|
Công ty Singapore ứng dụng công nghệ Blockchain vào xây dựng khu đô thị thông minh
Một công ty khởi nghiệp Singapore đang tìm cách thay đổi bộ mặt Đông Nam Á bằng cách xây dựng các khu đô thị thông minh áp dụng công nghệ chuỗi khối (Blockchain) - khởi đầu với một dự án phát triển hỗn hợp tại khu đất rộng 100 héc-ta ở thủ đô Phnom Penh, Campuchia.
Khu đô thị bao gồm các khu nhà dân cư, tòa nhà văn phòng, trung tâm mua sắm, trường học và một tòa nhà triển lãm lớn, dự án tư nhân được hỗ trợ bởi Limestone Network này sẽ ảnh hưởng đến 10,000 chủ thuê kinh doanh và dân số hàng ngày là 190,000 người.
Ý tưởng trên được hình thành lần đầu tiên vào 3 năm trước bởi nhà khởi nghiệp công nghệ Eddie Lee (39 tuổi) và một người bạn là nhà phát triển bất động sản của ông. Với niềm say mê háo hức được khám phá các khả năng của công nghệ Blockchain, hai người bạn đã nhận lấy thử thách xây dựng thành phố thông minh bằng công nghệ này.
Eddie Lee
|
“Phần lớn các khu đô thị cố gắng trở thành đô thị thông minh bằng cách lắp đặt các phần cứng như bộ cảm ứng và camera, nhưng ý tưởng của chúng tôi lại bắt đầu từ phần mềm”, ông Lee, Nhà đồng sáng lập kiêm đối tác quản lý của Limestone Network, cho biết.
“Được xây dựng dựa trên cơ sở Blockchain hỗn hợp, khu đô thị thông minh sẽ thu thập thông tin thông qua nhiều điểm tiếp xúc hàng ngày của cư dân. Những việc làm đó sẽ tạo nên sự hiểu biết về cách mà khu đô thị vận hành, về cuộc sống ở đây cũng như các chức năng mà khu đô thị này có”.
Công nghệ Blockchain là một dạng cơ sở dữ liệu được tạo nên từ các khối thông tin kỹ thuật số, các khối thông tin này được bảo mật bằng mật mã, được đánh dấu theo thời gian và được phân phối thông qua mạng lưới người dùng.
Dự án khởi nghiệp này có số vốn là 1.5 tỷ SGD (tương đương 1.08 tỷ USD), công ty Limestone Network được chính thức thành lập vào tháng 12/2018 - tên của công ty được đặt để nói đến một trong những “nền văn minh vĩ đại nhất” thế giới, Ai Cập cổ đại, đã sử dụng đá vôi làm vật liệu xây dựng chính.
“Mọi người nghĩ ra rất nhiều tên huyền ảo và mang tính tương lai cho công nghệ Blockchain nhưng chúng tôi muốn đặt một cái tên bắt nguồn từ gốc rễ của cách mà mọi thứ được xây theo cách truyền thống”, ông Lee, Phó Chủ tịch của Hiệp hội công nghệ tài chính Singapore, cho hay.
Cách hoạt động
Đối với dự án khu đô thị thông minh Phnom Penh, bước đầu tiên là tạo một cuốn hộ chiếu kỹ thuật số, liên quan đến việc đăng ký của tất cả cư dân và nhân viên với ứng dụng điện thoại Limestone.
Thông tin nhận dạng chi tiết của họ sau đó sẽ được quét qua cơ sở dữ liệu toàn cầu để kiểm tra xem thử có tiền án tiền sự nào không, và một khi mọi thứ được phê duyệt, danh tính của họ sẽ được kết nối vào hệ thống Blockchain.
Cầm trong tay cuốn hộ chiếu nhận dạng kỹ thuật số sẽ cho phép cư dân của Limestone mở khóa tất cả tính năng dành cho cư dân, một trong những tính năng đó là loại ví điện tử có trong điện thoại của họ. Chiếc ví này sẽ cho phép cư dân thanh toán các loại mua bán thông qua kỹ thuật số, giống như cách Alipay của Alibaba vận hành.
Người dân cũng có thể tự do di chuyển qua các tòa nhà khác nhau thuộc khu đô thị, họ đơn giản chỉ cần gõ vào hoặc ra trên cuốn hộ chiếu, việc này góp phần hình thành nên “nhân cách kỹ thuật số” dựa trên các hoạt động của họ.
Cái hay của Blockchain là ý tưởng trao lại quyền lực cho người tiêu dùng, ông Lee chia sẻ. Với sự cho phép dựa trên cơ sở Blockchain, cư dân của khu đô thị có quyền kiểm soát dữ liệu của bản thân và là người quyết định sẽ trao thông tin cá nhân đó cho ai.
Ý tưởng về tính di động của dữ liệu này đóng vai trò rất lớn trong cách mà khu đô thị cải thiện đời sống của cư dân, theo lời giải thích của ông Lee.
Ví dụ, các công ty viễn thông đang tìm cách thu hút khách hàng đăng ký loại tài khoản có tính năng trao thưởng trực tiếp - mà không cần trả tiền cho khâu trung gian như các đơn vị quảng cáo - và dữ liệu cá nhân của người đăng ký sẽ được “chuyển qua” chỉ trong vài phút, bỏ qua hàng loạt rắc rối khi đăng ký thông thường.
Vào tháng 06/2019, Limestone bắt tay làm dự án thí điểm tại cửa hàng Killiney Exchange Coffee ở khu phát triển Phnom Penh, khách hàng đến với cửa hàng này sẽ được khuyến khích thực hiện giao dịch thông qua công nghệ Blockchain của ứng dụng, thay vì sử dụng thẻ tín dụng.
Trong một xã hội mà nhiều người Campuchia “tụt hậu về mặt tài chính”, nhiều người thậm chí còn không có tài khoản ngân hàng nào, điều đó có nghĩa là họ hầu như không thể vay tiền để con họ học tập hoặc mua một căn nhà.
Ông Lee lạc quan nói rằng hệ thống mới này của ông sẽ cung cấp sự an ninh, hiệu quả và khả năng tiếp cận cao hơn. Ông nhấn mạnh đến cách các cư dân thuộc khu đô thị thông minh có được nhân cách kỹ thuật số thông qua lịch sử thanh toán điện tử và thói quen đi đến văn phòng hoặc phòng tập thể hình của họ. Nhân cách này cuối cùng sẽ trở nên tương đương với điểm tín dụng, mà dựa vào đó, một ngân hàng hoặc một tổ chức tài chính vi mô nào đó có thể xem xét để cho người sở hữu điểm vay một khoản vi mô.
“Chúng sẽ tạo thành bộ dữ liệu ban đầu để các ngân hàng xem xét so với việc bạn không có điểm nào, từ đó khiến việc được vay tiền tại ngân hàng trở thành việc bất khả thi”, ông Lee nói.
“Khu đô thị thông minh không chỉ mang tính tương lai hoặc chỉ có những công nghệ tiên tiến. Nó còn phải bao quát và bao gồm tất cả mọi người, bắt đầu với cả những người ngụ tại đáy của kim tự tháp”.
Dự án này dự kiến sẽ được hoàn tất vào đầu năm 2022 và sau đó sẽ được mở cho các nhà cung cấp giải pháp bên thứ ba, họ có thể là các loại ứng dụng bắt xe, các tổ chức tài chính, công ty viễn thông, chủ của các thương hiệu bán lẻ hoặc các công ty phân tích dữ liệu.
Limestone là một phần của đợt khởi nghiệp đầu tiên ở Tribe Accelerator, công cụ tăng tốc Blockchain đầu tiên được Chính phủ Singapore hỗ trợ, và được hỗ trợ bởi công ty Nhà nước Enterprise Singapore. Công cụ hỗ trợ này có mục đích kết nối các công ty khởi nghiệp với nhiều tay chơi quốc tế hơn thuộc các lĩnh vực chuỗi khối, công nghệ tài chính, di động và chuỗi cung ứng, dữ liệu và viễn thông, năng lượng và hàng không vũ trụ.
Trong vòng 5 năm tới, Limestone hy vọng sẽ áp dụng được mô hình khu đô thị thông minh tương tự xuyên suốt khắp Đông Nam Á - như ở các khu vực khác của Campuchia, Malaysia, Phillipines và cuối cùng là Singapore - phối hợp cùng với chính quyền địa phương.
Ông Lee nhớ lại cách mà ông gặp phải những người không tán thành và nghi ngờ ý tưởng của ông khi vài thời điểm lần đầu tiên ông đồng sáng lập nên một công ty cho vay ngang hàng, mà nhờ vào công ty của ông, hơn 2 tỷ USD đã được tạo điều kiện chảy vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên khắp châu Á.
“Nhìn thì có vẻ chúng tôi đang bắt tay vào làm một dự án có tầm nhìn… nhưng tôi rất tâm đắc với một câu nói của ngài Nelson Mandela rằng ‘Mọi việc luôn có vẻ là không thể cho đến khi bạn hoàn thành nó’”, ông Lee nói.
Tiềm năng và cạm bẫy
Cùng với sự tăng trưởng nhanh chóng của các khu đô thị và đô thị hóa, công nghệ Blockchain được chỉ ra như là một trong những cách để liên kết các loại công nghệ khác nhau và mở đường cho các loại hình “thông minh” khác như quản trị, an ninh, năng lượng, xây dựng và chăm sóc sức khỏe.
Các ứng dụng của Blockchain có thể bao gồm thay đổi quy trình mà mọi người bầu cử, cho phép họ trao đổi năng lượng dư thừa với nhau hoặc khuyến khích các hành vi tốt như tái chế.
Những quốc gia như Estonia đang dẫn đầu xu hướng, trong khi đó, Dubai đã có các kế hoạch lớn để trở thành Chính phủ đầu tiên được vận hành bởi công nghệ Blockchain. Đến năm 2020, Dubai dự kiến sẽ chuyển đổi tất cả quy trình xin visa, thanh toán hóa đơn và gia hạn giấy phép - tương đương hơn 100 triệu tài liệu giấy mỗi năm - thành các giao dịch kỹ thuật số sử dụng công nghệ Blockchain.
Trong khi đó, thành phố Austin ở Mỹ đang thí điểm một chương trình mà trong đó 2,000 người vô gia cư được cấp một loại thẻ định danh đặc biệt được ghi lại một cách an toàn trên hệ thống Blockchain, cho phép họ tiếp cận với các dịch vụ xã hội và dịch vụ y tế.
Đặc biệt, ở Đông Nam Á, các khu đô thị thông minh ứng dụng công nghệ Blockchain cất giữ một lời hứa hẹn to lớn, theo Paul Griffin, Phó Giáo sư tại Đại học Quản lý Singapore.
Đó là bởi vì “môi trường đa dạng rộng lớn” của khu vực này có thể đem lại những ứng dụng quan trọng “vào nhiều lĩnh vực ngoài những lĩnh vực đã được triển khai” ở các quốc gia phát triển như Estonia và Thụy Sĩ, ông Griffin giải thích.
Ví dụ, Đông Nam Á vật lộn với những vấn đề lớn và rất đặc thù, kéo dài từ việc thiếu hụt niềm tin vào Chính phủ và ô nhiễm nghiêm trọng cho đến việc đô thị hóa quá nhanh, tỷ lệ ùn tắc giao thông và tỷ lệ thất nghiệp cao. Tuy nhiên, ưu điểm ở các quốc gia ít phát triển hơn lại có thể “lớn hơn” so với các quốc gia phát triển, ông Griffin nói.
Emir Hrnjic, Nghiên cứu viên viếng thăm cao cấp tại khoa Kinh doanh thuộc Đại học Quốc gia Singapore, nhấn mạnh công nghệ Blockchain rõ ràng là “loại công nghệ của tương lai”.
Ưu điểm chính mà khu đô thị thông minh ứng dụng công nghệ Blockchain có được là khả năng tổng hợp, phân tích và phổ biến dữ liệu tại thời gian thực, ông Hrnjic cho biết.
Nhưng việc thực hiện vẫn là vấn đề trọng tâm. Một điều quan trọng là phải xét đến độ tin cậy và hiệu suất của mạng lưới - cơ sở hạ tầng cơ bản mà một lớp Blockchain cần phải có.
Ông Griffin nói: “Mặc dù công nghệ Blockchain thật sự cung cấp khả năng phục hồi tốt từ các gián đoạn mạng nhỏ, nhưng nếu mạng lưới quá tệ (không khả dụng hoặc bị chậm) trong thời gian quá lâu, công nghệ này sẽ trở nên tệ hơn nhiều so với việc sử dụng các hệ thống tập trung khác”.
Khó khăn trong việc quản trị
Một thách thức khác cần giải quyết là việc quản trị Blockchain. Bởi vì dữ liệu cần được xác nhận trước khi được lưu trữ vì sau đó dữ liệu đó sẽ không thể thay đổi nữa, nên việc lưu trữ và tiếp cận dữ liệu cần “được lên kế hoạch và thực hiện cẩn thận, và việc nhập môn cũng như xuất môn phải được xác định và đồng ý rõ ràng”, ông Griffin nói.
Nó cũng cho phép một loạt mô hình quản trị, từ việc cho phép sở hữu tư nhân những dữ liệu của bản thân cho đến mô hình tập trung hoàn toàn với bất cứ loại quản trị chung nào của các tập đoàn. Vì vậy, mô hình quản trị đúng đắn cần được lựa chọn cho mỗi một tình huống nhất định để có thể cung cấp “việc kiểm soát đúng đắn và tính minh bạch chính xác”, ông Griffin cho biết thêm.
Các hành động pháp lý và quyền riêng tư dữ liệu cũng là những rào cản lớn, ông Hrnjic nói, ông giải thích rằng bởi vì công nghệ Blockchain phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc, các cơ quan quản lý đang tiếp tục vật lộn để tìm ra điểm quy định tốt nhất. Ở các quốc gia khác nhau thường có những quy định khác nhau, ví dụ như Việt Nam ủng hộ các phương pháp quản lý chặt chẽ hơn so với phương pháp quản lý có phần “cấp tiến” của Singapore.
Do đó, các cơ quan quản lý cần tham gia vào “buổi tư vấn có ý nghĩa” với các tay chơi thuộc ngành công nghiệp này và tạo ra khung sườn để bảo vệ người dân trong nước, đồng thời “không được cản trở tinh thần khởi nghiệp và đổi mới”, ông Hrnjic nói.
Ngoài ra, trong thời đại của các khối dữ liệu lớn, mô hình kinh doanh của những công ty lớn, như Facebook và Google, tập trung vào việc thu thập lượng lớn dữ liệu cá nhân của khách hàng để dành cho việc tiếp thị mục tiêu. Nói đến vụ bê bối liên quan đến dữ liệu cá nhân gần đây nhất, các công ty “đang phải hứng chịu áp lực từ các cơ quan quản lý phải quản lý nghiên ngặt hơn về cách mà dữ liệu thu thập được sử dụng”, ông Hrnjic cho biết thêm.
Cuối cùng, trước khi áp dụng bất cứ công nghệ mới nào, mọi người cần có thời gian để thay đổi thói quen. Ở một vài quốc gia, tiền mặt vẫn là thứ được ưu tiên nhiều nhất, mặc cho những nỗ lực giới thiệu các loại hình thanh toán không dùng tiền mặt của các công ty.
Ông Griffin nói rằng công dụng cuối cùng của công nghệ Blockchain đối với các khu đô thị thông minh rất dễ “thay đổi”, và không có khả năng công nghệ Blockchain sẽ là “giải pháp dành cho tất cả mọi vấn đề” - vậy nên, sự kết hợp của các loại công nghệ tập trung, công nghệ phi tập trung và quản trị chắc hẳn sẽ trở thành giải pháp tốt nhất.
“Tương lai của các khu đô thị thông minh có tích hợp công nghệ Blockchain rất có thể sẽ trở thành thứ gì đó nằm giữa một xã hội lý tưởng, nơi mà mọi người đều có quyền kiểm soát cuộc sống và môi trường của họ, với một xã hội đen tối, nơi mà các rắc rối rất ít được kiểm soát”, ông Griffin đúc kết.
Vũ Hạo (Theo SCMP)
FiLi
|
