|
Chuyển giao bắt buộc ngân hàng nhìn từ nước ngoài
Ngân hàng thương mại (NHTM) là tổ chức làm dịch vụ trung gian tài chính, nhận tiền của người ký gửi và cho người cần vốn vay. Bản thân vốn tự có trên tổng tài sản, tức là tỷ lệ vốn của chủ sở hữu cổ phần ngân hàng, thường rất thấp so với doanh nghiệp phi tài chính. Tỷ lệ vốn tự có của ngân hàng theo khuyến nghị của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) không nên dưới 8% tổng tài sản. Tuy nhiên có lúc một số ngân hàng Việt Nam chỉ có tỷ lệ 4%.
Bảo vệ sự tín nhiệm của hệ thống ngân hàng, qua đó bảo vệ sự tín nhiệm của đồng tiền.Ảnh: TLTBKTSG
|
Trong một bài viết rất chi tiết mang tính học thuật năm 2013 về khủng hoảng hệ thống tín dụng ở Mỹ và Việt Nam trên TBKTSG, để từ đó tác giả đề nghị viết lại Luật các tổ chức tín dụng ở Việt Nam, tác giả tính là vốn tự có trên tổng tài sản của doanh nghiệp phi tài chính ở Việt Nam là 37%. Tỷ lệ này ở Mỹ là 60% (tức là Mỹ theo nguyên tắc có 1 đồng để làm thế chấp thì cao lắm là mượn được 1 đồng).
Vì cơ bản ngân hàng làm dịch vụ trung gian, lấy tiền của người này cho người khác vay để tạo lợi nhuận và số tiền thu hút này lại rất lớn, nếu quản lý không tốt, ngân hàng cho khách hàng không đáng tin cậy vay (hoặc lạm dụng cho chính quản lý hoặc doanh nghiệp sân sau vay), nợ không trả được, thì ngân hàng sẽ dễ dàng mất khả năng chi trả cho người ký gửi tiền. Chính vì thế mà Luật các tổ chức tín dụng phải rất chặt chẽ về điều kiện cho vay, khách hàng cho vay, về tỷ lệ vốn tự có, về quản lý ngân hàng... với mục đích chính là bảo đảm tiền của người ký gửi. Ngoài ra, các nước cũng có quy định về quy mô vốn của một ngân hàng, để ngăn cản độ nguy hại với nền kinh tế khi một ngân hàng trở nên quá lớn.
Ở Mỹ, trong việc kiểm soát ngân hàng, ngoài Cục Dự trữ Trung ương (FBR, tức là Ngân hàng Trung ương), còn có thêm Tổ chức Bảo hiểm ký gửi liên bang (FDIC) mà NHTM có thể tham gia. Tiền trả bảo hiểm được FDIC sử dụng giải quyết tình trạng mất khả năng thanh toán của ngân hàng mua bảo hiểm. Tuy thế, trong giải pháp cho cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, lớn nhất từ sau năm 1929, Quốc hội Mỹ phải mở rộng diện cứu trợ, ra luật về chương trình cứu nguy, dự trù chi 700 tỉ đô la Mỹ nhưng cuối cùng chỉ chi 434 tỉ. Chi phí cuối cùng theo báo cáo của Bộ Tài chính về Chương trình giải cứu tái sản xuất từ ngân sách, tức từ tiền thuế của dân là 58 tỉ đô la Mỹ tính tới cuối năm 2016, sau khi chính phủ bán lại các cổ phiếu đã mua vào trong chương trình cứu trợ.
Trường hợp một NHTM có dấu hiệu mất khả năng chi trả, FBR và thường là FDIC có quyền đặt nó vào tình trạng receivership, tức là chuyển giao đặc biệt. FDIC có toàn quyền xử lý ngân hàng có vấn đề trên cơ sở của luật phá sản, và luật liên quan đến ngân hàng do Quốc hội thông qua nhằm trước tiên bảo đảm người ký gửi tiền không mất tiền ở mức theo luật định (luật Mỹ bảo đảm tới mức 250.000 đô la Mỹ một tài khoản), bảo đảm chủ nợ cho ngân hàng vay mất ít nhất (ví dụ người mua trái phiếu ngân hàng), và bảo đảm ngân sách nhà nước (hay tiền thuế của dân) mất ít nhất để bảo hiểm tiền gửi.
Đọc tiếp tại đây
|
