|
Mua - bán doanh nghiệp: cần cái nhìn cởi mở
Trong cuốn sách Mua bán và sáp nhập doanh nghiệp: Lên kế hoạch và hành động - một trong những cuốn sách đầu tiên trên thế giới giới thiệu tổng quan sáp nhập, xuất bản năm 1963 tại Mỹ - nhóm tác giả đã đưa ra dự báo: Không sớm thì muộn, hoạt động quản trị công ty hầu như đều phải xử lý vấn đề mua bán doanh nghiệp, hoặc là bên bán hoặc là bên mua(1). Kết quả, sau nhiều đợt sóng, sáp nhập đến giờ vẫn là xu hướng. Một thực tế điển hình và gần hơn: Khi đặt chân vào Việt Nam, sự lựa chọn ưu tiên của các nhà đầu tư nước ngoài trong những ngày đầu hay cho đến thời điểm hiện tại vẫn là tìm kiếm doanh nghiệp mục tiêu để liên doanh hay mua lại, một phần hay toàn bộ.
Mới đây,Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước ( SCIC) lại ra thông báo bán tiếp 3,33% vốn nhà nước tại Vinamilk. Ảnh: Kinh Luân. |
Được gì ngay cả khi bán doanh nghiệp?
Mua bán doanh nghiệp thật ra là một khái niệm rộng, dùng để gọi tên tất cả các hình thức liên kết kinh doanh, như sáp nhập, mua lại, liên doanh hay hợp nhất...(2). Cơ sở tạo động lực cho các quyết định mua bán này chính là nền tảng của kinh tế quy mô và khả năng tích tụ nhanh sức mạnh của doanh nghiệp ngay sau đó. Trong dòng chảy chung của xu hướng, nhiều doanh nghiệp Việt Nam cũng đã bắt đầu làm quen với việc liên kết, thậm chí là mua lại doanh nghiệp khác và mua cả doanh nghiệp nước ngoài ngay trên chính đất nước của họ. Các thương vụ mua lại do BIDV, FPT, hay Vinamilk... thực hiện trước đây thường được lần lượt gọi tên như là những minh chứng điển hình.
Thực tế này rõ ràng khác với bối cảnh mua bán doanh nghiệp lúc nền kinh tế Việt Nam mới ở thuở ban sơ mở cửa đón chào vốn ngoại. Khi đó, tâm lý lo ngại về sáp nhập hay cả sự trường tồn của doanh nghiệp Việt đã hình thành, do các doanh nghiệp Việt luôn ở phía... bị mua, thậm chí là bị...thâu tóm.
Nhưng ở thời điểm năm 2012, một chương trình truyền hình (talkshow) của một đơn vị truyền thông đã hé lộ cách nhìn rất cởi mở, đầy tích cực của một thế hệ doanh nhân mới. Một doanh nhân trẻ trong chương trình đã chân thành chia sẻ, công ty của anh vẫn đang để tâm tìm kiếm đối tác để...bán mình. Với anh, quyết định bán doanh nghiệp cũng là một lựa chọn và thậm chí là một hướng đi tốt. Vì vậy, doanh nghiệp cần phải biết chủ động với nó, để chuyển từ vị thế bị mua sang vị thế được mua và muốn bán. Trên thực tế, ngoài nhân vật đại diện trên đây, có không ít người ngay từ thời khắc tạo lập doanh nghiệp đã nghĩ đến phương án xây dựng giá trị chỉ để nhượng quyền, hay thậm chí vạch chiến lược để bán đứt doanh nghiệp, thương hiệu ngay bất cứ khi nào hợp lúc.
Dự thảo Luật Cạnh tranh (sửa đổi) cho thấy một cách tư duy mới trong phương thức tiếp cận về cơ chế kiểm soát mua bán hay sáp nhập doanh nghiệp. Đó sẽ là nền tảng pháp lý tốt thúc đẩy làn sóng sáp nhập thứ hai đang diễn ra sôi động trên thị trường Việt Nam.
|
Chỉ có tiếp cận như vậy thì mới có thể lý giải được vì sao mới đây, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) lại ra thông báo bán tiếp 3,33% vốn nhà nước tại Vinamilk? Rõ ràng, đó phải là một lựa chọn tối ưu. Hay nói cách khác, đây thực ra là một quyết định hướng đến tính hiệu quả: (i) Cho nhà nước (trong quản lý vốn và cả tạo dựng bức tranh kinh tế); (ii) cho việc sử dụng tài sản quốc gia (số tiền thu được ước tính khoảng 7.000 tỉ đồng); và (iii) cho hoạt động của doanh nghiệp, với sự tham gia quản trị của những ông chủ mới. Cho nên, mua hay bán không còn là vấn đề quan trọng. Quan trọng là được gì, và “cái gì là có lợi nhất” giữa lựa chọn tiếp tục nắm lấy doanh nghiệp và chuyển giao cho người khác. Có nghĩa rằng, dầu mua hay bán thì mua bán doanh nghiệp cần phải được tiếp cận một cách bình tâm và tích cực như vốn dĩ những gì mà nó có thể mang lại.
... đọc tiếp tại đây
|
