều. Ngành nông nghiệp lại chưa phát huy hết tiềm năng, lợi thế; chưa thể hiện rõ vai trò sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, hiện đại, quy mô lớn.
Đối với ngành kinh tế mũi nhọn – du lịch, các sản phẩm du lịch của thành phố dù có nhiều đổi mới, chất lượng ngày càng tăng nhưng chưa thực sự hấp dẫn và chưa tạo được sự khác biệt so với các địa phương khác trong vùng, dẫn đến khả năng cạnh tranh chưa cao, giá trị gia tăng thấp, nhất là các sản phẩm, dịch vụ về du lịch nông nghiệp, du lịch đường sông, du lịch sinh thái, miệt vườn còn đơn điệu, chưa đặc sắc. Đồng thời, tại thành phố cũng còn thiếu các điểm vui chơi, giải trí, nghỉ dưỡng quy mô lớn, đẳng cấp quốc tế để thu hút mạnh mẽ khách du lịch trong và ngoài nước.
Đặc biệt, môi trường đầu tư, kinh doanh chưa thực sự thông thoáng. Theo đó, việc triển khai thực hiện các chính sách ưu đãi, thu hút đầu tư, khuyến khích xã hội hóa đầu tư chưa đạt kết quả như kỳ vọng, chưa tạo được sự đột phá trong huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực cho phát triển kinh tế, đặc biệt là công tác thu hút đầu tư nước ngoài chưa khởi sắc, còn kém hiệu quả so với nhiều tỉnh khác trong vùng như Đồng Tháp, Long An, Hậu Giang,...
Những giải pháp trong thời gian tới
Nhằm khắc phục những nút thắt, điểm nghẽn trong phát triển, thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng nhanh và bền vững, chuyển dịch đúng hướng, chính quyền thành phố đã đề ra một số định hướng, quan điểm phát triển quan trọng, cụ thể như:
Tiếp tục đổi mới tư duy và tầm nhìn về phát triển thành phố. Theo đó, tăng cường nhận thức, đổi mới tư duy phát triển, chuyển từ phát triển theo số lượng sang chất lượng. Chủ động khai thác hiệu quả hơn các nguồn lực tại chỗ, đặc biệt là yếu tố con người; coi nội lực là nhân tố có ý nghĩa quyết định, ngoại lực rất quan trọng cho phát triển. Trong phát triển kinh tế phải kịp thời bắt nhịp với các xu thế phát triển mới, tận dụng tối đa những thành tựu về kỹ thuật và công nghệ, văn hóa, xã hội và môi trường.
Bên cạnh đó, tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, đẩy mạnh tái cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng phát triển theo chiều sâu trên cơ sở ứng dụng công nghệ hiện đại, công nghệ mới, tiên tiến; xác định rõ các cơ hội và thách thức, tận dụng, chuyển hóa cơ hội và thách thức thành các động lực tăng trưởng mới, thúc đẩy nhanh hơn quá trình đổi mới, cơ cấu lại nền kinh tế trong đó chú trọng thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xã hội số, chuyển đổi năng lượng, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.
Đồng thời, thu hút và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn đầu tư từ mọi thành phần kinh tế cho phát triển kinh tế - xã hội, nhất là cho phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn, có lợi thế. Theo đó, thu hút tối đa nguồn lực đầu tư, đa dạng hóa hình thức huy động và sử dụng nguồn lực, nhất là các nguồn lực đầu tư ngoài nhà nước.
Mặt khác, thực hiện đồng bộ các giải pháp xúc tiến đầu tư, ưu tiên xúc tiến đầu tư các lĩnh vực có lợi thế, trọng điểm, có giá trị gia tăng cao. Chú trọng công tác cải thiện môi trường đầu tư, kịp thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc của doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển.
Đặc biệt, hướng tới xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp hiệu quả cho thành phố, hỗ trợ tốt khởi sự doanh nghiệp, tạo điều kiện hình thành các doanh nghiệp quy mô lớn, doanh nghiệp công nghệ, nhất là doanh nghiệp công nghệ cao, công nghệ thông tin, viễn thông,…Tập trung triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp về thu hút đầu tư ngoài ngân sách, thu hút có chọn lọc các dự án có vốn đầu tư nước ngoài có trình độ công nghệ cao, đảm bảo quốc phòng - an ninh, môi trường sinh thái.
Đinh Tấn Phong - Viện Kinh tế - Xã hội thành phố Cần Thơ
FILI
|
