|
Không cân đối được dòng vốn ngoại tệ, ngân hàng mang tiền gửi nước ngoài
Viện nghiên cứu kinh tế và chính sách - VEPR mới đây đã công bố Báo cáo Kinh tế vĩ mô Việt Nam quý 1/2016. Trong đó, đáng chú ý là những diễn biến bất thường của cán cân thanh toán kể từ sau sự kiện Trung Quốc phá giá Nhân dân tệ.
Báo cáo của VEPR cho biết, số liệu thống kê đến quý 3/2015 cán cân thanh toán đã có những diễn biến bất thường sau sự kiện Trung Quốc phá giá Nhân dân tệ (đồng CNY) trong tháng 8/2015. Cán cân tổng thể chuyển từ trạng thái cân bằng sang thâm hụt lớn 6.6 tỷ USD trong quý 3/2015, chủ yếu do cán cân tài chính đổi chiều.
Đáng lưu ý, theo VEPR hai cấu phần quan trọng nhất của cán cân tài chính là dòng vốn đầu tư trực tiếp và gián tiếp nước ngoài không có sự biến động đáng kể. Tuy nhiên, một nhân tố mới xuất hiện là dòng vốn đầu tư khác mà cấu phần chủ yếu là tiền gửi ở nước ngoài, vốn không đáng kể ở những giai đoạn trước, gia tăng đột biến lên mức 7.3 tỷ USD. Đây là diễn biến bất thường cần phải tiếp tục theo dõi xu hướng, giải thích và dự báo xu hướng chặt chẽ.
Cũng cần lưu ý là trong cùng giai đoạn trên, trạng thái ngoại hối của ngân hàng thương mại không có sự biến động quá lớn. Theo giả thiết của VEPR, diễn biến bất thường này, một phần có thể xem như tình trạng “bẫy thanh khoản” với ngoại tệ trong hệ thống ngân hàng.
Thị trường không tìm được mức lãi suất cho vay ngoại tệ cân bằng
Lãi suất huy động và cho vay USD vốn ở mức thấp, cộng với kỳ vọng tỷ giá USD/VND tăng lên sau sự kiện Trung Quốc phá giá, khiến thị trường không tìm được mức lãi suất cho vay ngoại tệ cân bằng. Hệ quả là, ngân hàng thương mại không tìm được đầu vào cho dòng vốn tiết kiệm ngoại tệ nên gửi tiền không kỳ hạn/kỳ hạn ngắn ở ngân hàng nước ngoài là giải pháp sinh lợi tối ưu nhất.
Nếu giả thuyết của VEPR là đúng, dòng tiền gửi ở nước ngoài có thể tiếp tục gia tăng trong các giai đoạn sau do chính sách hạ lãi suất huy động USD về 0%/năm (Quyết định ngày 25/09/2015 của Thống đốc NHNN) và hạn chế đối tượng vay vốn ngoại tệ. Việc đưa lãi suất huy động về 0%/năm đã triệt tiêu động lực tiết kiệm ngoại tệ có kỳ hạn, do đó phần lớn các khoản tiền gửi ngoại tệ sẽ ở dưới dạng không kỳ hạn. Các NHTM sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc cân đối thanh khoản ngoại tệ và cung ứng các khoản vay ngoại tệ cho doanh nghiệp, và do đó tiếp tục lựa chọn giải pháp gửi tiền ở nước ngoài.
* NHNN hạ lãi suất tiền gửi USD của cá nhân xuống 0%
VEFR cho rằng chống đô la hóa là một chủ trương đúng của NHNN, tuy nhiên các giải pháp đồng bộ tạo niềm tin vào tiền đồng cần được triển khai. Chỉ khi đó, nền kinh tế mới sử dụng được nguồn vốn ngoại tệ lớn đang gửi ở nước ngoài./.
|
