Công ty cổ phần điện Trung Nam (ảnh), một trong số các doanh nghiệp gửi đơn lên Chính phủ và Bộ Công Thương, vì bị cắt giảm sản lượng điện mặt trời mà nơi này bán ra. Ảnh: DNCC

Bộ Công Thương cho biết, nơi này đã nhận được văn bản của  Công ty Cổ phần (CTCP) Đầu tư xây dựng Trung Nam và các đơn vị thành viên, CTCP Thiên Tân Solar Ninh Thuận, Công ty TNHH XD-TM-DL Công Lý và một số UBND các tỉnh có dự án NLTT như UBND tỉnh Bình Thuận, tỉnh Trà Vinh. Các địa phương và doanh nghiệp kiến nghị làm rõ việc bị cắt giảm công suất phát điện các nhà máy điện gió, điện mặt trời trong thời gian tính từ tháng 1-2021 đến tháng 2.

Bộ Công Thương khẳng định việc cắt giảm này là yêu cầu bắt buộc vì hệ thống điện quốc gia thừa nguồn và lưới điện quá tải cục bộ nhằm đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống điện. Việc tiết giảm được Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) và Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia (phiên hiệu A0) tính toán, thực hiện công khai, minh bạch và bình đẳng cho các nhà máy và không phân biệt chủ đầu tư.

Thời gian qua, việc phát triển các nguồn NLTT, nhất là điện mặt trời ở Việt Nam đạt được nhiều kết quả tích cực, thu hút mạnh nguồn lực đầu tư ngoài nhà nước, nhờ chính sách mua điện giá ưu đãi, cao hơn giá mua bình quân của các nguồn điện khác.

Song, sự phát triển quá nhanh với công suất quy mô lớn của các nguồn NLTT tập trung tại một số khu vực miền Trung, miền Nam đã gây ra hiện tượng quá tải cục bộ, quá tải lưới điện truyền tải liên kết miền và hệ thống điện dư thừa công suất phát so với nhu cầu tiêu thụ điện trong một số thời điểm, tình huống cụ thể.

Ngoài ra, do ảnh hưởng của dich bệnh, nhu cầu tiêu thụ điện tăng trưởng thấp, dẫn tới một số tình huống trong thời gian thấp điểm của hệ thống như các dịp lễ, tết, ngày cuối tuần hoặc thấp điểm trưa hàng ngày, hệ thống điện dư thừa công suất phát so với lượng điện tiêu thụ.

Bộ Công Thương nhận định, đây là các tình huống nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn, an ninh hệ thống điện vì có thể khiến tần số hệ thống điện tăng cao, thậm chí gây sự cố lan rộng trên toàn bộ hệ thống điện quốc gia nên cần áp dụng biện pháp điều độ chuẩn xác, kịp thời kết hợp với các giải pháp khẩn cấp khác.

Do đó, Trung tâm điều độ A0 đã thực hiện giảm phát các nguồn năng lượng truyền thống đến giới hạn kỹ thuật với cấu hình tối thiểu nhưng hệ thống điện vẫn dư thừa công suất. Do đó, A0 bắt buộc phải cắt giảm tiếp các nguồn NLTT để đảm bảo giữ tần số hệ thống điện trong giới hạn kỹ thuật cho phép, tránh sụp đổ hệ thống điện.

Bộ Công Thương đã hướng dẫn EVN và A0, yêu cầu tính toán và công bố mức điều tiết giảm công suất huy động của các nhà máy điện, chỉ huy thực hiện, phù hợp với cơ cấu nguồn điện đang phát, công suất truyền tải giữa các vùng/miền, mức dự phòng quay và dự phòng khởi động nhanh cần thiết...tại thời điểm phải điều tiết giảm. Việc này tuân thủ theo nguyên tắc rõ ràng, minh bạch, thực hiện đồng đều giữa các loại hình, không phân biệt đó là các loại hình nguồn điện phải có giấy phép hoạt động điện lực hay được miễn trừ.

Đồng thời, bộ cũng ban hành quyết định 478 (2-2021) về việc dịch chuyển giờ phát cao điểm các nhà máy thủy điện nhỏ nhằm tối ưu huy động các nguồn NLTT trong hệ thống điện.

Cùng thời gian qua, bộ đã trình Thủ tướng và được Thủ tướng đồng ý bổ sung quy hoạch nhiều công trình lưới điện truyền tải nhằm tăng cường, đảm bảo giải tỏa công suất các nguồn điện NLTT. Mặt khác, bộ cũng đôn đốc và giám sát EVN cũng như các bên liên quan tập trung nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng các công trình lưới điện nhằm đảm bảo giải tỏa công suất các nguồn NLTT, hạn chế tối đa việc cắt giảm để bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư.