Vỡ mộng gà đẻ trứng vàng vì dự án BOT 'chết yểu'

Kết quả rà soát trạm thu phí của toàn bộ 70 dự án BOT do Bộ GTVT thực hiện cho thấy, có 21 trạm thu phí (30%) gặp vướng mắc. Nhiều dự án từng được cho là “gà đẻ trứng vàng”, nay vỡ phương án tài chính, bị dân phản đối… khó xử lý đến mức Bộ GTVT phải đề xuất chi ngân sách ra mua lại.

* Vì sao phải mua dự án BOT 'chết yểu'?

Trạm thu phí BOT cầu Thái Hà lưu lượng xe ít khiến doanh nghiệp không đạt doanh thu như dự kiến. Ảnh: Anh Trọng

Hàng loạt vướng mắc, bất cập

Qua rà soát 70 dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) được Bộ GTVT triển khai, bất cập, vướng mắc tại nhiều dự án, trong đó có mức phí, vị trí đặt trạm dẫn đến người tham gia giao thông và dư luận phản ứng kéo dài…đã được chỉ ra. Cụ thể trong 70 dự án BOT, có 21 trạm thu phí (30%) gặp vướng mắc; chủ yếu ở 4 nhóm nội dung theo tính chất dự án BOT/trạm thu phí. Ở nhóm vướng mắc thứ nhất tồn tại kéo dài ở 3 trạm thu phí nằm ngoài phạm vi dự án đó là: Trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài (Hà Nội), trạm Bỉm Sơn (trên Quốc lộ 1, tỉnh Thanh Hóa) và trạm Cầu Rác (trên Quốc lộ 1, tỉnh Hà Tĩnh).

Vướng mắc thứ hai nằm ở 7 trạm thu phí đặt trên tuyến đường cải tạo, nâng cấp và xây dựng tuyến tránh, gồm các trạm: Nam Cầu Giẽ (Quốc lộ 1, tỉnh Hà Nam), Tân Đệ (Quốc lộ 10, tỉnh Thái Bình), Bến Thủy (Quốc lộ 1, tỉnh Nghệ An), Quán Hàu (Quốc lộ 1, tỉnh Quảng Bình), Trảng Bom (Quốc lộ 1, tỉnh Đồng Nai), Cai Lậy (Quốc lộ 1, tỉnh Tiền Giang) và thành phố Sóc Trăng (Quốc lộ 1, tỉnh Sóc Trăng).

Nhóm vướng mắc bất cập thứ ba nằm ở 6 trạm thu phí đang hiện hữu trên cả tuyến quốc lộ và đường cao tốc song hành: 2 trạm thu phí trên Quốc lộ 6 và trên cao tốc Hòa Lạc - Hòa Bình; 2 trạm thu phí trên Quốc lộ 3 (trạm Bờ Đậu) và trên cao tốc Thái Nguyên- Chợ Mới; 2 trạm thu phí trên Quốc lộ 5 hỗ trợ thu phí hoàn vốn cho cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.

Nhóm vướng mắc thứ tư, tồn tại ở 5 trạm thu phí có tính đặc thù: 2 trạm hoàn vốn dự án xây dựng các hầm đường bộ Đèo Cả, Cù Mông và Hải Vân (trạm trên cao tốc Bắc- Nam đoạn La Sơn - Túy Loan, tỉnh Thừa Thiên Huế và trạm đặt tại đường dẫn phía Nam hầm Hải Vân); trạm Km1747 trên đường Hồ Chí Minh, tỉnh Đắk Lắk; trạm Ninh Xuân trên Quốc lộ 26, tỉnh Khánh Hòa; trạm T2 trên Quốc lộ 91, thành phố Cần Thơ.

Ðã đi vào hoạt động 3 năm nay nhưng dự án BOT đường tránh phía Tây thành phố Thanh Hóa chỉ thu được “0 đồng” phí

Tìm hiểu thực tế tại một số dự án BOT đang bị dư luận phản ứng thời gian qua về mức phí và vị trí đặt trạm, phóng viên đã ghi nhận nhiều sự vô lý. Cụ thể, tại dự án BOT Đầu tư xây dựng tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới (Bắc Kạn) và nâng cấp, mở rộng QL3 đoạn Km75 - Km100 do Tổng Cty Xây dựng công trình giao thông 4 (Cienco4) đầu tư. Dự án có tổng kinh phí xây dựng hơn 2.700 tỷ đồng đã thi công xong và đưa vào sử dụng từ năm 2017. Tuy nhiên đến nay, dự án có 2 trạm thu phí (một trạm lập trên đường làm Thái Nguyên - Chợ Mới (trạm 1) và một trạm lập trên đường cải tạo, nâng cấp QL3 đoạn Km75 - Km100 (trạm 2) thì chỉ có trạm 1 là thu phí được xe qua lại, còn trạm 2 không thể thu do bị người dân phản đối. Ghi nhận lý do trạm 2 bị người dân phản đối thu phí, chúng tôi được biết, tại dự án này, chủ đầu tư chỉ cải tạo mặt đường dạng “tráng trứng” trên khoảng 25 km QL3 (đoạn qua Thái Nguyên). Sau đó, chủ đầu tư đặt trạm 2 và thu phí với mức phí cao như thu với dự án làm đường mới. Điều này dẫn đến người dân địa phương không đồng tình.

Ðề xuất dùng ngân sách mua lại

Đối với 4 trạm thu phí BOT còn lại (Bỉm Sơn trên Quốc lộ 1, tỉnh Thanh Hóa; trạm Bờ Đậu trên Quốc lộ 3, tỉnh Thái Nguyên; La Sơn - Túy Loan trên cao tốc Bắc - Nam đoạn La Sơn - Túy Loan, tỉnh Thừa Thiên Huế; trạm T2 trên Quốc lộ 91, thành phố Cần Thơ), đại diện Bộ GTVT cho biết, các dự án BOT liên quan các trạm thu phí này đều đã đưa vào khai thác và phát huy hiệu quả. Tuy nhiên, để xử lý triệt để, Bộ GTVT đã đưa ra giải pháp: đề xuất Chính phủ bố trí trên 13.115 tỷ đồng lấy từ ngân sách nhà nước để “mua” lại các trạm này, giúp thanh lý quyết toán hợp đồng sớm với nhà đầu tư. Do số kinh phí này lớn, nên Bộ GTVT cho biết, sau khi được Chính phủ xem xét cho ý kiến, nội dung này sẽ được Quốc hội xem xét, quyết định vào tháng 10/2022.

Theo đại diện Chính phủ, đến nay trong số 21 trạm BOT có vướng mắc, Bộ GTVT đã chủ động phối hợp với các cơ quan đàm phán với nhà đầu tư xử lý theo thẩm quyền được 16/21 trạm, hiện còn 5 trạm tại 5 dự án, Chính phủ đang yêu cầu Bộ GTVT có phương án xử lý tiếp. 5 trạm này bao gồm: Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang; Bỉm Sơn trên Quốc lộ 1, tỉnh Thanh Hóa; Bờ Đậu trên Quốc lộ 3, tỉnh Thái Nguyên; La Sơn - Túy Loan trên cao tốc Bắc - Nam đoạn La Sơn - Túy Loan, tỉnh Thừa Thiên Huế; trạm T2 trên Quốc lộ 91, thành phố Cần Thơ. Đây là những dự án có trạm thu phí nằm ngoài dự án và bị dư luận phản ứng.

Trao đổi với chúng tôi về hướng giải quyết các vướng mắc tại trạm thu phí của 5 dự án trên, đại diện Bộ GTVT vừa cho biết, đã có phương án xử lý cho các trạm này. Theo đó, với trạm Cai Lậy (Tiền Giang), Bộ GTVT đã đưa ra một số giải pháp xử lý phù hợp, trong đó có giải pháp bổ sung trạm thu phí trên tuyến tránh để tách riêng phần hoàn vốn cho đường hiện hữu và cho tuyến tránh, phân bổ mức phí hợp lý giữa trạm trên tuyến tránh và trạm trên Quốc lộ 1. Với phương án này, hiện các trạm đang chuẩn bị đưa vào vận hành thu phí trở lại trong thời gian tới.

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên, ngoài 4 dự án được Bộ GTVT nêu trên, hiện trên cả nước còn 3 dự án cũng đang bị người dân phản ứng do trạm thu phí đặt ở vị trí không hợp lý, dẫn đến vỡ phương tái tài chính. Ba dự án này bao gồm: Dự án làm tuyến đường tránh thành phố Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc), vị trí đặt trạm thu phí trên đường Bắc Thăng Long- Nội Bài (nay là đường Võ Văn Kiệt) Hà Nội; Dự án làm cầu Thái Hà vượt sông Hồng (nối đường Thái Bình - Hà Nam) có trạm thu phí nằm sát cầu Hưng Hà không thu phí; Dự án nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh đoạn Đắk Lăk (dự án này cũng bị vỡ phương án tài chính).

Trọng Đảng

Tiền phong

>   Khởi tố, bắt tạm giam 3 bị can trong vụ án xảy ra tại Bộ Ngoại giao (04/10/2022)

>   Bộ Công Thương áp thuế chống bán phá giá với bàn ghế gỗ nhập từ Trung Quốc (04/10/2022)

>   Coca-Cola chọn Long An là nơi đặt nhà máy sản xuất thứ 4 tại Việt Nam (05/10/2022)

>   Doanh nghiệp 1 năm tuổi muốn xây khu liên hợp gang thép gần 48 ngàn tỷ đồng (04/10/2022)

>   Loạt dự án 'con cưng' đường sắt đô thị đội vốn, chậm tiến độ (04/10/2022)

>   Vì sao phải mua dự án BOT 'chết yểu'? (04/10/2022)

>   Hàng loạt cây xăng bất ngờ đóng cửa khi giá giảm mạnh (03/10/2022)

>   Ông Vũ Tiến Lộc: Quá đau khi thấy doanh nghiệp FDI khai thác tài nguyên, lao động giá rẻ (03/10/2022)

>   KCN tại Bình Thuận ước đạt 6,100 tỷ đồng doanh thu 9 tháng đầu năm (03/10/2022)

>   Sức hút của Việt Nam với châu Âu, nhìn từ các công ty Đan Mạch (03/10/2022)