|
Từ danh sách người Việt trong Hồ sơ Panama
Chưa thể kết luận rằng những người Việt Nam và các công ty tại Việt Nam trong danh sách Panama có vấn đề khuất tất trong hoạt động nếu cơ quan chức năng chưa tìm ra bằng cớ họ phạm luật, theo các chuyên gia. Nhưng điều đó không có nghĩa là các cơ quan quản lý thuế và kinh doanh không cần sớm đưa ra câu trả lời rõ ràng từ chức năng quản lý của mình với công chúng.
Bản đồ các thiên đường thuế. Nguồn: http://www.transnationale.org/epays_pfbj.php
|
Chưa thể “kết tội” người trong danh sách
Trao đổi với TBKTSG Online chiều nay 10-5, các chuyên gia trong ngành tài chính, luật và kinh doanh quốc tế đều khẳng định rằng mặc dù đã có nhiều cá nhân, tổ chức dính líu đến các công ty offshore được đăng ký thành lập ở các thiên đường thuế trên thế giới nhưng chưa thể khẳng định tất cả những người và doanh nghiệp Việt Nam có tên trong danh sách Panama đều có vấn đề khuất tất trong hoạt động của họ.
Giải thích điều này, các chuyên gia nêu các lý do sau:
Thứ nhất, các công ty offshore (các công ty hoạt động ở một nước nhưng được đăng ký thành lập ở nước ngoài, thường là tại các thiên đường thuế trên thế giới) là hiện tượng phổ biến với hoạt động kinh doanh thương mại và được coi là bình thường và đã tồn tại 50 - 60 năm nay trên toàn cầu. Chuyện đó không sai và phù hợp với luật pháp quốc tế. Không ai cấm một cá nhân, tổ chức thành lập công ty ở nước ngoài nếu họ làm đúng các quy định.
“Trong danh sách này, theo tôi được biết, có một số người lập công ty ra nhưng hoạt động thua lỗ, một số là người làm thuê cho các tổ chức nước ngoài và được đề nghị đứng tên đại diện pháp nhân khi các tổ chức này muốn mở công ty con offshore để góp vốn thành lập công ty liên doanh hoạt động ở Việt Nam, một người do có quốc tịch ở nước ngoài nên được mở công ty ở nước ngoài và công ty đó mua lại cổ phần trong một công ty offshore trong danh sách trên. Còn các trường hợp khác, muốn biết họ có sai phạm hay không cần có những bằng chứng từ sự phỏng vấn với họ, từ dữ liệu của doanh nghiệp và các cơ quan chức năng liên quan như thuế, luật hay cơ quan quản lý tiền tệ, ngân hàng…” một luật sư đang làm việc tại tập đoàn nước ngoài chia sẻ.
Thứ hai, các cá nhân Việt Nam trong danh sách này đều là doanh nhân, không có ai là quan chức và công chức nhà nước hay làm việc trong cơ quan thuộc chính phủ nên với trường hợp Việt Nam, danh sách này không phát sinh cái gọi là PEP (Politically Exposed Person, tạm dịch là sự bị phát giác với các cá nhân liên quan đến chính trị, một dấu hiệu của tham nhũng trong chính phủ) mà một số quan chức, chính trị gia ở nước khác đang khốn đốn. Những quan chức, chính trị gia luôn chịu các quy định ngặt nghèo về kinh doanh và đầu tư cũng như tài chính cá nhân, và việc họ lấy đâu ra tiền và tại sao lại mở công ty đầu tư ở nước ngoài thường là những câu hỏi không dễ trả lời. Song với trường hợp Việt Nam ở danh sách này, tạm thời sẽ tránh được những hệ lụy liên quan đến chính trị mà chỉ dừng ở các cá nhân với nguồn tiền của tư nhân.
Các vấn đề với tiền của tư nhân sẽ không rắc rối bằng tiền của quan chức, ngoại trừ vấn đề có thể phát sinh lớn nhất là trốn thuế. Trốn thuế, ở hầu hết các quốc gia, trong đó có Việt Nam, được xếp vào tội phạm hình sự. Nhưng để làm rõ việc này đòi hỏi thêm thời gian và công sức.
Nhưng không có nghĩa làm ngơ
Nhưng việc người Việt Nam xuất hiện trong danh sách tai tiếng này được giới tài chính cho rằng các cơ quan chức năng không thể làm ngơ.
Với các cá nhân trên, gồm doanh nhân và những người đã từng và đang làm trong các công ty hoạt động tại Việt Nam, ba câu hỏi quan trọng nhất là họ có vi phạm quy định về đầu tư ra nước ngoài, vi phạm quy định về chuyển ngoại hối ra nước ngoài của Việt Nam, hay trốn thuế hay không.
Thứ nhất, để biết họ có vi phạm quy định về đầu tư ra nước ngoài hay không, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phải rà soát xem họ có đăng ký và được nhận giấy phép đầu tư, mở công ty ở nước ngoài cũng như các hoạt động liên quan hay không. Điều này chắc chắn không khó với Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Thứ hai, Ngân hàng Nhà nước phải xác định họ có vi phạm quy định về chuyển tiền ngoại hối ra nước ngoài hay không. Hiện một cá nhân Việt Nam được mang tối đa 5.000 đô la Mỹ tiền mặt ra nước ngoài không phải khai báo nhưng các khoản chuyển qua thẻ tín dụng hay tài khoản ngân hàng còn chưa có quy định đầy đủ và rõ ràng (Xin lưu ý có những thiên đường thuế cho phép người nước ngoài mở công ty chỉ với cổ phần trị giá 1 đô la Mỹ và không cần chứng minh nguồn tiền).
Và thứ ba, với việc trốn thuế thu nhập cá nhân, ngành thuế phải làm rõ việc hạch toán và theo dõi các khoản thu nhập của những công ty và cá nhân liên quan đến công ty offshore có được khai báo đầy đủ với các cơ quan thuế quan Việt Nam không vì về nguyên tắc các khoản thu nhập đó vẫn phải được khai báo ở Việt Nam khi anh là người Việt Nam.
“Theo quy định, khi anh là người Việt Nam thì nếu anh có khoản thu nhập mang ở nước ngoài về anh vẫn phải khai khoản thu nhập đó với cơ quan thuế”, theo tổng giám đốc một ngân hàng nước ngoài. “Các thiên đường thuế đánh thuế các công ty offshore rất ít, bằng không hay gần như bằng không, nếu chính phủ các nước này không ký kết hiệp định tránh đánh thuế 2 lần (anh chỉ phải đóng thuế ở một trong hai nước) với Việt Nam thì về nguyên tắc những người đó là pháp nhân, thể nhân Việt Nam nếu không chứng minh được hoạt động kinh doanh thua lỗ hay được miễn thuế thu nhập thì đều phải nộp trả thuế cho Việt Nam. Tổng cục Thuế phải trả lời được câu hỏi rằng các cá nhân đó có làm đúng quy định thì anh mới được loại ra khỏi diện nghi vấn”, vị này nói.
Ở đây xin nói thêm rằng các thiên đường thuế như quần đảo Virgin của Anh, Panama, quần đảo Cayman... hay hầu hết các thiên đường thuế khác đều chưa có ký kết hiệp định tránh đánh thuế hai lần và quan hệ thương mại rất hạn chế hoặc không có quan hệ thương mại với Việt Nam.
Cơ quan thuế sẽ vào cuộc
Trao đổi với TBKTSG Online, một lãnh đạo của Cục Thuế TP.HCM cho biết, liên quan đến việc hồ sơ Panama công bố tên của 169 tổ chức, cá nhân Việt Nam, cơ quan thuế có thể phản ứng ngay dưới góc độ quản lý thuế. Đó là ra thông báo đến các cá nhân, tổ chức ở TP.HCM đề nghị họ kê khai hoạt động kinh doanh và đóng thuế tại nước ngoài. Trên cơ sở này, căn cứ vào các hiệp định tránh đánh thuế hai lần mà Việt Nam đã ký kết cũng như các luật thuế khác, cơ quan thuế sẽ có những bước nghiệp vụ tiếp theo.
Xem tiếp tại đây
Hồng Phúc - Minh Tâm
tbktsg
|
